Biała Podlaska: Tunele z XVIII w. odkryte podczas budowy drogi

Wiedza o tym, że te tunele są, nie jest z ostatnich dni – mówi Mirosław Kałuski, sekretarz Radzynia Podlaskiego. – Władze i środowisko miasta o tym wiedziały. Ale przy wykonywaniu prac przy budowie ul. Jana Pawła II fragment tuneli został odkryty.

Już raz miasto zamierzało zbadać te podziemia. Teraz pomysł wraca. – Kilka lat temu chcieliśmy opisać i zinwentaryzować tunele. Ogłosiliśmy nabór na firmę, która miałaby to wykonać, ale nikt się nie zgłosił. Sprawa jest aktualna. Chcemy je opisać – mówi Kałuski. – Wiemy, że są, ale jaka jest ich rola, jaką pełniły funkcję i jaki jest ich przebieg, takiej wiedzy nie mamy.

– Jeżeli przy konstruowaniu budżetu na przyszły rok Rada Miasta przyjmie to do realizacji, to w ślad za tym pójdzie konkurs – zapowiada Kałuski.

Tunele powstały prawdopodobnie w XVIII w. Stare zabytkowe korytarze mogą stać się turystyczną atrakcją. Kałuski podkreśla jednak, że wiele zależy od opinii specjalistów. Niektórzy już oglądali zabytek. – Ten fragment tuneli, który został odkryty, jest w dobrym stanie – ocenia Tomasz Pietrzela, archeolog z Radzynia Podlaskiego. – Uszkodzenia są niewielkie. Dopiero dalej korytarze są zasypane.

Ale i w tym odkrytym fragmencie jest co sprzątać. – Przez uszkodzenia do tunelu dostała się ziemia z wodą. Sięga do połowy wysokości korytarza. Sam tunel od posadzki do sklepienia ma 2,3 m wysokości, a warstwa ziemi sięga jednego metra – tłumaczy Pietrzela.

– Trzeba usunąć ziemię, która tam zalega, zbudować wentylację i oświetlenie. Wtedy będzie można udostępnić tunele turystom – przewiduje Pietrzela.

Pomóc mogą środki zewnętrzne. – Jeżeli powstanie pomysł, koncepcja wykorzystania i zagospodarowania zabytku, to będzie można liczyć czy to na pomoc Urzędu Marszałkowskiego, czy naszą, czy też innych instytucji – mówi Jan Maraśkiewicz, szef bialskiej Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. – Dobrym przykładem jest prochownia w Terespolu, która została społecznie uporządkowana, a wtedy znalazły się pieniądze na ten cel i architekci, którzy chcieli pomóc.

Jak szacuje Pietrzela, w tej chwili dostępnych jest ok. 40 metrów tuneli przy pałacu Potockich i ok. 24 od strony kościoła pw. Trójcy Świętej. Pojawiają się hipotezy, że tunele łączą się z kościołem. – W tę stronę zakręcają, ale czy kończą się pod budynkiem plebanii? W tej chwili nie jestem tego w stanie powiedzieć – tłumaczy Pietrzela.

Jak zapowiada, będzie się starał o architekta, który wyda opinię o korytarzu i profesjonalnie oceni jego wiek.