"Osadnicy. Nowe życie Kresowiaków na Ziemiach Zachodnich. Nadzieje i niemoc wobec władzy ludowej

Teraz, póki jeszcze pamięć dopisuje, wspominają o tamtych latach, o tamtej historii ludzie o których mówiło się "pionierzy”.

Oto dostajemy do rąk książeczkę - niedużą, z relacjami krótkimi, zwięzłymi, ale często jakże poruszającymi. Ludzie, którzy najczęściej nie z własnej woli opuścili rodzinne domy - także, a nawet przeważnie te kryte strzechą, porzucali gospodarstwa, dobytek całego życia, raptem po wielotygodniowej tułaczce znajdowali się w krainie zamożnej, pustej, obcej.

Znajdowali domy wyposażone, urządzenia z których nie umieli korzystać, miasta wyludnione i wszechobecny strach. Przed kim? Nie przed Niemcami, bo ci nieliczni, którzy zostali, zdejmowali czapki i kłaniali się Polakom. Najgorszymi wrogami byli rodacy - szabrownicy, zwyczajni bandyci oraz przedstawiciele Armii Czerwonej, którzy wciąż tu byli. Kradzieże, gwałty, wandalizm były powszechne.

Przez jedno z miasteczek przejeżdża wozem mężczyzna z dwoma kobietami. Podjeżdża ciężarówka, porywają kobiety i uchodzą. Z otwartych na oścież mieszkań wyrzucane są na bruk kryształy - bo to zabawne, a na jeszcze estetycznie zasłane łóżka w poniemieckich sypialniach robi się kupę. Nikt z nikim nie chce się poznać, zaprzyjaźnić, każdy jest dla siebie wrogiem. Wrogie jest też miasto i ziemia, które powinny być już własne.

Nikt nie czuł się u siebie i ten brak poczucia tożsamości z "nową ojczyzną” utrzymywał się przez długie lata, a nawet dwa pokolenia.

Warto sięgać po takie książki, po tę książkę. To kawał naszej historii, którą zbyt późno odkrywamy.