Izba strachu

Pomieszczenia dla osób zatrzymanych w gmachu lubelskiej policji przy ul. Północnej to wyjątkowo ponure miejsce. Nie chodzi tylko o kraty. Korytarze oświetlają lampki przypominające te używane w kopalniach. Farba na ścianach pamięta lepsze czasy, a przez judasze ledwo co widać. - O tym, jak tu potrafi śmierdzieć, to nawet nie ma co mówić - stwierdza policjant, który prosi o anonimowość, bo nie chce stracić pracy.

Kogo goszczą lubelskie PdOZ? 30-60 osób podczas
12-godzinnej zmiany. To podejrzewani o przestępstwo, obcokrajowcy, czekający na deportację i pijacy. Ci są najbardziej uciążliwi. Często skrajnie wycieńczeni, nie zdejmowali od tygodni ubrań i butów.

Bywało, że funkcjonariusze przywlekali do domów wszy. Niektórzy zatrzymani są naćpani, agresywni i atakują policjantów. Inni próbują przemycać najróżniejsze przedmioty w tym narkotyki i amunicję.

Policjanci z izby pękli w marcu tego roku. Wysłali do Zygmunta Sitarskiego, komendanta miejskiego policji, raport, w którym opisali, że jest ich zbyt mało, żeby solidnie pracować, a warunki zagrażają zdrowi i życiu ich oraz zatrzymanych.

W lubelskim PdOZ powinno pracować na jednej zmianie przynajmniej pięciu policjantów. Tak wynika z rozkazu komendanta głównego policji nr 7/94 i 10/95. Tymczasem faktycznie służbę pełniło zazwyczaj 3-4 funkcjonariuszy.

- Wszystko jest zgodnie z przepisami - mówił Witold Laskowski, rzecznik prasowy komendanta miejskiego policji, kiedy w ubiegłym tygodniu Dziennik Wschodni badał sprawę izby. Laskowski dodał, że żadna z kontroli - m. in. MSWiA - nie dopatrzyła się nieprawidłowości.

Jednak rozkaz komendanta głównego policji był łamany. Przykład pierwszy z brzegu: zatrzymany musi być wyprowadzany do toalet na korytarzu. Według przepisów przy otwarciu celi powinno być dwóch funkcjonariuszy. A jak to zrobić, skoro zatrzymanych pilnuje tylko jeden policjant, podobnie jak ludzi z aresztu deportacyjnego? Trzeci policjant jest łącznikowym, a przy wejściu siedzi dowódca zmiany. Tymczasem tylko do "obsługi” zatrzymanych i przeznaczonych do deportacji powinno być oddelegowanych po dwóch mundurowych.

W lutym do PdOZ trafiła pijana studentka farmacji. Po wyjściu z izby oskarżyła jednego z policjantów Grzegorza K. o gwałt. Trwa śledztwo. Funkcjonariusz podejrzewany jest o wykorzystanie bezradności kobiety i dwukrotne doprowadzenie jej do obcowania płciowego.

W dniu, kiedy miało dojść do fatalnego zdarzenia, w izbie pracowało czterech policjantów. Korytarza z celą, w której była dziewczyna, pilnował tylko jeden (a nie, zgodnie z przepisami, dwóch), teraz podejrzewany o seksualny występek.

Od marca 2006 do marca 2007 dwie osoby przebywające w izbie próbowały popełnić samobójstwo (jednej się udało). Zmarł nagle zatrzymany do wytrzeźwienia mężczyzna. W izbie nie ma lekarza, który mógłby szybko interweniować.

- Gdyby było nas więcej, podobnych zdarzeń byłoby mniej. Teraz po prostu nie mamy czasu, żeby dokładnie przeszukiwać zatrzymanych czy sprawdzać, co dzieje się w celach. Nie mówiąc o tym, że policjanci i zatrzymani czuliby się bezpieczniej. Bez przesądzania o winie lub niewinności Grzegorza K.: gdyby wówczas pracował drugi policjant, byłby on świadkiem jego niewinności lub byłby w stanie temu zapobiec - tłumaczy nasz informator.

W poniedziałek poprosiliśmy MSWiA o odpowiedź, czy ich kontrola badała zgodność liczby policjantów z przepisami i czy można liczyć na zbadanie tej sytuacji. Odpowiedzi nie otrzymaliśmy.

Mamy natomiast dane statystyczne wydarzeń nadzwyczajnych (m.in. zgonów czy prób samobójczych) z izb zatrzymań z komend miejskich z całego kraju. Okazuje się, że w lubelskiem doszło do 11 wydarzeń; gorsze było tylko województwo kujawsko-pomorskie (13). A średnia krajowa to 4.

- Liczba zdarzeń może wynikać z np. wielkości rejonu służbowego, występowania lub braku izby wytrzeźwień oraz liczby osób umieszczanych w pomieszczeniach dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych do wytrzeźwienia - tłumaczy Grażyna Puchalska z Komendy Głównej Policji.

Fakt, problemów w PdOZ byłoby mniej, gdyby nie służyły za izbę wytrzeźwień. - Przez ostatnich 10 miesięcy do naszej izby trafiło 1720 osób, z czego jedna trzecia to osoby pod wpływem alkoholu przywiezione np. z awantur domowych - mówi Cezary Grochowski, rzecznik prasowy z KMP w Białej Podlaskiej.

W Lublinie pijani też trafiają albo do szpitali, albo do PdOZ. - Ale idzie ku lepszemu - mówi jeden z policjantów. - Ostatnio dostaliśmy dwa nowiutkie biurka. Prosto z folii.