Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Magazyn

2 listopada 2008 r.
16:42
Edytuj ten wpis

Lekcja anatomii malarstwa

0 0 A A

Naukowiec z Krakowa prześledził malarstwo polskie i światowe, pisząc pracę o zwłokach człowieka jako… modelu w malarstwie.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować
Najsłynniejszy jest chyba obraz Rembrandta "Lekcja anatomii dr Tulpa”. Później szkice anatomiczne Leonarda da Vinci i wszystkie sceny ukrzyżowania Chrystusa. Naukowiec z Krakowa prześledził malarstwo polskie i światowe, pisząc pracę o zwłokach człowieka jako… modelu w malarstwie.

- Wszystko zaczęło się, gdy znalazłem pamiętniki Leona Wachholza, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i kierownika Katedry oraz Zakładu Medycyny Sądowej - opowiada dr med. Adam Gross, specjalista medycyny sądowej Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Collegium Medicum UJ. - Wachholz był znajomym Jacka Malczewskiego i opisywał, jak malarz przychodził do prosektorium, by rysować.

Obrazy, których nie ma

Rok 1900. Jacek Malczewski obiecał znajomemu plebanowi z pobliskiej prowincji, że namaluje obraz do ołtarza, przedstawiający Golgotę. Malarz począł odwiedzać Krakowski Zakład Medycyny Sądowej i tu malował studia zwłok, umieszczanych na ten czas w prosektorium na specjalnej podporze naśladującej krzyż. Jak pisał Wachholz, Malczewski bez cienia odrazy pozostawał sam w sali sekcyjnej; nieraz po parę godzin.

Pewnego dnia uwagę malarza zwróciły zwłoki młodej kobiety, topielicy. Postać tej zmarłej została wkrótce odtworzona wiernie na obrazie olejnym.

- Niestety, nie można zobaczyć żadnego z tych obrazów Malczewskiego. Kilka lat ich szukam i nie udało mi się ich odnaleźć - mówi Gross, który niczym detektyw szperał w bibliotekach, dyskutował ze znawcami twórczości Malczewskiego.

- Ale jeszcze się wybiorę do tej "pobliskiej prowincji” i poszukam w kościołach - odgraża się autor, który oryginalnie łączy zawodowe doświadczenie z prywatnym zainteresowaniem sztuką i malarstwem.

Pokrój i namaluj

Historia Malczewskiego - mówi Gross - ilustruje niezwykłą i rzadko spotykaną w historii malarstwa światowego sytuację, gdy zwłoki człowieka stawały się modelem dla artysty.

Tego typu zdarzenia datują się dopiero na epokę wczesnego Renesansu i wiążą się z podejmowanymi przez ówczesnych malarzy studiami anatomicznymi. - Poszukując ideału piękna ciała ludzkiego i prawdy w jego przedstawianiu, artyści ci byli praktycznie pierwszymi w historii anatomami. A wiedzę czerpali z wykonywanych przez siebie sekcji - pisze Gross w swojej pracy.

Badania zwłok jako pierwsi przeprowadzali Verocchio, Mantegna i Antonio Pollaiuolo. Po nich Michał Anioł, Rafael i Leonardo da Vinci. Pierwszym dziełem opartym na własnoręcznie przeprowadzanych badaniach zwłok, mających na celu anatomiczne przedstawienie rzeźby mięśni ciała ludzkiego, była "Bitwa nagich mężczyzn”, wyryta przez florentyńczyka Antonio Pollaiuolo w 1465 roku.
30 trupów

Najbardziej znane są jednak rysunki anatomiczne Leonarda da Vinci, który przeprowadził własnoręcznie badania około 30 zwłok. Michał Anioł współpracował w tej mierze z chirurgiem i anatomem, Realdo Colombo, który planował wydanie podręcznika anatomii dla malarzy i rzeźbiarzy. Przyjaciel Michała Anioła pisał wówczas: "Przestał krajać ciała, ponieważ długie zajmowanie się tym do tego stopnia osłabiło mu żołądek, iż nie mógł jeść ani pić z pożytkiem własnym”.

Tymczasem parę lat później w Niderlandach staje się modne publiczne wykonywanie sekcji zwłok, 26-letni Rembrandt maluje portret grupowy członków gildii chirurgów Amsterdamu w czasie sekcji prowadzonej przez dr. Claesa Pieterszoona Tulpa. Do postaci badanego przezeń trupa pozowały Rembrandtowi zwłoki 28-letniego zbrodniarza Adriena Adrienszoona z Lejdy, zwanego Het Kint, który trudnił się wyrobem szkatułek i został stracony za rozboje.
Jeszcze więcej cierpienia

Mało kto z podziwiających obraz Caravaggia "Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny” wie, że malarz użył jako modela dla postaci Dziewicy zwłok kobiety wyłowionej z Tybru. Tworząc "Wskrzeszenie Łazarza” skorzystał zaś z ciała człowieka wydobytego z grobu w sześć dni po pogrzebaniu.

Niezwykłe okoliczności towarzyszyły powstawaniu dzieła stworzonego przez francuskiego malarza Teodora Gericaulta, zatytułowanego "Tratwa Meduzy”. Obraz upamiętniał tragedię rozbitków fregaty "Meduza” w roku 1816, którzy zanim zostali uratowani, przez dwa tygodnie dryfowali na tratwie.

Z ponad 149 rozbitków na tratwie przeżyło jedynie 15 osób. Malarz chcąc wiernie oddać obraz ich cierpienia i śmierci, bywał w szpitalu w Beaujon, obserwując agonię umierających, umawiał się z lekarzami i pielęgniarkami, którzy dostarczali mu trupy i amputowane części ciała, a on gromadził je w swej pracowni i rysował.
Cykl zmarłych

Szwajcarski malarz Ferdinand Hodler w ciągu trzech lat wielokrotnie portretował niejaką Valentin Gode-Darel, swoją chorującą na raka przyjaciółkę, po raz ostatni dzień po jej zgonie, pozostawiając na tych obrazach przejmujący zapis postępu jej choroby i śmierci.

- Cały cykl postaci osób zmarłych, sportretowanych na łożu śmierci, odnajdujemy również w twórczości Gustawa Klimta - wylicza Gross. A polscy malarze? - Jan Matejko pozostawił pośmiertny portrecik swojej córeczki, która odeszła po przeżyciu zaledwie 23 dni.

Marian Gorzkowski, sekretarz i przyjaciel mistrza, zapisał wtedy w swym dzienniku: "Poszliśmy razem do Reni. Matejko wziął papier, ołówek i chciał ją rysować. Renia leżała w małej trumience na stole, wzięliśmy obaj stół ten z trumienką, przysunęliśmy do okna, by lepiej ją było rysować, dzień był pochmurny. Matejko zaczął, ale żal potrącał mu rękę, nie mógł rysować, po chwili odpoczął i rysunek zrobił”.
Taka moda

Teofil Kwiatkowski był świadkiem agonii i śmierci Fryderyka Szopena w Paryżu, wykonał trzy rysunki z natury utrwalające wygląd twarzy kompozytora na łożu śmierci, 17 października 1849 roku. - Portretowanie z natury wizerunku osób zmarłych było niezwykle modne w drugiej połowie wieku XIX i w początkach wieku XX - dodaje Adam Gross.

- Kiedy jednak wynaleziono fotografię, szybko zastąpiła ona w tym względzie artystów malarzy. Obecnie zaś malarskie portretowanie czy fotografowanie osób zmarłych należy już praktycznie do przeszłości.

Pełny tekst dr. Adama Grossa "Zwłoki człowieka jako model w malarstwie” są na stronie portalu Medycyna Sądowa wczoraj dziś jutro www.forensic-medicine.pl
Skróty publikujemy za zgodą Autora.

Pozostałe informacje

Szkoła przegrała z nauczycielką. Kara była zbyt surowa

Szkoła przegrała z nauczycielką. Kara była zbyt surowa

Czy dyrektor Szkoły Podstawowej nr 10 niepotrzebnie zawiesiła nauczycielkę po tym, jak jeden ze znajdujących się pod jej opieką siedmiolatków niezauważony opuścił budynek? Właśnie zapadł w tej sprawie prawomocny wyrok. Jest niekorzystny dla puławskiej placówki.

Wielka ulga w Puławach. Wisła Grupa Azoty przerwała klątwę meczów bez zwycięstwa

Wielka ulga w Puławach. Wisła Grupa Azoty przerwała klątwę meczów bez zwycięstwa

Bardzo dawno piłkarze Wisły Grupy Azoty nie zaznali smaku zwycięstwa. Jednak w czwartek trwająca od siódmego października zła passa została wreszcie przerwana. Duma Powiśla pokonała na swoim stadionie Olimpię Elbląg i złapała głębszy oddech w kontekście walki o utrzymanie

Naprawa ulicy tak, ale nie kosztem drzew. Mieszkańcy nadal walczą

Naprawa ulicy tak, ale nie kosztem drzew. Mieszkańcy nadal walczą

Chcą naprawy nawierzchni swojej ulicy, ale bez wycinki drzew. Mieszkańcy ulicy Kościuszki wciąż walczą o zachowanie zieleni przed kamienicami. Ratusz odpowiada, że prowadzi rozmowy ze wspólnotami.

Edach Budowlani Lublin mają wolną sobotę

Edach Budowlani Lublin mają wolną sobotę

Nie odbędzie się mecz 12. kolejki: Edach Budowlani Lublin - Budo 2011 Aleksandrów Łódzki, który był planowany na sobotę.

W pożarze stracili dom. Rodzina prosi o wsparcie

W pożarze stracili dom. Rodzina prosi o wsparcie

Tuż przed Świętami Wielkanocnymi życie rodziny z miejscowości Horodyszcze – Kolonia w gminie Chełm legło w gruzach. Pożar strawił ich dom. Co gorsza, mąż i ojciec rodziny próbując ugasić ogień doznał poważnych poparzeń, trafił do szpitala, jest w śpiączce. Pogorzelcy zwracają się z prośbą o wsparcie.

Zamojszczyzna wiosennie - zaproszenie na koncert w ZDK
6 kwietnia 2024, 17:00

Zamojszczyzna wiosennie - zaproszenie na koncert w ZDK

Chodzenie z Gaikiem, z Kogucikiem, z Marzanką oraz wiązanki tańców regionalnych i narodowych - złożą się na Koncert Wiosenny Zespołu Pieśni i Tańca Zamojszczyzna.

Jubileuszowy koncert Lubelskiej Federacji Bardów
2 kwietnia 2024, 20:00

Jubileuszowy koncert Lubelskiej Federacji Bardów

Lubelska Federacja Bardów obchodzi w tym roku jubileusz 25-lecia. Z okazji jubileuszu oraz 19 rocznicy śmierci Jana Pawła II, Miasto Lublin zaprasza na koncert „Miłość mi wszystko wyjaśniła”, który odbędzie się 2 kwietnia w Bazylice oo. Dominikanów.

Miliony dla szpitala dziecięcego. Będzie na leki i nowy sprzęt

Miliony dla szpitala dziecięcego. Będzie na leki i nowy sprzęt

Prawie 3 mln złotych otrzymał Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie. Ten zastrzyk finansowy pozwoli to na realizację bieżących inwestycji oraz zakup leków czy sprzętów.

Złodziej perfum aresztowany. Posiedzi 3 miesiące albo dłużej

Złodziej perfum aresztowany. Posiedzi 3 miesiące albo dłużej

Grozi mu 10 lat więzienia. Na wyrok najpewniej poczeka za kratkami, bo sąd już zdecydował się aresztować 20-latka z Międzyrzeca Podlaskiego.

PSL składa zawiadomienie. CBA zajmie się urzędem marszałkowskim?

PSL składa zawiadomienie. CBA zajmie się urzędem marszałkowskim?

Czy z zasadami podziału środków publicznych dokonanego przez marszałka województwa lubelskiego wszystko było w porządku? Działacze PSL chcą, by zajęło się tym Centralne Biuro Antykorupcyjne. Zapowiedzieli, że będą o to wnioskować.

Wielkanoc. To czas na babkę i mazurek

Wielkanoc. To czas na babkę i mazurek

Paulina Golianek i Monika Niedźwiadek z Koła Gospodyń Wiejskich w Konopnicy już szykują święta. A my mamy dla was przepisy na mazurek i babkę z pierwszej ręki.

Starszy pan nie żyje. Ciężarówka potrąciła go, gdy był na pasach

Starszy pan nie żyje. Ciężarówka potrąciła go, gdy był na pasach

Lekarzom nie udało się uratować życia mężczyzny, który dzisiaj rano w Chełmie został potrącony przez ciężarówkę.

Tutaj wybory to czysta formalność. Kandydat na wójta jest jeden

Tutaj wybory to czysta formalność. Kandydat na wójta jest jeden

Kiedy nie ma konkurencji, to głosowanie staje się formalnością. Tak jak w gminie Obsza w powiecie biłgorajskim. Tam już wiadomo, kto zostanie wójtem. Znany jest też skład prawie połowy nowej rady. Jak to możliwe?

Święta spędzi za kratkami. Wszystko przez narkotyki

Święta spędzi za kratkami. Wszystko przez narkotyki

To nie będzie wesoła Wielkanoc dla 21-latka z gminy Trawniki. Młody mężczyzna został zatrzymany z taką ilością narkotyków, że sąd postanowił go aresztować tymczasowo na 3 miesiące.

Roztrzaskał głowę Matce Boskiej. Zarzut obrazy uczuć religijnych dla 43-latka

Roztrzaskał głowę Matce Boskiej. Zarzut obrazy uczuć religijnych dla 43-latka

Nie tylko za zniszczenie mienia, ale również obrazę uczuć religijnych odpowie 43-latek z Lubartowa, który dokonał dewastacji przydrożnej kapliczki z figurą Matki Boskiej.

ALARM24

Widzisz wypadek? Jesteś świadkiem niecodziennego zdarzenia?
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

Kliknij i dodaj swojego newsa!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium