Takie będzie muzeum w Sobiborze

Konkurs ogłosili wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego i generalny konserwator zabytków Piotr Żuchowski wraz z Władysławem Bartoszewskim, pełnomocnikiem premiera ds. dialogu międzynarodowego. To kolejny etap realizacji międzynarodowego projektu utworzenia Muzeum–Miejsca Pamięci na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze.

– W wyniku konkursu powinna zostać wyłoniona koncepcja, której realizacja pozwoli stworzyć miejsce o międzynarodowym znaczeniu, będące przestrzenią skupienia i refleksji nad historią. Chcemy, by miejsce to godnie upamiętniało ofiary masowej zbrodni, ukazując funkcję i historię obozu w Sobiborze w kontekście Holocaustu – powiedział minister Żuchowski ogłaszając konkurs.

Ślady wydarzeń, które w czasie wojny miały miejsce w Sobiborze, zostały prawie całkowicie usunięte przez sprawców – obóz został starty z powierzchni ziemi pod koniec 1943 r.

– Punktem ciężkości nowej koncepcji Miejsca Pamięci ma być upamiętnienie ofiar poprzez zabezpieczenie grobów masowych oraz ukazanie całego terenu jako szczególnego niemego świadka i materialnego świadectwa masowej zbrodni o niewyobrażalnych rozmiarach – podkreślają pomysłodawcy konkursu.

Maksymalny planowany koszt wykonania wszystkich prac na podstawie pracy konkursowej nie może przekroczyć 10,5 mln zł brutto.

Merytoryczny i finansowy udział w projekcie utworzenia muzeum zadeklarowały jak dotąd cztery kraje, będące sygnatariuszami Memorandum of Understanding z 28 lutego 2011 roku: Rzeczpospolita Polska, Królestwo Niderlandów, Państwo Izrael i Republika Słowacka.

Powołany został Międzynarodowy Komitet Sterujący, któremu przewodniczy wiceminister Żuchowski. Z komitetem współpracuje Naczelny Rabin Polski oraz Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie.

Termin składania wniosków o dopuszczenie do konkursu upłynie 18 lutego, a składania prac konkursowych 20 maja. Zwycięzca konkursu dostanie 25 tys. euro, zdobywca II miejsca – 15 tys. euro, III miejsca – 10 tys. euro. (PAP)

Budowę obozu zagłady "SS – Sonderkommando Sobibór” Niemcy rozpoczęli w marcu 1942 r. Na jego miejsce wybrano obszar położony wśród bagien i lasów, w pobliżu linii kolejowej Włodawa–Chełm, oddalony około 4 km od wsi Sobibór. Szacuje się, iż do października 1943 r. Niemcy wymordowali w obozie co najmniej 250 tys. Żydów oraz około tysiąca Polaków.

Jak teraz ma wyglądać to miejsce? Szczegóły zdradza regulamin konkursu, który opublikowało Państwowe Muzeum na Majdanku (od maja ub. roku Sobibór jest jego oddziałem). Koncepcja ma uwzględniać m.in.:

• zabezpieczenie grobów masowych, nowe trasy dla zwiedzających, budynek centrum dla zwiedzających, parkingi, oświetlenie i monitoring.

• Ważne są zwłaszcza: rampa kolejowa, gdzie przywożono ofiary; droga, którą pędzono ofiary na teren obozu nr III, w którym dokonywano zagłady; przypuszczalne miejsce komory gazowej; masowe groby ofiar wokół kopca pamięci ofiar; miejsce związane z wybuchem w 1943 r. zakończonego sukcesem powstania więźniów; dom komendanta obozu.