Nie będzie zakazu sprzedaży samochodów spalinowych w UE? Hennig-Kloska: Nie jesteśmy gotowi

Paulina Hennig-Kloska w siedzibie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie rozmawiała o tworzeniu, zabezpieczeniu i udostępnieniu mieszkańcom nowych rezerwatów przyrody na Lubelszczyźnie, czyli o turystyce leśnej, ścieżkach edukacyjnych, bezpiecznych szlakach dla turystów. Dyskutowała o projektach związanych z Tarczą Wschód w kontekście przyrodniczym, a więc o odbudowie retencji i wykorzystaniu dzikiej przyrody jako naturalnej bariery ochronnej. Głównym tematem jej spotkań pozostawała jednak transformacja energetyczna i poprawa efektywności energetycznej budynków.

Wciąż kontrowersje budzi bowiem program „Czyste Powietrze”, czyli rządowe dotacje dla właścicieli domów jednorodzinnych, mające na celu walkę ze smogiem poprzez dofinansowywanie wymiany kopcących pieców na ekologiczne źródła ciepła (pompy ciepła, kotły gazowe, fotowoltaikę) i termomodernizację budynków (ocieplenie, wymiana okien i drzwi), obniżając tym samym emisję zanieczyszczeń i koszty ogrzewania. Zależnie od dochodów, wsparcie finansowe może sięgać nawet 100 proc. kosztów kwalifikowanych - do 170 tysięcy złotych.

- W całej historii fundusz podpisał umowy z 61 tysiącami gospodarstw domowych, z czego aż 24 tysiące przypadają na ostatnie dwa lata. To pokazuje, że program działa i jest w dobrej kondycji. Rozmawialiśmy także o przyspieszeniu rozliczeń. Statystyki w Lublinie wyraźnie się poprawiły i mam nadzieję, że pierwszy kwartał przyszłego roku przyniesie dalszy postęp. Najważniejsze, żeby transformacja energetyczna była racjonalna. Źle dobrane instalacje generują wysokie rachunki i takie sytuacje nie mogą się powtarzać. Dlatego wprowadziliśmy zasadę obowiązkowej termomodernizacji. Tylko wtedy inwestycje mają sens i realnie poprawiają sytuację obywateli - mówiła minister Hennig-Kloska.

Poszkodowani przez „Czyste Powietrze”

Niemała część uczestników pierwszej fazy programu „Czyste Powietrze” zgłasza jednak zastrzeżenia: niejasne zasady przyznawania dotacji, opóźnienia w ich wypłatach, a przede wszystkim zawyżanie kosztów, fałszowanie dokumentów, wymuszanie pełnomocnictw przez nieuczciwych wykonawców.

- Wspólnie naprawiamy program „Czyste Powietrze”. Zwiększamy bezpieczeństwo beneficjentów, przeciwdziałamy nadużyciom, a jednocześnie przyspieszamy realizację inwestycji i wyciągamy kolejne gospodarstwa domowe z ubóstwa energetycznego. Na uwagę zasługuje także praktyka dyżurów dla beneficjentów organizowanych dwa razy w miesiącu. Osoby mające problem z rozliczeniem dotacji mogą uzyskać pomoc na miejscu, co często pozwala ruszyć z miejsca z całym procesem. Cieszę się również, że WFOŚiGW w Lublinie jako jeden z nielicznych organizuje okrągły stół z wykonawcami.

- Mamy już wpis do wykazu prac rządu i to był pierwszy, bardzo ważny krok, żeby przeciwdziałać wszelkim problemom. Obecnie pracujemy nad szczegółowymi zapisami ustawy. Chcemy, aby z jednej strony realnie chroniła beneficjentów, a z drugiej nie narażała państwa na kolejne nadużycia. Musimy mieć jasne kryteria. Konieczne będzie zgłoszenie spraw do prokuratury, bo mówimy o osobach trzecich, które dopuściły się wyłudzeń. Chcemy, aby w pierwszym kwartale przyszłego roku projekt ustawy był gotowy do konsultacji społecznych. Ta ustawa ma dać wojewódzkim funduszom podstawę do wstrzymania egzekucji, ścigania nieuczciwych wykonawców i skutecznego dochodzenia roszczeń. Obecnie mamy około 470 zgłoszeń do prokuratury. To 470 rodzin, często o bardzo niskich dochodach. W systemie pozostaje też około 13 tysięcy nierozliczonych zaliczek. Część z nich zostanie prawidłowo rozliczona, ale część wymaga dalszej weryfikacji - opowiadała szefowa Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

„Czyste Powietrze” na Lubelszczyźnie

Minister Hennig-Kloska podkreślała, że program „Czyste Powietrze” ma szczególne znaczenie w województwie lubelskim, gdzie wiele domów powstało jeszcze w starej technologii, bez termomodernizacji i z ogrzewaniem węglowym. 

- Chcemy pomóc tym gospodarstwom. Dobrze przeprowadzona termomodernizacja poprawia jakość życia, obniża rachunki i zwiększa efektywność energetyczną nawet kilkukrotnie. To musi być robione z głową. Dlatego też podpisaliśmy dziś umowy z kolejnymi gminami: Tomaszowem Lubelskim i Konstantynowem. W przyszłym roku planujemy szerokie wsparcie samorządów, zarówno dla budynków użyteczności publicznej, jak i zabudowy wielorodzinnej oraz jednorodzinnej. To także czas na wymianę doświadczeń i poprawę skuteczności programów, aby były one lepiej dopasowane do realnych potrzeb mieszkańców - deklarowała 48-letnia polityczka.

Głos zabrał też Stanisław Mazur, prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie.

- 61 tysięcy wniosków w naszym województwie to bardzo duża liczba, a 24 tysiące z ostatnich dwóch lat pokazują skalę programu. Dla porównania inne województwa, choćby dolnośląskie, mają kilkukrotnie mniejszą liczbę wniosków. Najważniejsze jest to, że posiadamy środki. Każdy prawidłowo złożony i rozpatrzony wniosek będzie rozliczony. Środki znajdują się na kontach funduszu, więc beneficjenci nie muszą się obawiać opóźnień czy braku finansowania.

Czy UE zakaże samochodów spalinowych?

Na konferencji prasowej minister Hennig-Kloski padło pytanie o to, czy Polska poprze przesunięcie zakazu sprzedaży samochodów spalinowych w Unii Europejskiej. Przez lata władze UE prowadziły dość konsekwentną politykę, aby taki zakaz wprowadzić w 2035 roku. Ale ostatnie sensacyjne doniesienia niemieckiego dziennika „Bild” wskazują na to, że strategia ta uległa zmianie i takie restrykcje nie wejdą w życie nawet w 2040 roku.

- Plan minimum to przesunięcie wejścia w życie tej dyrektywy i Polska będzie popierać takie rozwiązanie. Czekamy jeszcze na ostateczny kształt dokumentu legislacyjnego, który będzie przedmiotem dalszych negocjacji. Konsensus na poziomie państw członkowskich polega na tym, że dziś nie jesteśmy gotowi na wprowadzenie pełnego zakazu.

- Część obywateli nie ma jeszcze dostępu do nowych technologii, a infrastruktura nie jest wystarczająco rozwinięta. Musimy też wzmocnić europejską konkurencyjność. To nie jest walka, ale wyścig technologiczny, w którym Europa musi poprawić swoją pozycję. Stawiamy na rozwój własnych technologii i ograniczenie uzależnienia od krajów trzecich. W Polsce bardzo intensywnie rozwijamy sektor odnawialnych źródeł energii, w tym energetykę wiatrową i fotowoltaikę. Chcemy zwiększać udział europejskiego komponentu w zamówieniach publicznych i projektach strategicznych. Dla naszego rządu lokalny wkład technologiczny jest priorytetem - mówiła Paulina Hennig-Kloska, minister klimatu i środowiska. 

W Polsce sprzedaje się setki tysięcy samochodów spalinowych rocznie. Wciąż stanowią one zdecydowaną większość rynku nowych aut.