Czy warto zainwestować w pompę ciepła?

Wyższa wydajność – niższe rachunki

Wyobraź sobie, że instalujesz w samochodzie system odzyskiwania energii elektrycznej, taki jak KERS (Kinetic Energy Recovery System). Wykorzystywany jest on głównie w pojazdach wyścigowych Formuły 1. Podczas hamowania system przekształca na energię elektryczną część energii kinetycznej, która jest zwykle tracona w postaci ciepła. Prąd magazynowany jest w akumulatorze. Potem, gdy auto potrzebuje dodatkowej mocy, np. aby przyspieszyć, KERS sięga po zapas energii, zwiększając efektywność energetyczną samochodu i zmniejszając zużycie paliwa.

Podobny system możesz mieć w swoim domu, montując pompę ciepła – urządzenie wykorzystujące zasadę efektywnego przekształcania energii. To rozwiązanie automatyczne, ekologiczne i wysoce wydajne, które jest w stanie pozyskać energię z otoczenia (np. powietrza, wody albo gruntu) i przekształcić je na kilkakrotnie większą ilość energii cieplnej potrzebnej do podgrzania pomieszczeń albo ciepłej wody użytkowej (c.w.u.). Przykładowo urządzenie o współczynniku efektywności COP =5 z 1 kW prądu wykorzystywanego przez sprężarkę jest w stanie pozyskać 5 kW ciepła. Dzięki temu – podobnie jak KERS w aucie – pompa z jednej strony maksymalizuje wydajność energetyczną domu, z drugiej – minimalizuje wydatki na ogrzewanie, a także redukuje emisję CO₂.

W jaki sposób pompa ciepła generuje oszczędności? Oto 5 głównych czynników:

Wysoka efektywność energetyczna

Jak już wspomnieliśmy, na to, ile energii pompa jest w stanie pozyskać, wpływa jej efektywność energetyczna. Określa się ją najczęściej parametrem COP. Jest to tzw. parametr chwilowy, wskazujący moc w zadanych warunkach pracy, które bywają zmienne dla różnych obiektów czy lokalizacji. Bardziej miarodajnymi wskaźnikami są SCOP lub SPF i to nimi warto kierować się przy zakupie pompy, ponieważ wskazują na średnią efektywność urządzenia przez cały rok.

Potrzebną moc pompy ciepła oblicza się zwykle, mnożąc powierzchnię budynku potrzebną do ogrzania przez standard energetyczny, tzn. np. 200 m² x 60 W/m² = 12 kW. Zawsze jednak warto skonsultować się w tej kwestii ze specjalistą, który pomoże optymalnie dobrać parametry techniczne urządzenia. Jeśli pompa ciepła ma również przygotowywać c.w.u. jej moc powinna uwzględniać zapotrzebowanie na ciepło budynku nie tylko do ogrzewania pomieszczeń ale również przygotowywania ciepłej wody użytkowej.

Redukcja kosztów eksploatacji

Pompa ciepła wykorzystuje prąd (20-25%) i darmowe, odnawialne, ekologiczne źródła energii (75-80%). Daje to stosunek ok. 1:3, co oznacza, że za każdą jednostkę energii elektrycznej, jaką zapłacisz, otrzymasz kilkakrotnie więcej ciepła potrzebnego do ogrzania domu i/lub c.w.u. W porównaniu do tradycyjnych systemów grzewczych, których efektywność szacuje się często poniżej 100%, oszczędności są znaczące.

Przykładowo, roczne rachunki za ogrzewanie energooszczędnego domu (standard 60 kWh/m²/rok) o pow. 170m² zamieszkanego przez 4-osobową rodzinę (zużycie c.w.u. o temp. 45 °C = 50 l/os./doba) powietrzną pompą ciepła o COP= 4 (taryfa energetyczna G11) wyniosłyby 4 693 zł, a pompą gruntową o COP= 5 – 3 954 zł. W porównaniu z alternatywnymi źródłami ciepła wyglądałyby to następująco:

• Gaz ziemny (kocioł tradycyjny, ƞ = 86%) – 5 667 zł
• Gaz płynny (k. kondensacyjny, ƞ = 86%) – 6 026 zł
• Olej opałowy – (k. kondensacyjny, ƞ = 90%) 7 347 zł
• Energia elektryczna - 16 872 zł

W porównaniu z tymi nośnikami ogrzewanie pompą ciepła powietrze/woda okazuje się oszczędniejsze o 18-36% w przypadku gazu lub oleju opałowego oraz o 359% oszczędniejsze niż ogrzewanie prądem. W przypadku pompy gruntowej oszczędności są jeszcze wyższe (kolejno: 30-47% i 426%).

Bezproblemowe użytkowanie

Dobrze dobrana pompa ciepła to urządzenie o długiej żywotności i wysokiej niezawodności. W porównaniu z kotłami nie wymaga regularnego czyszczenia, usuwania popiołu czy kontroli drożności kominów. Wyróżnia się także komfortową obsługą – po ustawieniu odpowiednich parametrów pracy działa praktycznie bezobsługowo. Aby urządzenie działało sprawnie i niezawodnie przez długi czas, warto zdecydować się na zakup pompy ciepła od renomowanego producenta i firm oferujących kompleksowy serwis oraz przejrzyste warunki gwarancji (np. Viessmann).

Wsparcie i dofinansowania

Inwestycja w pompę ciepła przynosi nie tylko niższe rachunki za ogrzewanie. Może być także dofinansowana z wielu programów UE lub krajowych, takich jak Czyste Powietrze czy Moje Ciepło. Kwoty wsparcia sięgają od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych (i nawet 100% zwrotu kosztów). Uzyskanie dofinansowania znacząco przyspieszy zwrot inwestycji i maksymalizuje oszczędności na ogrzewaniu. Atrakcyjne wydaje się zwłaszcza prefinansowanie, a więc wsparcie niewymagające od inwestora inwestowania własnych środków na zakup i montaż urządzenia.

Ochrona przed wzrostem cen energii

Nie oszukujmy się: póki co nic nie wskazuje, by ceny energii elektrycznej lub paliw miały spadać. W tej sferze przewidywana jest raczej tendencja wzrostowa. Zwłaszcza w Europie, gdzie według założeń Zielonego Ładu zakłada się stopniowe odchodzenie od paliw kopalnych, które w kolejnych latach będą dodatkowo opodatkowywane. W takich okolicznościach warto stawiać na energię odnawialną, a więc niezależną od sytuacji rynkowej czy geopolitycznej, takich jak koszty dystrybucji, podatki, opłaty środowiskowe, marża zysku dostawcy itd.

Ile to kosztuje?

Pompy ciepła stają się standardem nowoczesnych, energooszczędnych domów. Jeszcze kilka lat temu koszt zakupu i montażu takich urządzeń wahał się w zakresie nawet 60-80 tys. zł. Obecnie średni koszt zakupu pompy ciepła to nieco ponad 20-30 tys. zł. Ostateczna cena zakupu i montażu zależy od takich czynników jak: wybór dolnego źródła ciepła, powierzchnia i zapotrzebowanie budynku na ciepło, sposób ogrzewania budynku (grzejniki/podłogówka), technologia budowy domu itd. Wpływ na ostateczny, faktyczny koszt ma też oczywiście uzyskanie dofinansowania oraz jego kwota. Szacuje się, że inwestycja w pompę ciepła może zwrócić się po okresie od 5 do 10 lat, przy czym fundamentalne jest zarówno uzyskanie wsparcia na jej zakup i montaż, jak i dobór parametrów urządzenia do potrzeb budynku oraz jego użytkowników.