Richard Pipes wykłada 60 lat!

3 lutego 1955 roku pełen tremy wychodził przed dwustuosobowe audytorium, by wygłosić swój wykład o Rosji od początku XIX wieku do rewolucji 1917 roku. To postać legendarna.

Ryszard Pipes urodził się 11 lipca 1923 roku w Cieszynie w spolonizowanej rodzinie żydowskiego wytwórcy czekolady i słodyczy, właściciela słynnej fabryki "Dea” (później: "Olza”), przejętej od dziadka przez jego ojca Marka. Potem prowadził w Krakowie filię słynnej wiedeńskiej firmy cukierniczej Pischingera, by ostatecznie osiąść w Warszawie. Marek Pipes był oficerem Józefa Piłsudskiego o pięknej karcie legionowej.

W 1939 roku, tuż przed wybuchem wojny, rodzinie Pipesów udało się wyjechać z Polski. Ostatecznie trafili do Stanów Zjednoczonych. W 1943 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Zgłosił się ochotniczo do wojska. Otrzymał przydział do lotnictwa i zaliczył w nim służbę wojenną.

Po jej zakończeniu podjął studia... rusycystyczne i historyczne. Uczył się w Muskingum College w New Concord w stanie Ohio, a następnie na Cornell University. Doktorat na Uniwersytecie Harvarda uzyskał w roku 1950. Do emerytury w 1996 r. był tam profesorem historii.

Mimo przejścia na nią ciągle pozostaje aktywny. Bierze udział w konferencjach naukowych, wykłada. Ma swoje biuro. Jest członkiem kolegiów redakcyjnych pism Strategic Reviev, Journal of Strategic Studies i innych.

Jest autorem kilkunastu książek poświęconych historii Rosji, w szczególności po rewolucji 1917 r. Zwolennik tezy o organicznym związku bolszewickiego państwa totalitarnego z autorytarną tradycją instytucji państwa moskiewskiego i caratu.

Poglądy na genezę rządów bolszewików i komunistycznego totalitaryzmu w Rosji, dzieje rewolucji rosyjskiej i tworzenia ZSRR zawarł w trylogii: "Rosja carów”, "Rewolucja Rosyjska” i "Rosja bolszewików”.

Z wizją historii Rosji Pipesa polemizował Aleksander Sołżenicyn określając ją jako "polską perspektywę”. Zbliżone do Pipesa stanowisko zajmował protoplasta sowietologii Jan Kucharzewski w swym cyklu "Od białego caratu do czerwonego t. 1–7”, opublikowanym w Polsce w latach 1923–1935 (wyd. ang. The Origins of Modern Russia 1948).

Prof. Pipes jest jednym z najwybitniejszych badaczy historii Rosji i ZSRR na świecie. Za prezydentury Ronalda Reagana był w latach 1981–1982 doradcą do spraw ZSRR i Europy Wschodniej.

Posiadał znaczący wpływ na twardą postawę prezydenta wobec wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, decyzję o pomocy podziemiu solidarnościowemu oraz na wprowadzenie sankcji wobec Polski i ZSRR, w odpowiedzi na 13 grudnia 1981 roku. Taka postawa Ameryki doprowadziła ostatecznie do transformacji ustrojowej w Polsce.

W uznaniu roli, jaką odegrał dla "ratowania "Solidarności” i wolności w Polsce w czasie śmiertelnego zagrożenia stanu wojennego” (inicjatorem uhonorowania go był prof. Jan Karski) uhonorowany został w 1994 roku Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP.

Członek zagraniczny Polskiej Akademii Nauk. Doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego. Od 1994 honorowy obywatel miasta Cieszyna. Z okazji 90. Urodzin Profesora w 2013 roku, Uniwersytet Warszawski zorganizował specjalny benefis mu poświęcony.

Od 1946 roku ożeniony z warszawianką Ireną Eugenią Roth, z którą ma dwóch synów. Jeden z nich, Daniel, jest znanym specjalistą problematyki islamskiej, arabskiej i bliskowschodniej, drugi menadżerem znanego hotelu na Manhattanie. Małżonka Irena jest znaną postacią dialogu polsko-żydowskiego i propagatorką wiedzy o wzajemnych, wielowiekowych związkach obu narodów.

Mieszkają we własnej rezydencji w Cambridge w stanie Massachusetts, siedzibie Uniwersytetu Harwardzkiego. Cała rodzina Pipesów obok amerykańskich legitymuje się także paszportami RP.

To właśnie Irena Pipes odbierała w Lublinie w imieniu swego małżonka Nagrodę Orła Jana Karskiego podczas Międzynarodowej Konferencji "Jan Karski. Misja kompletna”, z okazji 100. urodzin bohatera.

Richard Pipes napisał znakomitą autobiografię zatytułowaną po łacinie "Vixi”, czyli "Żyłem”, która ukazała się także w Polsce. Jedyną jej recenzją powinno być lapidarne: "Żyj”. Takie postaci przynoszą dumę Polsce.