Timothy Synder, \"Skrwawione ziemie”

W roku 1933 Stalin był tym, który zapoczątkował erę masowych mordów w Europie. On zaczął głodząc Ukrainę. Marząc o kromce chleba umierały trzy miliony ludzi. Później, w latach 1937–1938 liczba ofiar terroru wyniosła ponad 700 tys. osób. Z roku na rok było gorzej. W 1940 roku blisko 200 tysięcy polskich obywateli zginęło we wspólnych akcjach Niemców i Sowietów. Kiedy hitlerowskie wojska oblegały Leningrad, \"…jedenastoletnia Rosjanka z Leningradu zakończyła swój skromny dziennik: \"Została tylko Tania” – napisała te dramatyczne słowa, które porażały swoją wymową. Na Białorusi, dwunastoletnia żydowska dziewczynka pisała ostatni list do ojca: \"Żegnam się z Tobą, zanim umrę. Bardzo boję się tej śmierci, bo małe dzieci wrzucają żywcem do masowych grobów”. Była wśród ponad pięciu milionów Żydów, których zagazowali lub zastrzelili Niemcy”. Jak pisze Timothy Synder w tamtych latach XX wieku reżim nazistowski i stalinowski wymordowały ok. 14mln. ludzi. Czas najgorszych mordów nadszedł wtedy, kiedy Hitler zdradził Stalina. Taki był los połowy ówczesnej Europy. Autor twierdzi, że tragizm i horror II wojny światowej to przede wszystkim obozy śmierci, obozy koncentracyjne, obozy pracy, represje głodowe. Ale też Snyder poszerza pojęcie Zagłady, bo bierze pod uwagę także stalinowski terror i przypomina jego tragiczne skutki. Znakomita książka profesora historii na Uniwersytecie w Yale, który specjalizuje się w historii Polski i historii Europy Wschodniej.