Adrian Mańko
Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN 10 maja 2024 r. ogłosiła zbiór zasad ortografii i interpunkcji zawierający zmiany, które będą obowiązywać od początku 2026 roku. Kilkunastomiesięczna karencja miała dać możliwość przygotowania się na wejście w życie nowych przepisów. Rada jest jedynym organem uprawnionym (na mocy Ustawy o języku polskim) do kodyfikowania normy ortograficznej (i interpunkcyjnej).
Zmiany dotyczą niektórych reguł używania wielkich i małych liter, a także pisowni łącznej lub rozdzielnej oraz użycia łącznika. Ich celem jest ujednolicenie zasad i ułatwienie piszącym ich nauczenia się oraz stosowania w praktyce. – Od pierwszego stycznia będzie jedna wykładnia polskiej ortografii – komentuje Kłosińska.
Według prof. Danuty Krzyżyk, członkini Zespołu ds. Reformy Ortografii RJP zmienia się społeczeństwo i język, używamy innego słownictwa, mamy nowe połączenia wyrazowe. RJP obserwuje i analizuje te zmiany i podejmuje działania dążące do uspójnienia przepisów ortograficznych.
Od pierwszego stycznia 2026 r. zmieni się m.in.: pisownia nazw mieszkańców miast i ich dzielnic, osiedli i wsi (np. Lublinianin, Krakowianin, Mokotowianin). Będzie tu obowiązywać wielka litera. Zostanie ona wprowadzona również w wyrazie stojącym na początku nazwy obiektu w przestrzeni publicznej, np. aleja, brama, bulwar, przy jednoczesnym utrzymaniu pisowni małą literą wyrazu „ulica” (np. ulica Józefa Piłsudskiego, Aleja Róż, Brama Warszawska).
Zmiany obejmą też wprowadzenie pisowni wielką literą wszystkich członów (oprócz przyimków i spójników) w wielowyrazowych nazwach lokali usługowych i gastronomicznych (np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa. RJP wprowadziła jednolitą łączną pisownię cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą (np. nibyartysta, nibygotyk, nibyludowy, quasiopiekun).
Zmiany mają trafiać do nowych wydań podręczników szkolnych, trwają spotkania z nauczycielami. Członkowie RJP informują, że Rada odpowiada tylko za opracowanie zmian, natomiast ewentualne decyzje dotyczące konsekwencji ich wprowadzenia mają charakter administracyjny i należą do kompetencji organów państwa, organów samorządowych itp. O ile Radzie wiadomo, w związku ze zmianami od początku 2026 r. nie trzeba wymieniać tabliczek informacyjnych np. na urzędach, a Centralna Komisja Egzaminacyjna zastosuje pięcioletni okres przejściowy, podczas którego będą obowiązywały stare i nowe zasady
Rada Języka Polskiego prowadzi w mediach społecznościowych kampanię społeczną Ortografia 2026, informującą o zmianach w polskiej ortografii, które wejdą w życie pierwszego stycznia 2026 roku, oraz o pracach nad nowym słownikiem ortograficznym.
Rada Języka Polskiego przygotowuje słownik ortograficzny. Publikacja, według zapowiedzi, ma odbyć się za rok, do końca 2026 roku. Bezpłatny słownik będzie zawierać około 100 tys. haseł.
– Słownik powstanie w trzech wersjach: drukowanej, w wersji elektronicznej oraz w wersji mobilnej. To będzie słownik, który będzie miał gwarancję Rady Języka Polskiego i będzie obrazował zasady ortograficzne języka polskiego – wyjaśnia prof. Piotr Żmigrodzki, przewodniczący Zespołu ds. Reformy Ortografii RJP.
Komentarze