Wagi o wadze historycznej

Wszystko zaczęło się od Wilhelma Hessa, przedsiębiorczego Czecha, który opuścił rodzinne strony i wyruszył na podbój świata. Rodzina Hessa planowała osiedlić się w Kijowie, ale podczas podróży choroba córki zatrzymała Hessów w Lublinie. I tu już zostali.

Lubelski biznes

Żeby utrzymać rodzinę, Wilhelm założył przy ulicy Ruskiej zakład naprawy wag. – Hess był inteligentny i przedsiębiorczy. Interesował się techniką, a doświadczenie zdobył pracując w zakładach produkujących wagi w Chicago i Buffalo – opowiada Józef Sidor, prezes FAWAG-u. – Tam zbierał katalogi produkowanych wag, sporządzał pierwsze szkice. Okazało się, że to doświadczenie zaprocentowało w Lublinie.

Hess kupił kamienicę przy ulicy Lubartowskiej 49 oraz pobliski plac. Tam w 1879 roku ruszyła produkcja wag. – Pierwsza produkcję stanowiły wagi dziesiętne i stołowe, a następnie setne wzorowane na amerykańskich – wylicza Sidor.
Powodzenie rodzinnego biznesu skłoniło Hessów do inwestycji w Lublinie. W latach 1910-1913 fabryka dynamicznie się rozwijała a wagi z Lublina robiły karierę także na świecie.

– W 1913 roku rodzina Hessów dokonała podziału akcji przedsiębiorstwa pomiędzy jej członków, pakiet kontrolny był w posiadaniu Wilhelma Hessa. Firma stała się spółką akcyjną pod nazwą Towarzystwo Akcyjne Fabryki Wag W. Hess, z kapitałem zakładowym 1 mln rubli – wyjaśnia Sidor.
Pierwsza wojna światowa odwróciła dobrą kartę. Produkcję ograniczono do połowy, a nawet czasowo ją wstrzymano. Część maszyn Hessowie wywieziono do filii firmy w Jekatierynosławiu. Uruchomiona z powrotem w 1917 roku produkcja nie przywróciła fabryce czasów świetności. – Brakowało surowców, opału, a straty w maszynach i urządzeniach sięgały 60 procent. W tym czasie produkowano głównie wagi na potrzeby wojska oraz kolei – mówi Sidor.

Podczas drugiej wojny światowej fabryka przeszła pod zarząd niemiecki. A po wojnie, w 1948 roku została ostatecznie upaństwowiona, przechodząc pod Zarząd Dyrekcji Przemysłu Miejscowego.

Ideal Księżyckiego

W tym samym roku upaństwowiona została także fabryka wag Ideal, która jako \"Specjalna Fabryka Wag Nr 3” przeszła pod Zarząd Dyrekcji Przemysłu Miejscowego.

Historia tego zakładu sięga początku XX wieku. – Fabrykę wag założył Piotr Księżycki, były pracownik fabryki Hessa. Powstała na bazie warsztatu uruchomionego w 1906 roku, gdzie naprawiano wagi – wyjaśnia Józef Sidor.
W 1908 roku przy ulicy Świętoduskiej rozpoczęto produkcję wag; początkowo dziesiętnych i stołowych o małej nośności. Wkrótce asortyment wyrobów poszerzono o wagi wozowe, osobowo-lekarskie, dziesiętne oraz stołowe o większej nośności. W okresie międzywojennym firma przeżywała okres prosperity. W czasie II wojny, gdy fabryka przeszła pod zarząd niemiecki, udało się uniknąć zniszczeń i grabieży. W 1948 roku \"Ideal”, podobnie jak fabryka Hessa, został upaństwowiony.
Trzecią fabrykę, która po wojnie przeszła w ręce państwa, założył w 1932 roku były pracownik Hessa, Jarosław Caudr. Zakład zlokalizowany został w dawnej prywatnej elektrowni przy ulicy Fabrycznej, a następnie przeniesiono go do byłej fabryki siewników w Rurach Jezuickich. Caudr produkował m.in. wagi uchylne, dziesiętne i osobowo-lekarskie.

Po wojnie fabryka przeszła pod nadzór Lubelskiej Spółdzielni Spożywców, a po zmianie nazwy na \"Specjalna Fabryka Wag Nr 1” przejął ją Zarządu Przemysłu Miejscowego.
1 maja 1951 roku fabryki wag Wilhelma Hessa, Piotra Księżyckiego oraz Jarosława Caudra połączono w jedno przedsiębiorstwo – Lubelskie Fabryki Wag. – Dyrekcję przedsiębiorstwa ulokowano w budynku dawnej fabryki \"Ideal”. A na potrzeby rozbudowującego się zakładu w 1953 roku przejęto tereny przy ulicy Łęczyńskiej 46 (obecnie 58) – opowiada Józef Sidor.

W 1957 roku, wysyłką 181 sztuk wag osobowo-lekarskich, Lubelskie Fabryki Wag rozpoczęły eksport swych wyrobów do Wietnamu i Nigerii. W końcu lat osiemdziesiątych Lubelskie Fabryki Wag rozpoczęły współpracę z hiszpańską firmą \"Campesa” S.A., co zaowocowało wprowadzeniem do produkcji pierwszych wag elektronicznych. W 1996 roku przekształcono przedsiębiorstwo w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa.


Tekst źródłowy: \"Lubelskie Fabryki Wag. Zarys dziejów, konstrukcje” pod redakcją Krystyny Schabowskiej. Autorzy: Krystyna Schabowska, Zdzisław Kwiatkowski, Dorota Tkaczyk, Hanna Celoch