Uniwersytet Marii Curie – Skłodowskiej obchodzi jubileusz 80-lecia istnienia. 23 października 1944 roku rozpoczął działalność jako uczelnia państwowa. Z tej okazji zamieszczamy wyjątkowe zdjęcia, które pokazują jak zmieniała się uczelnia i jej otocznie.
Uroczysta inauguracja roku akademickiego miała miejsce 14 stycznia 1945 roku. Organizatorem i pierwszym rektorem Uniwersytetu był zoolog prof. Henryk Raabe, przedwojenny wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. W pierwszym okresie działalności uczelni powstały cztery wydziały: lekarski, przyrodniczy, rolny i weterynaryjny. Kadrę naukową stanowiło wówczas 42 profesorów, pochodzących głównie z uczelni lwowskich i wileńskich.
W 1949 roku utworzono Wydział Prawa, a 1953 roku – Wydział Zootechniczny. W 1950 roku na bazie wydziałów: lekarskiego i farmaceutycznego – utworzono Akademię Lekarską, późniejszą Akademię Medyczną (obecnie od 2008 roku Uniwersytet Medyczny). W 1955 roku ze struktury UMCS wydzielono wydziały: rolny, weterynaryjny i zootechniczny, z których powstała Wyższa Szkoła Rolnicza (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy).
Architektoniczna obudowa centralnej części miasteczka akademickiego UMCS tj. placu Marii Curie – Skłodowskiej powstawała przez ponad 30 lat (1949 – 1980), jej autorami byli: Czesław Gawdzik (budynek Wydziału Humanistycznego), Tadeusz Witkowski (Biblioteka Międzyuczelniana i tzw. Mała Chemia), Stanisław Fijałkowski (budynek Rektoratu), Zenon Bujak (tzw. Duża Chemia) oraz Czesław Gawdzik i Tadeusz Witkowski (budynek Fizyki). Innym ważnym elementem zabudowy jest tzw. Chatka Żaka – indywidualne dzieło Krystyny Różyckiej-Tołłoczko.
W centralnej części ww. placu znajduje się pomnik (wpisany do rejestru zabytków) patronki uniwersytetu – autorstwa wybitnego polskiego rzeźbiarza prof. Mariana Koniecznego, ucznia Xawerego Dunikowskiego, profesora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Realizacją pomnika zajmowało się Przedsiębiorstwo Państwowe Pracownie Sztuk Plastycznych. W poszukiwaniu środków inwestycyjnych próbowano pozyskać dla sprawy budowy pomnika regiony sąsiadujące z woj. lubelskim. Wsparcia udzielił region rzeszowski. Lubelska lista darczyńców obejmowała 54 zakłady pracy.
Postać Marii wysoka na 4,5 m i ważąca 2280 kg, została ustawiona na cokole, który wraz z podstawą mierzy 3,91 m wysokości. Podstawa i cokół zostały wykonane z płyt granitu i sjenitu, uformowanych w płyty w Cieplicach, w zakładzie wrocławskiej firmy „Skała”. Było to łącznie 19 płyt z granitu „Strzegom”, użytych do podstawy i cokołu, oraz 6 płyt ze sjenitu „Przedborowa”, położonych na 21 centymetrowy „pas” pomiędzy podstawą a cokołem. Metalowe litery inskrypcji zostały umocowane na okładzinie. Trzon pomnika wykonany jest z cegieł ceramicznych pełnych, zespolonych zaprawą cementowo-wapienną. Figurę „odlano” w Warszawie w Spółdzielni Pracy Przemysłu artystycznego „Brąz Dekoracyjny”.
Pomnik stał się symbolem UMCS, replikowanym przez liczne fotografie, zarówno dokumentalne, jak i prywatne, medale pamiątkowe i bibeloty. Upamiętnia zarówno postać wybitnej uczonej, jak i ważne wydarzenie, ważące na przyszłości kulturowej, ekonomicznej i społecznej miasta – tj. powołanie do życia Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie to największa uczelnia publiczna w Polsce po wschodniej stronie Wisły. Do chwili obecnej naszą Alma Mater ukończyło ponad 267 tys. absolwentów. UMCS prowadzi kształcenie na 12 Wydziałach w Lublinie, blisko 90 kierunkach studiów oraz ok. 300 specjalnościach. Łącznie na UMCS-ie studiuje ok.18 000 studentów, w tym ponad 1700 cudzoziemców reprezentujących 60 krajów świata. Dla porównania: w roku akademickim 2010/2011 łącznie na naszej uczelni kształciło się tylko ok. 200 cudzoziemców z zagranicy.
źródło: Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Lublinie
