To właśnie miłość

d Problem tkwi jednak w tym, że tak naprawdę nikt nie wie, co to jest miłość. A odpowiedzi szukają wszyscy: lekarze, psychologowie, filozofowie, pisarze i poeci, księża i seksuolodzy. Wiadomo tylko, że miłość jest potężna, że pcha ludzi do działań, których – bez niej – nigdy by nie podjęli. Wiadomo też, że miłość wszystko wybacza i wiadomo jeszcze, że... jutro ma swoje święto. Rozmowa z prof. Stanisławem Czuczmarem, kierownikiem zakładu patofizjologii AM w Lublinie Od pierwszego węchu • Co to jest miłość? – Miłość to proces fizjologiczny, w którym można się dopatrzeć cech patologii. W Anglii przeprowadzono ciekawe doświadczenie. Zebrano grupę świeżo zakochanych ludzi i grupę pacjentów cierpiących na natręctwa i obsesje. U jednych i drugich zaobserwowano zmniejszenie czynnika transportującego serotoninę do płytek krwi. • Brzmi to bardzo intrygująco, ale co to właściwie znaczy? – Że jest zaburzone neuroprzekaźnictwo. Wtedy człowiek postępuje inaczej, niż zwykle. Ale miłość to przede wszystkim system nagrody w centralnym układzie nerwowym. To układ dopaminowy i opioidowy. Te układy mocniej pracują u zakochanych i produkują endorfinę, substancję o działaniu podobnym do morfiny. • Im więcej endorfiny, tym więcej szczęścia, tak? A jak siedzę w pobliżu osoby, którą kocham, to ta endorfina już ciurkiem leci? – Mówiąc fachowo, osoby zakochane mają większą zdolność do odczuwania szczęścia. Ale to nie wszystko. Jest jeszcze hormon przytulania... • A już myślałem, że za chwilę poda mi pan wzór chemiczny miłości... – Ten hormon to oksytocyna, odpowiedzialna m.in. za wydzielanie mleka u kobiet w ciąży. Jednak ma i inne działanie, bowiem odpowiada za nawiązywanie silnych więzi uczuciowych. Nie tylko miłości kobiety i mężczyzny; również miłości macierzyńskiej czy związków rodzinnych. •Tylko że mężczyźni nie zachodzą w ciążę i nie produkują mleka... Więc nie mają tego hormonu? Znowu wychodzi na to, że faceci to szowinistyczne samce, niezdolne do uczuć. – Ależ skąd! My tez mamy ten hormon. I każdy człowiek ma jeszcze coś: feromony. U każdego z nas są one inne; jak odciski palców. Świadomie tego zapachu nie wyczuwamy, ale trafia on bezpośrednio do neuronów w mózgu. I na tej podstawie mózg decyduje, czy ktoś jest sympatyczny, czy nie. • To mój mózg decyduje o takich ważnych sprawach bez mojej wiedzy? A kogo on wybiera? – Partnera, który jak najbardziej różni się od nas pod względem materiału genetycznego. Im to zróżnicowanie większe, tym lepiej dla przyszłego potomstwa. • Zatem mózg wącha i od razu decyduje. To jakby miłość... od pierwszego węchu? – Tak jakby. Stąd się, na przykład, biorą pary, w których kobieta jest piękna, a jej partner, według ogólnych kanonów urody, raczej nie. Bo zadecydowały feromony, a nie wygląd. • I dlatego młode dziewczyny wychodzą za mąż za 90-letnich milionerów? – Cóż, tu chyba decyduje inny zapach. Pieniędzy... Pod kliszę: – Cała miłość dzieje się w naszym mózgu, głównie w płacie czołowym – mówi Stanisław Czuczmar, kierownik Zakładu Patofizjologii AM w Lublinie Fot. Tomasz Chromcewicz Rozmowa z dr Stanisławem Dulko z Zakładu Seksuologii i Patologii Więzi Międzyludzkich w Warszawie Orgazmetr to nie wibrator • Jest pan seksuologiem i pewnie... wszystko się panu kojarzy. Czy, zdaniem seksuologa, miłość to popęd seksualny? – Cóż, są ludzie, którzy w ogóle nie odczuwają popędu. • Niemożliwe... – Jak najbardziej możliwe. Nazywam to daltonizmem seksualnym. Przyczyną jest uszkodzenie jądra łożyskowego na prążku krawędzi w mózgu. • Znowu te medyczne nazwy. Trudno... I cóż się dzieje, kiedy człowiek ma uszkodzone to jądro? – Odpowiada ono za kierunek naszego popędu. Za to, czy jesteśmy heteroseksualni, czy homoseksualni albo biseksualni. Jednak czasami to uszkodzenie, wrodzone i nieuleczalne, powoduje, że nie interesuje nas żadna płeć. • Fatalnie! – A nawet gorzej. To dotyczy głównie mężczyzn. Nie znajdują satysfakcji z kobietami, więc dostają olśnienia: jestem gejem! I szukają w klubach albo na Dworcu Centralnym w Warszawie. I znowu nic. Więc dochodzą do wniosku, że jednak wolą kobiety, tylko na razie spotykali same nieodpowiednie. Bo trudno im sobie wyobrazić, że w ogóle nie mają popędu. Dochodzi jeszcze presja społeczna: rodzina i znajomi cały czas dopytują się o ślub, dzieci, etc. • I pewnie pod wpływem tej presji zakładają rodzinę? – Tak, ale ich związki są nudne i wymuszone. Często prowadzą do nerwic i depresji. • To co ci ludzie robią? Przecież głównym motorem naszego życia jest miłość. – Jak idzie sobota, to się np. cieszą, że pójdą spokojnie do biblioteki i poczytają. I za grosz nie mogą zrozumieć, ze inni w tym czasie umawiają się na randki i buszują na dyskotekach. Dla nich to strata czasu i pieniędzy. Tacy ludzie realizują się pracy. • A jest może odwrotne zaburzenie? Nadmierny popęd seksualny? – U kobiet nazywa się to nimfomania, a mężczyzn – satyrializm. To chaotyczna, niekontrolowana aktywność seksualna. Nie ważne – gdzie i z kim. Liczy się ilość, a nie jakość. Są również zaburzenia polegające na nagłym i niekontrolowanym orgazmie. • To znaczy: bez powodu? Ktoś idzie ulicą i nagle ma orgazm? – Tak. To się dzieje poza nasza kontrolą. Ten proces bada się m.in. orgazmetrem... • Czy to ten sam przyrząd, który w sex shopie nazywa się wibratorem? – Nie, to elektrody, które stymulują odpowiednie ośrodki naszego układu nerwowego. Ale ogólnie rzecz biorąc, to zjawiska słabo poznane. Nie wiemy jeszcze wielu rzeczy o naszych popędach i o tym, co właściwie robi nasz mózg.