Paweł Puzio
Przy wejściu do pałacu straszy odpadający tynk, partacko położony kilka lat temu. W środku obraz zniszczenia i dewastacji jest jeszcze gorszy. Niegdyś piękne drewniane drzwi leżą połamane, powybijane dziury w ścianach straszą czarną nicością, a po zabytkowych kaflowych piecach kolumnowych zostało tylko wspomnienie. W sufitach czarne dziury dopełniają obrazu zniszczenia. Tylko parkiet w sali balowej, pod grubą warstwa brudu, trzyma się dobrze.
Pałac wraca do samorządu
– Stopień dewastacji jest ogromny. Nie możemy dopuścić, aby ten zabytek popadła w całkowitą ruinę – mówi Krzysztof Niewiadomski, starosta łęczyński.
Kilka dni temu pałac został sprzedany na licytacji w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Lublinie. Starostwo w Łęcznej kupiło nieruchomość za 2 mln 405 tys. zł.
Przypomnijmy, że w 2018 roku pałac sprzedano Fundacji Think Tank Szlaku Jana III Sobieskiego za 3,33 mln zł. Fundacja zbankrutowała, a zabytek popadał w ruinę.
Pałac ma pecha
Po wojnie w pałacu Sonnebergów mieściły się różne instytucje – posterunek milicji, placówki edukacyjne i opiekuńcze. Pięć lat temu, w 2018, pałac i park przeszedł na własność wspomnianej fundacji.
Fundacja napisała wniosek „Wehikuł czasu szlaku Jana III Sobieskiego, jako sieciowy produkt turystyki kulturowej Polski Wschodniej”. Wniosek znalazł akceptację w Państwowej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i uzyskał ponad 17 milionów złotych dofinansowania. Za tę kwotę na terenie XIX-wiecznego zespołu pałacowo-parkowego w Kijanach miało powstać nowoczesne centrum edukacji historycznej, z hologramami i cudami nowoczesnej techniki, restauracją, kawiarnią. Niestety, nie udało się, fundacja zbankrutowała.
Od 2019 roku pałac niszczał opuszczony, pozostawiony na pastwę złomiarzy. Z budynku zniknęło wszystko co metalowe i cenne, a w kilkuhektarowym parku brakuje kilkudziesięciu cennych drzew.
Warto ratować
XIX-wieczny Pałac Sonnenbergów w Kijanach to zabytkowy budynek o powierzchni 1,6 tys. mkw., wraz z parkiem na działce o powierzchni 6,34 ha. Ten piękne położony obiekt posadowiono na działce schodzącej do Wieprza.
– Starostwo Powiatowe w Łęcznej planuje otworzyć w budynkach pałacu Centrum Terapeutyczno-Psychologiczne mające na celu wsparcie i pomoc młodzieży z Ukrainy, uczącej się w szkołach w Kijanach, która wymaga opieki, w tym dzieciom z traumą powojenną – dodał starosta, którego spotkaliśmy na miejscu wraz z dr. Krzysztofem Bojarskim, dyrektora szpitala w Łęcznej.
Następnym planowanym działaniem jest otwarcie Branżowego Centrum Umiejętności oraz otwarcie sali historyczno-muzealnej.
Będzie drogo
Renowacja pałacu i otaczającego go parku nie będzie tania. – Finanse publiczne pozwalają na wsparcie samorządów także w zakresie ochrony naszego dziedzictwa, chociażby poprzez Rządowy Program Odbudowy Zabytków, na który przeznaczyliśmy 2,5 miliarda złotych. Jestem przekonany, że dobra współpraca rządu z samorządem umożliwi przywrócenie pałacowi dawnego blasku – deklaruje Artur Soboń, wiceminister finansów.
Aktualnie prowadzone są prace porządkowe wokół budynku, mające na celu zagospodarowanie i oczyszczenie terenu. Powalonym drzewem, opierającym się dach pałacu zajęli się strażacy.
