Waldemar Sulisz
Pierwsze obchody International Carrot Day odbyły się w 2003 roku, święto ma zachęcać do jedzenia marchewki, która w polskiej kuchni jest traktowana trochę po macoszemu.
„Marchewki mogą być spożywane surowe jako przekąska lub dodatek do sałatek, gotowane jako składnik zup i gulaszów, pieczone jako dodatek do dań głównych lub używane w wypiekach, takich jak ciasto. Można robić z nich placki, suflety, zapiekanki, pasztety, frytki, czipsy, a nawet chałwę” – pisze na swoim profllu społecznościowym Andrzej Szylar, szef kuchni, smakosz, śledziożerca. Krótkie odcinki jego kulinarnej encyklopedii są kopalnią wiedzy o gastronomii.
„Marchew jest zaliczana do antynowotworowych wojowników. Wystarczy 5 sztuk na tydzień” – twierdzi dr Bartek Kulczyński, twórca kanału Dr Bartek krócej.
Skromna marchewka to źródło błonnika, potasu, beta-karotenu (pro-witamina A). Zwiera tak silne związki jak falkarinol i fenylopropanoidy, które mogą chronić przed wspomnianymi nowotworami. Marchewka wzmacnia układ kostny, układ krążenia, ma wpływ na zdrowsze oczy i piękną skórę. Warto raz w tygodniu wypić sok z marchewki z dodatkiem jabłka, selera czy pomidora oraz zjeść surówkę z marchwi do drugiego dania.
Bardzo kolorowa sprawa
W sklepach kupimy marchewkę pomarańczową na chrupanie, frytki i zupę. Marchewka fioletowa nada się na grilla i na fioletową zupę, biała marchew też w zupie się sprawdzi, a żółta najlepsza będzie z patelni.
Marchewka lubi przyprawy. Do dań z marchewki przyda się cytrynowy pieprz, czarnuszka i kolendra, dużo imbiru, kardamonu, wędzonej papryki. Jak kto lubi: suszone pomidory i szafran.
Na dobry początek warto przyrządzić sobie marchewkę glazurowaną. Należy ją ugotować al dente w osolonej wodzie. Przełożyć do żarodopornego naczynia, zalać roztopionym masłem wymieszanym z miodem i odrobiną kardamonu. Nagrzać piekarnik do 180 stopni Celsjusza i wstawić marchewki na 7 minut. A teraz słynny cymes z żydowskiej kuchni.
Cymes
Składniki: 60 dag marchwi, 15 dag rodzynek, 10 dag cukru, 10 dag miodu, cynamon na smak.
Wykonanie: marchew oczyścić, umyć, obrać i pokroić w kostkę. Ugotować w wodzie z dodatkiem cukru. Kiedy marchew będzie „al dente” dodać rodzynki i miód. Ugotować do miękkości, odparować, aż potrawa będzie gęsta. Doprawić cynamonem.
Marchewkowe zupy
Na początek ormiańska zupa marchewkowa: 4 duże marchewki należy zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Poddusić na maśle. Przełożyć do garnka, zalać wodą, dodać 4 średnie ziemniaki pokrojone w plastry. Po kilku minutach dodać 3 serki topione, wymieszać do rozpuszczenia. Jak ziemniaki będą mięli, dodać śmietanę i dużo koperku.
Marchewka w cebulowej? Jak najbardziej. – Na domową porcję potrzebujemy 5 cebul, mały por, 2 ząbki czosnku, 1 marchewkę, mały przecier pomidorowy. W garnku na maśle i oliwie duszę pokrojoną w krążki cebulę wraz z porem i wyciśniętym czosnkiem, dodaję odrobinę soli i zmieloną kolenedr. Kiedy składniki się uduszą i delikatnie nawet przypieką, dodaję pokrojoną w plasterki marchewkę i zalewam wodą. Proporcje są mniej więcej takie: połowa uduszonej cebuli z porem i połowa wody (albo wywaru rosołowego, jeśli mamy). Gotuję aż zmięknie marchewka i dodaję w międzyczasie przyprawy wg 5-ciu przemian: cynamon, kumin, kardamon, troszkę curry, pieprz, a później wędzoną paprykę, na koniec dodaję przecierek pomidorowy i troszkę piwa oraz - po odstawieniu z ognia - zieloną pietruszkę i zieloną kolendrę. Sól, pieprz do smaku oraz ewentualnie szczypta ostrej papryki. Zupę podaję z grzankami, startym żółtym serem i czarnuszką – mówi Dominika Zaręba, która w Lanckoronie prowadzi Całe Pensjonat z daniami wege.
Z kalarepką
Młoda marchewka z masłem i bułką tartą smakuje wyśmienicie. Podobnie jak duszona marchewka, opruszona mąką. Pyszna jest marchewka duszona z młodą kalarepką. Doskonale smakują placki z cukinią i marchewką, marchewkowe kopyta a nawet chrupiące frytki z marchewki.
Na Podlasiu przyrządza się smaczne karotenki. Trzeba zmiksować mąkę, wymieszaną z proszkiem do pieczenia, cukrem i jajkami. Dodać marchew startą na drobnych oczkach i odciśniętą z soku. Wyrobić ciasto, na oleju smażyć placuszki. Podlaskie karotenki dobrze smakują z cukrem pudrem, jeszcze lepiej z miodem lipowym, słodkim jogurtem lub śmietaną z miodem.
Pierogi z marchewką
Składniki: na ciasto 40 dag mąki, szklanka ciepłej wody, 1 jajko, 1 łyżka oleju, sól. Na farsz: 3 duże marchewki, 2 małe cebule, masło, cynamon, sól, pieprz.
Wykonanie: marchewki ugotować al dente. Wystudzić, obrać, zetrzeć na tarce. Na patelni podsmażyć na maśle cebulę, dodać marchewkę, dusić kilka minut, doprawić cynamonem, solą i pieprzem. W międzyczasie wyrobić elastyczne ciasto, rozwałkować, wykroić kółka, lepić pierogi. Gotować w osolonej wodzi do wypłynięcia. Najlepiej smakują z podsmażoną cebulką.
Sznycel ministerski. Bez marchewki ani rusz
Składniki: 60 dag cielęciny, 20 dag wieprzowiny z kością, 5 dag czerstwej bułki, mleko do moczenia, 2 dag masła, sól, pieprz, jedno jajo. Na panierkę: 4 dag mąki, 1 1/2 jaja, 3 dag tartej bułki, 1 czerstwa kajzerka, 4 dag smalcu do smażenia, 3 dag masła.
Wykonanie: mięso opłukać, wyluzować z kości, zemleć. Bułkę namoczyć w mleku, odcisnąć, zemleć. Starannie wyrobić ręką, wymieszać z bułką, stopionym masłem i jajem, dodać soli i pieprzu do smaku, masę podzielić na 5 równych części. Rękami zwilżonymi wodą wyrobić kule. Czerstwą kajzerkę pokrajać na cieniutkie, drobne, prostokątne grzaneczki, wymieszać je z przesianą bułką tartą. Mięso zanurzyć w mące, rozmieszanym jaju i tartej bułce z grzankami, wyrobić sznycle grubości 1.5 cm nadając im prostokątny kształt. Rozgrzać smalec na patelni i zrumienić obie powierzchnie sznycla na rumiano, przy odwracaniu sznycla dodać do smażenia masło, zrumienić je razem z mięsem. Podawać z ziemniakami, marchewką z groszkiem, gotowanymi marchewkami z masłem lub pieczonymi marchewkami.
Wołowina po burgundzku
Według Piotra Kwiatosza
Składniki: 90 dag wołowiny bez kości, 0, 5 litra bulionu mięsnego, 350 ml czerwonego wina wytrawnego, 30 dag wędzonego boczku, 6 małych cebulek, 8 pieczarek, 2 marchewki, 1 por, świeży tymianek, rozmaryn, natka i koperek, 20 g koncentratu pomidorowego, łyżka mąki,, listek laurowy, masło, olej, kilka ząbków czosnku, sól, pieprz.
Wykonanie: umyć mięso i warzywa. Obrać cebulę. Pokroić mięso w spore kawałki. Na żeliwnej patelni rozpuścić masło, dodać olej i obsmażyć mięso. Przełożyć mięso do żeliwnego garnka. Na patelni blanszować boczek, dorzucić marchewkę, pokrojonego pora, 1 rozgnieciony ząbek czosnku, 1 posiekaną cebulę. Dodać koncentrat, oprószyć mąką, przesmażyć i zalać winem. Po odparowaniu wina dodać wszystko do mięsa. Na maśle obsmażyć pieczarki z cebulką, podlać winem, doprawić solą z pieprzem i przełożyć do garnka. Na koniec związać tymianek, rozmaryn, natkę i koperek w bukiet i włożyć do garnka. Dusić wołowinę na bardzo wolnym ogniu 3 godziny.
