Kartka z kalendarza w naszym regionie – 4 stycznia

4 stycznia 1945 roku Związek Radziecki oficjalnie uznał Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej, który powstał z inicjatywy Krajowej Rady Narodowej w miejsce Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN). Był to pierwszy krok nowo powołanego rządu w stronę międzynarodowej legitymizacji, jednak ograniczył się początkowo do wsparcia ze strony państw bloku wschodniego.

Rząd radziecki otrzymał notyfikację o powstaniu Rządu Tymczasowego. Już 5 stycznia Moskwa mianowała swojego przedstawiciela dyplomatycznego w Polsce, Wiktora Z. Lebiediewa, oraz utworzyła Misję Wojskową w Lublinie. Jednocześnie przemianowanie PKWN na Rząd Tymczasowy nie zmieniło zasad współpracy z ZSRR – decyzje strategiczne nadal konsultowano z Moskwą, głównie za pośrednictwem Wiaczesława Mołotowa.

Pomimo działań na rzecz uznania na arenie międzynarodowej, Rząd Tymczasowy nie uzyskał wsparcia od krajów zachodnich. Wielka Brytania, Francja i Stany Zjednoczone odrzuciły możliwość nawiązania stosunków dyplomatycznych, podkreślając brak demokratycznej reprezentatywności rządu oraz jego zależność od ZSRR. Dopiero późniejsza konferencja jałtańska otworzyła furtkę dla szerszego uznania, uzależniając je od rekonstrukcji Rządu Tymczasowego w kierunku większej reprezentatywności i przeprowadzenia wolnych wyborów.

Rząd Tymczasowy został uznany przez kilka krajów słowiańskich, w tym Bułgarię i Czechosłowację. Po konferencji w Jałcie stosunki dyplomatyczne nawiązała również Jugosławia. Jednak poza tymi wyjątkami rząd w Warszawie funkcjonował głównie w ramach strefy wpływów ZSRR, bez szerszego międzynarodowego poparcia.

4 stycznia 1945 roku pozostaje symboliczny jako dzień, w którym ZSRR potwierdziło swoje wsparcie dla Rządu Tymczasowego RP, jednocześnie wzmacniając swoją pozycję w Polsce. Decyzja ta zapowiadała dalsze zmiany polityczne w kraju, które miały kształtować się pod dyktatem wschodniego reżimu.

30 stycznia 1945 rząd przeniósł się do Warszawy, a Lublin przestał sprawować funkcje stolicy.

Stefan Rachoń, urodzony 4 stycznia 1906 roku w Ostrowie, to jeden z najwybitniejszych polskich dyrygentów i skrzypków. Edukację muzyczną rozpoczął w Lublinie, a w 1933 roku ukończył Konserwatorium Warszawskie, studiując skrzypce i dyrygenturę pod okiem mistrzów, takich jak Grzegorz Fitelberg.

Już w latach 30. związał się z Polskim Radiem, gdzie założył pierwszą radiową orkiestrę rozrywkową. W czasie wojny działał w okupowanej Warszawie oraz w Lublinie, współpracując z lokalnymi orkiestrami. Po wojnie, w 1945 roku, powrócił do Warszawy i stworzył pierwszą powojenną orkiestrę Polskiego Radia, którą prowadził do 1980 roku.

Rachoń zapisał się w historii polskiej muzyki dzięki około 10 tysiącom nagrań oraz udziałowi w festiwalach w Opolu, Sopocie i Zielonej Górze. Był też mentorem wielu polskich artystów. Za swoje osiągnięcia otrzymał liczne nagrody, w tym Złoty Mikrofon i Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł w 2001 roku w wieku 95 lat, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii polskiej kultury.

(źródła: PAP, Teatr NN)