Poradnik wyborcy – terminy i co zrobić, aby głosować nie w swoim okręgu

Kalendarz wyborczy nie tylko podaje terminy pierwszej i ewentualnie drugiej tury wyborów prezydenckich, ale określa też dokładne daty czynności, jakie muszą wykonać komitety, a także wyborcy, jeśli np. chcą mieć nieodpłatny transport lub zamierzają głosować poza swoim okręgiem.

Na mocy postanowienia marszałka Sejmu Szymona Hołowni od połowy stycznia trwa kampania wyborcza do tegorocznych wyborów prezydenckich. Odbędą się one 18 maja, a ewentualna II tura – 1 czerwca. Załączony do postanowienia kalendarz wyborczy określa dni, w których upływają terminy wykonania określonych czynności wyborczych.

To oni będą rywalizować

28 kwietnia Państwowa Komisja Wyborcza podała dane o kandydatach w tegorocznych wyborach. Zarejestrowani przez PKW są: Artur Bartoszewicz (ekonomista), Magdalena Biejat (kandydatka Lewicy), Grzegorz Braun (europoseł wykluczony z Konfederacji), Szymon Hołownia (marszałek Sejmu, kandydat Trzeciej Drogi), Marek Jakubiak (poseł koła Wolni Republikanie), Sławomir Mentzen (kandydat Konfederacji), Karol Nawrocki (prezes IPN, kandydat popierany przez PiS), Joanna Senyszyn (była posłanka SLD, ekonomistka), Rafał Trzaskowski (prezydent Warszawy i kandydat KO), Marek Woch (kandydat Bezpartyjnych Samorządowców), Adrian Zandberg (poseł, kandydat partii Razem) i Maciej Maciak (lider Ruchu Dobrobytu i Pokoju).

Bezpłatnie w publicznych

Od 3 maja komitetom wyborczym tych kandydatów przysługuje prawo do nieodpłatnego rozpowszechniania audycji wyborczych w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych – w Telewizji Polskiej i w Polskim Radiu. Zgodnie z Kodeksem wyborczym czas antenowy przysługujący jednemu komitetowi wyborczemu nie może być odstępowany innemu komitetowi.

Kampania wyborcza zakończy się 16 maja o godz. 24. Swoje głosy wyborcy będą mogli oddać 18 maja od godz. 7 do 21. Do tego czasu zabronione jest: prowadzenie agitacji wyborczej, w tym zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, a także wygłaszanie przemówień i rozpowszechnianie materiałów wyborczych. Ponadto do zakończenia głosowania zabrania się podawania do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych i wyników wyborów oraz wyników sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania.

Zgłoś zamiar

5 maja mija z kolei termin m.in. zgłaszania komisarzowi wyborczemu zamiaru głosowania korespondencyjnego przez wyborców z niepełnosprawnością i przez wyborców, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończyli 60 lat. Głosować korespondencyjnie można jedynie w kraju. Taki wniosek wyborca może złożyć ustnie, pisemnie z własnoręcznym podpisem, drogą elektroniczną lub telefonicznie. Do wniosku należy dołączyć kopię organu właściwego do orzekania o ustaleniu stopnia niepełnosprawności.

W przypadku składania wniosku ustnego wyborca z niepełnosprawnością musi dostarczyć orzeczenie do urzędu gminy. Nie później niż na sześć dni przed dniem głosowania wnioskujący wyborca powinien otrzymać pakiet wyborczy dostarczony mu do rąk własnych przez przedstawiciela Poczty Polskiej.

W skład pakietu wyborczego wchodzą: koperta zwrotna, karta do głosowania, koperta na kartę do głosowania, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania, instrukcja głosowania korespondencyjnego i ewentualnie nakładka na kartę do głosowania sporządzona w alfabecie Braille'a, jeżeli wyborca zażądał jej przesłania.

Również 5 maja mija termin zgłaszania wójtowi zamiaru skorzystania z prawa do bezpłatnego transportu do lokalu lub bezpłatnego transportu powrotnego przez wyborców z niepełnosprawnością bądź wyborców, który do dnia głosowania włącznie ukończyli 60 lat.

Prawo to przysługuje w gminie, w której w dniu wyborów nie działa gminny przewóz pasażerski. W takich warunkach określonym wyborcom przysługuje prawo do transportu do miejsca zamieszkania. Prawo to przysługuje również w przypadku ewentualnego ponownego głosowania, tzw. drugiej tury. Jeżeli wyborca nie wnioskował o bezpłatny transport przed I turą, a chce skorzystać z tego uprawnienia podczas II tury wyborów, będzie mógł zgłosić wójtowi taki zamiar najwcześniej w dniu po pierwszym głosowaniu (czyli 19 maja), a najpóźniej w piątym dniu przed dniem ponownego głosowania, a więc do 27 maja.

Informacja o organizacji w gminach bezpłatnego przewozu pasażerskiego zostanie podana do publicznej wiadomości do 8 maja. Wyborcy zgłaszający zamiar skorzystania z tego prawa powinni do 15 maja otrzymać informację o godzinie transportu w dniu głosowania.

Pełnomocnictwo

Do 9 maja wyborcy z niepełnosprawnością lub wyborcy, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończą 60 lat, mogą składać wnioski o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania. Głosować w ten sposób można tylko w kraju, o ile do 9 maja skieruje się wniosek o pełnomocnictwo do wójta gminy, w której wnioskodawca jest ujęty w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców. PKW w swojej informacji zaznacza, że pełnomocnikiem może być osoba mająca prawo wybierania. Nie może nim być: osoba ze składu komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa; mąż zaufania; obserwator społeczny oraz osoba kandydująca w wyborach. Pełnomocnictwo można przyjąć tylko od jednej osoby, z wyłączeniem sytuacji, w której jedna osoba go udzielająca jest bliską rodziną pełnomocnika.

Głosowanie za granicą

Do 13 maja wyborcy przebywający za granicą mogą składać wnioski o ujęcie ich w spisach wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą. Wniosek ten należy złożyć – w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem, przy użyciu usługi elektronicznej e-wybory lub na adres poczty elektronicznej – do odpowiedniego konsula odpowiedzialnego za sporządzenie spisu wyborców.

W razie II tury tacy wyborcy nadal będą ujęci w zagranicznym spisie wyborców. Wyborcy, którzy będą wtedy chcieli oddać swoje głosy w innym państwie lub w miejscu stałego zamieszkania, mogą albo otrzymać od konsula lub w dowolnym urzędzie gminy zaświadczenie o prawie do głosowania (możliwe do 29 maja), albo (do 27 maja) złożyć wniosek o ujęcie w spisie wyborców konsulowi właściwemu dla obwodu głosowania, w którym wyborca będzie przebywał w dniu przeprowadzenia II tury wyborów, albo złożyć wniosek o zmianę miejsca głosowania do urzędu gminy dla wybranego stałego obwodu głosowania na obszarze tej gminy, w której wyborca będzie przebywał 1 czerwca (wniosek należy złożyć do 29 maja).

Sytuacja wygląda tak samo w przypadku osób głosujących na statkach morskich, z tym, że wnioski o ujęcie w spisach wyborców należy złożyć do kapitana statku.

Jesteśmy na wczasach, ale głosować trzeba

Wyborca stale zamieszkały w kraju, ale zamierzający głosować za granicą, może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim. Termin składania takiego wniosku upływa 15 maja.

Wniosek składa się w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem w dowolnie wybranym urzędzie gminy. Zaświadczenie wyborca odbiera osobiście albo przez pisemnie upoważnioną do tego osobę. W tym drugim wypadku wnioskujący musi sporządzić wniosek o wydanie zaświadczenia i upoważnienie. Wyborca otrzyma dwa zaświadczenia: jedno o prawie do głosowania w wyborach 18 maja i drugie o takim prawie w dniu ewentualnego ponownego głosowania, czyli w II turze wyborów, która jeśli będzie konieczna, odbędzie się 1 czerwca.

Do 15 maja można też złożyć wniosek o zmianę miejsca głosowania. Dotyczy on osób przebywających czasowo poza miejscem swojego zamieszkania albo zameldowania czy też osób, które nie są ujęte w żadnym stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców. Wniosek ten można składać w formie papierowej (do urzędu gminy, na której terenie wyborca przebywa i chce głosować w wyborach prezydenckich w wybranej komisji obwodowej), lub w formie elektronicznej (przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej na stronie internetowej gov.pl). (PAP)