W raporcie Grupy Santander „Kapitał nauki” zbadano poziom wiedzy finansowej w 10 krajach. Sprawdzano przede wszystkim, jaki jest poziom pewności finansowej, jakie są bariery w dostępie do edukacji ekonomicznej oraz kto i w jaki sposób powinien przekazywać wiedzę w tym zakresie. Według autorów badania edukacja finansowa i zdobyta dzięki niej wiedza pozwalają ludziom podejmować świadome decyzje konsumenckie, przewidywać ryzyko i odpowiedzialnie wykorzystywać szanse.
Komentując wyniki raportu, Michał Gajewski, CEO Santander Bank Polska, przekonuje, że zaangażowanie instytucji finansowych musi wykraczać poza dostarczanie produktów i usług oraz obejmować oferowanie narzędzi, które pomagają ludziom lepiej je zrozumieć.
– Jednym z wielu takich projektów, które z sukcesem realizujemy od 2016 roku, jest autorski program „Finansiaki”. Jego celem jest wspieranie rodziców i nauczycieli w nauczaniu dzieci o finansach i przedsiębiorczości poprzez dostarczanie odpowiednich materiałów edukacyjnych. Dla Santander Bank Polska promowanie edukacji ekonomicznej nie jest jednorazową inicjatywą, lecz stałym elementem odpowiedzialnego funkcjonowania na rynku – dodaje.
Santander od ponad trzech dekad wspiera edukację, inwestując ponad 2,4 mld euro w projekty edukacyjne na całym świecie. Tylko w 2024 roku ponad 4 mln osób skorzystało z inicjatyw i materiałów dotyczących edukacji finansowej.
Ana Botín, przewodnicząca Grupy Santander, zwraca uwagę, że edukacja finansowa nie jest kwestią techniczną ani drugorzędną, lecz niezbędnym narzędziem postępu. W każdym społeczeństwie wiedza pozwala ludziom podejmować świadome decyzje, przewidywać ryzyko i wykorzystywać możliwości. Zrozumienie zasad funkcjonowania pieniądza — jego tworzenia, wykorzystania i transformacji — oznacza zrozumienie istotnej części naszej ekonomicznej i społecznej egzystencji.
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) definiuje edukację finansową jako proces, który umożliwia jednostkom lepsze zrozumienie produktów finansowych, pojęć z dziedziny finansów i ryzyka oraz rozwijanie umiejętności podejmowania świadomych decyzji finansowych. Wykracza ona poza samo dostarczanie informacji i porad, koncentrując się na budowaniu kompetencji finansowych i promowaniu dobrostanu finansowego.
Raport „Kapitał nauki” pokazuje, że w badanych krajach ludzie są przekonani, iż wiedzą więcej o finansach, niż jest to w rzeczywistości. 61 proc. respondentów twierdzi, że ma dużą lub dość dużą wiedzę w tym zakresie, podczas gdy jedynie 32 proc. badanych poprawnie odpowiedziało na pytanie dotyczące inflacji.
Respondenci wykazują silną chęć uzyskania kontroli nad swoimi finansami. Cztery piąte z nich (79 proc.) zazwyczaj monitoruje swoje miesięczne wydatki.
Pomimo wysokich ambicji finansowych respondenci rzadko korzystają ze źródeł edukacji finansowej. Tylko 20 proc. osób deklaruje, że kiedykolwiek uczestniczyło w zajęciach podnoszących wiedzę w tym zakresie, natomiast 78 proc. nie przypomina sobie, aby kiedykolwiek brało w nich udział.
Jednocześnie badani dostrzegają liczne korzyści płynące z edukacji finansowej. Wskazują trzy najważniejsze: możliwość podejmowania lepszych decyzji (64 proc.), efektywne zarządzanie pieniędzmi i zadłużeniem (59 proc.) oraz umiejętność tworzenia dobrze skonstruowanego budżetu (52 proc.).
W Polsce trzy najważniejsze cele finansowe to: oszczędzanie na podróże (38 proc.), osiągnięcie stabilizacji finansowej (36 proc.) oraz zakup samochodu (20 proc.). 64 proc. polskich respondentów twierdzi, że ma wiedzę na temat spraw finansowych, jednak tylko jedna trzecia (33 proc.) udzieliła prawidłowej odpowiedzi na pytanie dotyczące inflacji. Informacji ekonomicznych najczęściej szukamy u doradcy finansowego (38 proc.), członka rodziny (29 proc.) lub znajomych (23 proc.).
Jak wynika z globalnego raportu Grupy Santander, wiedza finansowa pozostaje na niskim poziomie, a ludzie mają tendencję do przeceniania swoich umiejętności. Dodatkowo pewność siebie spada w przypadku działań podejmowanych w środowisku cyfrowym. Badani chcą poprawić sposób zarządzania swoimi finansami i lepiej je rozumieć, jednak edukacja finansowa nie jest wystarczająco dostępna. Najważniejszymi obszarami zainteresowania na wszystkich rynkach pozostają inwestowanie, oszczędzanie, podatki oraz zarządzanie budżetem.
Według autorów raportu nie ma publicznego konsensusu co do tego, kto powinien zapewniać edukację finansową dorosłym. Odpowiedzialność ta przypisywana jest przedsiębiorstwom i innym podmiotom, natomiast szkoły i rodzice są postrzegani jako kluczowe źródła edukacji finansowej dzieci.
– Brak wiedzy finansowej jest odwiecznym problemem na całym świecie, a jedna trzecia dorosłych twierdzi, że nie czuje się pewnie, zarządzając swoimi pieniędzmi. To wyzwanie, z którym boryka się wiele krajów — nie tylko w kontekście bezpośredniego wpływu na sytuację finansową obywateli, ale także ze względu na szersze konsekwencje społeczne i gospodarcze – podsumowuje przewodnicząca Grupy Santander.
Komentarze