Anna Szewc
Wśród 119 samorządów ubiegających się o dotacje z Programu Rozwoju Miast (jego całkowity budżet to 327,9 mln franków szwajcarskich, z czego 49,182 mln stanowi wkładu Polski), który jest częścią Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, znalazło się 7 miast z Lubelszczyzny. Wnioski 5 z nich zostały pozytywnie ocenione (negatywną ocenę dostały Zamość i Krasnystaw), ale nie każde otrzyma pieniądze.
Wstępnie pozytywną rekomendację o uzyskanie dofinansowania uzyskało 19 samorządów z całej Polski. Pozostał jeszcze jeden etap: ostateczna ocena Komitetu Sterującego Polsko-Szwajcarskim Programem Rozwoju Miast, ale wysokie pozycje dwóch naszych samorządów już gwarantują im sukces.
Najlepiej spośród miast z województwa lubelskiego wypadł Kraśnik, zajmując 8 miejsce na liście rankigowej ze swoim projektem „Kraśnik – Bezpieczne Miasto Nowej Generacji”Ma na jego realizację otrzyma łącznie ponad 80 mln zł. Podobna kwota trafi do 12. na liście rankingowej Hrubieszowa na projekt „Rezylientny Hrubieszów - miasto gotowe na wyzwania przyszłości”.
Dodajmy, że wśród pozytywnie ocenionych są też Łuków (42 miejsce), Tomaszów Lubelski (51) i Radzyń Podlaski (74).
Zmiany w wielu dziedzinach
O hrubieszowskim projekcie pisaliśmy już swego czasu na łamach Dziennika Wschodniego. Przypomnijmy, że ma na nim skorzystać nie tylko miasto, ale również powiat i gmina zaproszone do współudziału.
Ogólny cel całości to „zwiększenie odporności Hrubieszowa na zagrożenia geopolityczne, gospodarcze i środowiskowe, co wzmocni poczucie bezpieczeństwa i podniesie jakość życia mieszkańców”. Na czym miałoby to konkretnie polegać?
Lista zaplanowanych inwestycji i działań jest bardzo długa. – Postawiliśmy na to, co będzie istotne dla mieszkańców w bardzo wielu dziedzinach ich życia – mówi Marta Majewska, burmistrz Hrubieszowa.
Długa lista zadań
Miasto wraz z partnerami zamierza postawić na rozwój szkolnictwa zawodowego, bardziej dopasowując je do rynku pracy. Dlatego w podległym starostwu Zespole Szkół nr 1 uruchomiona zostanie nowa specjalizacja: konstruowania i obsługi dronów w formie innowacji pedagogicznej. Młodzież dostanie również możliwość kształcenia się w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej.
Na kolejnych działaniach skorzystają przedsiębiorcy. Dla ich potrzeb zaplanowano przebudowę, remont i doposażenie kamienicy, w której urodził się Henry Orenstein (Plac Wolności 8). W ramach Hrubieszowskiej Akademii Biznesu organizowane będą szkolenia i doradztwo. Kilka milionów pójdzie na dotacje na zakładanie i rozwój firm.
Sporo dziać się będzie w kwestii bezpieczeństwa publicznego. Jest plan na budowę aktywnych przejść dla pieszych, nowej ścieżki rowerowej i przebudowę istniejących, rozbudowę systemu monitoringu, a także m.in. doposażenie Straży Miejskiej. Prowadzone będą ponadto szkolenia z obrony cywilnej, kupiony sprzęt do ewakuacji, również defibrylatory oraz urządzenia umożliwiające monitoring promieniowania. Zbudowany zostanie też system uzdatniania wody ze zbiornikiem, który zapewni miastu niezależny dostęp do czystej wody pitnej w sytuacjach kryzysowych.
Miasto rozwinie również infrastrukturę, inwestując m.in. w sieć wodociągową, np. na • ul. Zielony Zakątek • Gen. W. Sikorskiego • Elizy Orzeszkowej • Sokalskiej • Komandora Krawczyka • Króla Zygmunta Augusta, także na • ul. Kolejowej • Basaja. Budowę i remonty sieci kanalizacji sanitarnej zaplanowano na • ul. Nowej • Piłsudskiego • Listopadowej. Przy • ul. Mikołaja Reja • Przemysłowej ma być budowana sieć kanalizacyjna i przebudowywana przy okazji droga gminna. W ramach tego modułu zaplanowano też modernizację oczyszczalni ścieków i opracowanie dokumentacji na budowę kompostowni.
W punkcie „błękitno–zielony Hrubieszów” zaprojektowano działania adaptacyjne do zmian klimatu i zwiększanie odporności środowiskowej. Dzięki temu przy ul. 3 Maja powstanie ogród kieszonkowy, jest też plan na tężnię, a także budowę Centrum Edukacji Ekologicznej przy PGKiM oraz Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej „Skarb Czarnoziemu” w Ślipczu. Hrubieszów zrealizuje również dwie edycje budżetu partycypacyjnego przeznaczony na realizację projektów w zakresie zazielenienia.
Ostatni moduł projektu to „Hrubieszów energetycznie doładowany”. W jego ramach mieszkańcy będą mogli otrzymać granty na instalacje fotowoltaiczne, powstaną stacyjne magazyny energii „ME Oczyszczalnia Ścieków” i „ ME Ujęcie Wody”, a budynek administracyjny PGKiM przejdzie termomodernizację.
Pieniędzy dużo, czasu niewiele
Kiedy to wszystko będzie gotowe i zacznie działać?
– Teraz przed nami kilka miesięcy na dostarczenie pełnej dokumentacji dla każdego z zaplanowanych przedsięwzięć. Później podpisanie ostatecznej umowy i myślę, że na początku roku zaczniemy już intensywnie działać. Bo ostateczny termin na zakończenie wszystkiego to koniec 2029 roku, a więc czasu nie ma zbyt wiele, a do zrobienia bardzo dużo – wskazuje pani burmistrz. Dodaje, że część z ujętych w projekcie inwestycji, m.in. tych w gospodarkę wodno-kanalizacyjną, już jest „na biegu”.
– Ryzykowaliśmy je rozpoczynając je z nadzieją na uzyskanie dofinansowania. Udało się, więc wydane pieniądze do nas wrócą – podkreśla Marta Majewska.
Wyjaśnia też, dzięki czemu hrubieszowski projekt zajął tak wysoką pozycję na liście rankingowej. W przypadku programu szwajcarskiego wyjątkowo wysoko punktowana była gotowość do błyskawicznego zrealizowania zamierzeń. Miasto się do tego dostosowało. – Zgłosiliśmy takie inwestycje i zadania, na które mamy już nie tylko gotowe dokumentacje, ale też np. w wielu przypadakch pozwolenia na budowę – mówi Marta Majewska.
Ma nadzieję, że dzięki temu, gdy przyjdzie już do ogłaszania, a później rozstrzygania poszczególnych przetargów, wszystko pójdzie sprawnie. Zakłada również, że ostateczne koszty zadań nie wzrosną w stosunku do założeń. I przyznane 80 mln zł wystarczy, a miasto nie będzie musiało do tego już dokładać.
