Sukces Łukasiewicz – INS w programach Horyzont Europa i LIFE

ROBOCOOP zwiększy efektywność rolnictwa

Celem projektu ROBOCOOP, który uzyskał finansowanie ze środków Horyzontu Europa, jest wypracowanie modeli współdziałania dostawców, pośredników oraz użytkowników końcowych z sektora rolnego. Na ich bazie możliwe będzie wprowadzanie nowych produktów na rynek i rozwijanie technologii produkcyjnych.

W ramach projektu zostaną opracowane innowacyjne sposoby zagospodarowania odpadów pochodzących z przetwórstwa winogron, oliwek oraz owoców pestkowych.

Projekt obejmuje m.in. opracowanie i zaprojektowanie zeroodpadowej biorafinerii wielosurowcowej na skalę przemysłową (w oparciu o istniejące procesy ekstrakcji biozwiązków i waloryzacji odpadów) oraz wdrożenie nowych produktów na bazie odpadów. W ramach wspólnych przestrzeni zwanych „Living Labs” partnerzy i interesariusze projektu będą poszukiwać optymalnych i wspólnych międzysektorowych rozwiązań dla waloryzacji i zagospodarowywania odpadów poprodukcyjnych.

Projekt będzie wdrażany pilotażowo w trzech europejskich obszarach rolniczych – w prowincji Extremadura w Hiszpanii, Apulii we Włoszech oraz Zachodniej Macedonii w Grecji. To te tereny specjalizują się w surowcach, które wzięto pod uwagę w planowanych badaniach. Te regiony koncentrują także podmioty kluczowe w tej branży.

Naukowcy z Łukasiewicz – INS odpowiedzialni będą za ekstrakcję związków bioaktywnych z biomasy przy użyciu dwutlenku węgla w stanie nadkrytycznym. Proces ten, w którym specjalizuje się Grupa Badawcza Ekstrakcja Nadkrytyczna Łukasiewicz – INS, jest procesem „zielonym”, wolnym od rozpuszczalników chemicznych. Pozwala on na otrzymywanie ekstraktów sterylnych o wysokim stopniu czystości. Pozyskiwane dzięki zastosowaniu w projekcie różnorodnych technologii ekstrakcji i biooczyszczania wysokowartościowe składniki z odpadów posłużą do opracowania nowych półproduktów i produktów dla przemysłu spożywczego, paszowego, nawozowego, suplementów diety i biotworzyw.

W skład konsorcjum projektowego wchodzi 22 międzynarodowych partnerów, w tym przedsiębiorstwa, jednostki badawcze, spółdzielnie, klastry i NGO z Hiszpanii, Belgii, Grecji, Włoch, Turcji, Polski, Holandii i Wielkiej Brytanii. Liderem jest Uniwersytet Extremadura z Hiszpanii. Pośród partnerów projektu są uznane jednostki europejskie, takie jak Ateńska Politechnika Narodowa oraz belgijski Bio Base Europe Pilot Plant – znane centrum innowacji i platforma wspierająca rozwój bioproduktów takich jak biotworzywa, biomateriały, biodetergenty i bioenergia z odnawialnych zasobów biomasy. Udział w projekcie, który dla Łukasiewicz – INS jest pierwszym pozyskanym z programu Horyzont Europa, pozwoli budować kolejne konsorcja projektowe i kształtować kompetencje pracowników w obszarze zarządzania projektami. Zyskamy rozpoznawalność i doświadczenie, które jest nam potrzebne do rozwijania projektowych skrzydeł. Kierownikiem prac ze strony Łukasiewicz – INS jest dr Katarzyna Tyśkiewicz, kierownik Grupy Badawczej Ekstrakcja Nadkrytyczna.

Projekt ROBOCOOP o wartości ponad 6 mln Euro uzyskał finansowanie w ramach Circular Bio-based Europe Joint Undertaking, które jest partnerstwem Komisji Europejskiej i Konsorcjum Bio-Based Industries finansującym projekty rozwijające konkurencyjne rozwiązania na rzecz rozwoju biogospodarki w ramach programu Horyzont Europa. Jest to wspólna inicjatywa podmiotów działających w sektorze biogospodarki i odpowiedź na potrzebę koordynacji działań podejmowanych przez pojedyncze gospodarstwa rolne czy spółdzielnie w kierunku oferowania konkurencyjnych i atrakcyjnych rynkowo produktów i usług opartych na naturalnych surowcach.

Drugie życie odpadów, czyli ekologiczne nawozy od Demeter

Transformacja energetyczna oraz zwiększenie udziału alternatywnych źródeł energii, które wpisują się w koncepcję gospodarki obiegu zamkniętego, to jedne z odpowiedzi na rosnące wyzwania związane z ochroną środowiska naturalnego. Ważnym elementem tych działań są tzw. biogazownie rolnicze, będące źródłem energii pochodzenia naturalnego. Okazuje się, że powstające w efekcie tego procesu odpady mogą znaleźć zastosowanie w rolnictwie. Jest to rozwiązanie nie tylko tańsze, ale również ekologiczne.

W produkcji biogazu powstają znaczne ilości tzw. pofermentu, czyli masy, która zawiera materię organiczną oraz cenne dla roślin składniki odżywcze takie jak azot, fosfor, potas, siarkę i mikroelementy. Z uwagi na zawartość cennych makro i mikroskładników odżywczych, poferment może stanowić użyteczny półprodukt do produkcji bionawozów i może stanowić znakomity zamiennik czy uzupełnienie dla nawozów mineralnych. Obliczono, że nawet 12% azotu, 21% fosforu i 48% potasu w nawozach mineralnych mogłoby być zastąpione biokomponentami z bionawozów wyprodukowanych z pofermentów.

Łukasiewicz – INS w ramach międzynarodowego konsorcjum pracuje nad stworzeniem dwóch instalacji demonstracyjnych, w których pofermentacyjna pulpa (odpad) zostanie przetworzona w stabilne biologicznie półprodukty takie jak organiczny osad pofiltracyjny, płynny koncentrat nawozowy czy oczyszczony filtrat (woda). Otrzymane półprodukty zostaną wykorzystane do produkcji bionawozów. Najważniejszym celem projektu jest opracowanie technologii produkcji granulowanych bionawozów o wysokiej zawartości składników odżywczych po procesie odwadniania, oczyszczania i stabilizacji pofermentu z biogazu. Prowadzone prace wpisują się w koncepcję gospodarki o obiegu zamkniętym. Powstające odpady traktowane są jako surowce w kolejnych fazach produkcji bionawozów. Podjęte działania pomogą tworzyć zrównoważoną, niskoemisyjną i konkurencyjną gospodarkę w procesie produkcji biogazu. Ma to wpłynąć na wzrost plonów i podniesie rentowność gospodarstw rolnych. Opracowane technologie będą stanowiły komercyjną ofertę dla biogazowni. Realizacja projektu zaplanowana jest na 5 lat.

Projekt „Valorising anaerobic digestates into bio-fertilisers for climate friendly agriculture” o akronimie LIFE DIMITRA zyskał finansowane ze środków europejskich. Jego całkowita wartość to 3,8 miliona Euro. Akronim projektu LIFE DIMITRA pochodzi od imienia greckiej bogini Demeter – patronki płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zbóż, rolnictwa. To dlatego, że liderem projektu jest Ateńska Politechnika Narodowa, a wśród konsorcjantów są m.in. firmy, kooperatywy rolne oraz uczelnie z Grecji, Cypru i Włoch.

Program LIFE to jedyny instrument finansowy Unii Europejskiej poświęcony wyłącznie współfinansowaniu projektów z dziedziny ochrony środowiska ze szczególnym uwzględnieniem wpływu człowieka na klimat i dostosowania się do jego zmian. Jego głównym celem jest wspieranie procesu wdrażania wspólnotowego prawa ochrony środowiska, realizacja unijnej polityki w tym zakresie, a także identyfikacja i promocja nowych rozwiązań dla problemów dotyczących środowiska i klimatu.

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Nowych Syntez Chemicznych

Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13a

24-110 Puławy

tel.: (81) 473 14 00

fax: (81) 473 14 10

e-mail: sekretariat@ins.lukasiewicz.gov.pl