Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Polisolokaty są nadal żywym tematem w sądach. Coraz więcej osób dochodzi zwrotu nienależnie pobranych opłat likwidacyjnych. Wachlarz stanów faktycznych jest niezwykle szeroki co skutkuje też bogatym orzecznictwem sądowym. Poniżej omówione zostaną jedne z ciekawszych wyroków dotyczących kwestii istotnych dla konsumentów.
Świadomość istnienia opłat likwidacyjnych
Przegląd orzeczeń sądowych można rozpocząć od wyroku TSUE z dnia 10 czerwca 2021 r. wydanego w sprawie C-198/20. Trybunał wskazał w nim, żeochrona przewidziana w dyrektywie w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich przysługuje każdemu konsumentowi, a nie tylko temu, którego można uznać za „właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego przeciętnego konsumenta”. Innymi słowy zostało powiedziane, że kompletnie nie ma znaczenia to czy konsument wiedział o skutkach zapisów umownych i czy się na to godził. Ochrona przed klauzulami abuzywnymi jest ochroną przed narzucaniem konsumentom jako strukturalnie słabszej stronie kontraktu nieuczciwych zapisów. Cel regulacji nie zostałby osiągnięty, gdyby przedsiębiorcy mogli w łatwy sposób ja ominąć, poprzez przekazanie stosownej informacji. Przepisy prawa mają natomiast motywować przedsiębiorców i odstraszać od wplatania abuzywnych postanowień do swoich umów.
Zawód wykonywany przez konsumenta
W powyższą tendencję wpisuje się także wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2023 r., sygn. akt: V Ca 962/22 w którym Sąd podkreślił, że chronimy konsumentów wyodrębnionych z uwagi na strukturalną słabość i ich brak wpływu na treść narzucanych warunków umownych. Sprawa dotyczyła radcy prawnego, a Sąd przyjął, że nawet wykonywanie zawodu prawniczego nie odejmuje ochrony prawnej wynikających z przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych.
Opłata likwidacyjna nie jest świadczeniem głównym
Do chwili obecnej towarzystwa ubezpieczeń starają się podnosić zarzut w procesach odnośnie tego, że postanowienia dotyczące opłat likwidacyjnych (a ściślej świadczenia wykupu) miałyby określać świadczenie główne i tym samym nie podlegać badaniu pod kątem abuzywności. Kwestia ta została jednak przesądzona uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2020 r., sygn. akt: III CZP 51/19. Podkreślono w niej wyraźnie, że pojęcie świadczenia głównego należy rozumieć wąsko a świadczenie wykupu świadczeniem głównym nie jest.
Podpisanie aneksu na podstawie decyzji Prezesa UOKiK
Zgodnie z uchwałą 7 sędziów SN z dnia 20 czerwca 2018 r. (sygn. akt: III CZP 29/17) oceny kwestionowanych postanowień umownychdokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Jak wskazano w uzasadnieniu przytoczonej uchwały „z pewnością takiego skutku nie może osiągnąć jednostronna czynność prawna przedsiębiorcy, np. dokonana na podstawie art. 3841 KC, albo umowa, na której istotną treść konsument nie wywarł rzeczywistego wpływu.”.Inaczej mówić, skoro sam aneks do polisolokaty jest przygotowywany jednostronnie przez towarzystwo ubezpieczeń i konsument de facto nie ma na niego żadnego wpływu, to nie może być to argument w sporze o zwrot opłaty likwidacyjnej.
Przedawnienie roszczeń o zwrot opłaty likwidacyjnej
Zgodnie z uchwałą SN z dnia 13 stycznia 2022 r., sygn. akt: III CZP 61/22 „Początek biegu terminu przedawnienia roszczenia konsumenta będącego ubezpieczonym lub ubezpieczającym z tytułu zwrotu świadczenia nienależnego, związanego z pobraniem przez ubezpieczyciela w trakcie trwania umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym opłat nie stanowiących kosztów udzielonej ochrony ubezpieczeniowej, na podstawie niedozwolonych postanowień umownych (art. 3851 KC), nie może rozpocząć się zanim konsument dowiedział się lub, rozsądnie rzecz ujmując, powinien dowiedzieć się o niedozwolonym charakterze postanowienia.“
Powyższe orzeczenie stanowi niejako kontynuację poglądu Sądu Najwyższego, wyrażonego przy rozstrzyganiu spraw dot. kredytów frankowych. Jak wyjaśniono bowiem w uchwale 7 Sedziów SN z dnia 7 maja 2021 r., sygn. akt: III CZP 6/21, termin przedawnienia roszczeń kredytobiorcy może rozpocząć bieg dopiero w momencie, w którym kredytobiorca podejmie wiążącą decyzję w zakresie dochodzenia tego roszczenia.
Za przyjęciem poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy w uchwale III CZP 61/21 przemawia konieczność zapewnienia efektywności dyrektywie 93/13/EWG. Wymaga ona, aby prawo krajowe nie stwarzało barier w dochodzeniu przez konsumentów roszczeń powstałych w wyniku kontroli abuzywności.
Odzyskanie opłaty likwidacyjnej
Jak więc widać z powyższego tekstu orzecznictwo w sprawach polisolokat jest korzystne dla konsumentów. Warto zatem rozważyć dochodzenia swoich praw w Sądzie. Doświadczona kancelaria prawna będzie w stanie przeanalizować Państwa sytuację i wskazać najbardziej optymalne rozwiązanie. Co do zasady odzyskanie opłaty likwidacyjnej jest możliwe a samego procesu sądowego nie należy się bać.
Autor artykułu: dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
Adwokat dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
Rynek Dębnicki 6/3a
30-319 Kraków
tel. 12 3072126
