120. rocznica urodzin Józefa Czechowicza. Czas na Twoją interpretację „Poematu o mieście Lublinie”

15 marca 1903 roku, w suterenie nieistniejącej już kamienicy przy ul. Kapucyńskiej 3 należącej do Gmachu Banku Handlowego (na tyłach współczesnego PDT-u) urodził się Józef Czechowicz. Poeta przez wiele lat związany z Lublinem był: nauczycielem, bibliofilem, wydawcą, dziennikarzem, animatorem tutejszego środowiska kulturalnego.

Specjaliści do najważniejszych tomików poetyckich Czechowicza zaliczają „Kamień” (1927), „Balladę z tamtej strony” (1932), „Nic więcej” (1936), „Nutę człowieczą” (1939).

Poemat na głos

W Lublinie w szczególny sposób traktowany jest jego „Poemat o mieście Lublinie” – poetycki zapis nocnego spaceru po ulicach miasta.

Tekst, który powstał w 1934 roku jako słuchowisko radiowe, od 2001 roku jest odczytywany podczas „Urodziny Poety”, które co roku organizuje Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”. Tradycyjnie poemat czytają różne zaproszone osoby, dotychczas było ich blisko 200.

Idea będzie kontynuowana także w tym roku. 15 marca w Bramie Grodzkiej o godzinie 17 będzie można posłuchać najbardziej lubelskiego z utworów Czechowicza. Z okazji 120. urodzin autora, organizatorzy liczą na przybycie dotychczasowych lektorów.

Podczas środowego wieczoru będzie dostępne tegoroczne wydanie „Poematu”. Dom Słów-Izba Drukarstwa przygotowała 120 unikatowych egzemplarzy. Będzie je można kupić w Centrum Informacji Bramy Grodzkiej (Grodzka 21).

Rękopis utworu będzie można zobaczyć w pobliskim muzeum.

Rękopisy na chwilę

Muzeum Józefa Czechowicza przy ul. Złotej zaprasza od jutra na trwającą dwa tygodnie prezentację rękopisów i maszynopisów, które znajdują się w zbiorach placówki. Będziecie można zobaczyć między innymi zapisane odręcznie materiały autobiograficzne, brulion, teksty literackie oraz listy, które poeta ozdabiał rysunkami.

Krótki czas ekspozycji przygotowanej z okazji 120. urodzin Czechowicza to wymóg konserwatorski, takie eksponaty ze względu na warunki, w jakich powinno się je przechowywać, mogą być prezentowane rzadko i przez krótki czas.

Do magazynów sięga też Archiwum Państwowe i od jutra na swojej stronie będzie prezentowało archiwalia związane z Czechowiczem. Głównie pochodzące ze zbiorów Wydawnictwa Lubelskiego, które wydawało utwory poety. Będzie można zobaczyć na przykład jak przygotowywano współczesne edycje utworów dla dzieci ale nie tylko.

Kwestionariusz Iwana

Już teraz w zakładce „Lubelskie Dossier. Znani i nieznani w materiałach archiwalnych” można zobaczyć wystawiony 19 marca 1903 roku akt urodzenia Józefa, syna Pawła i Małgorzaty, czy budzący zainteresowanie historyków literatury kwestionariusz autorski Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego Oddziału Sztuki i Kultury, który wypełnił dwudziestoletni wówczas Czechowicz. Napisał tam, że używa pseudonimu Iwan Modry.

Odręcznie wypisany dokument pozwolił dopisać do licznych pseudonimów poety kolejny.

Co ciekawe, dzięki zachowanemu kwestionariuszowi Jarosław Cymerman i Aleksander Wojtowicz rozszyfrowali kto jest autorem opowiadania „Paradoks Wielkiej Nocy” opublikowanego w 1927 roku w „Expressie Lubelskim”.

Ówcześni czytelnicy byli przekonani, że to przekład z ukraińskiego. Tłumaczem miał być „S.C” a autorem „Iw. Modryj”. Tymczasem współcześni naukowcy odkryli podwójną mistyfikację Czechowicza, który pod jednym pseudonimem napisał opowiadanie a pod drugim sfingował przekład.

Nagraj poemat

To ostatni moment, by wziąć udział w akcji „Nie tylko poeci czytają Poemat”. Odczytany przez siebie wybrany fragment „Poematu o mieście Lublinie” trzeba przesłać na adres weronika.rechul@tnn.lublin.pl w formie pliku dźwiękowego z dopiskiem zawierającym imię, nazwisko, zawód. Wszystkie interpretacje zostaną opublikowane na stronie internetowej Ośrodka „Brama Grodzka Teatr NN” wraz z nagraniami z poprzednich lat. Nagrania można wysyłać do 15 marca.