Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Magazyn

30 lipca 2024 r.
19:31

Przewodnik: Stambuł - jak zwiedzać na własną rękę

Autor: Zdjęcie autora KN
(fot. Katarzyna Nastaj)

Czternastowieczne meczety, tętniące życiem bazary, ulice wśród wysokich minaretów - miejsce, które porusza wszystkie zmysły. Stambuł. O czym pamiętać, jak się poruszać po turystycznych atrakcjach dawnego Konstantynopola? Jak podróżować po Stambule? Co warto zobaczyć, a czego skosztować?

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Podróż na własną rękę do Stambułu na 7 dni. Przelot na trasie Warszawa-Stambuł i z powrotem 1050 zł, noclegi: 500 zł, wyżywienie i atrakcje: 750 zł, pamiątki: 300 zł, publiczny transport (metro, tramwaje (300 lir): 40 zł, rejs po cieśninie Bosforem (150 lir): 18 zł. Turcja jest tania, naprawdę tania. Ale uwaga: warto mieć miejscową walutę, żeby nie płacić w euro, bo wtedy możemy doznać niemiłych niespodzianek.

Metropolia rozciąga się między Europą i Azją, wzdłuż cieśniny Bosfor. Stambuł położony jest nad morzami: Czarnym i Marmara. Wyróżnia się niezwykłym bogactwem kulturowym, historycznym i architektonicznym. Zwiedzanie tak rozległego miasta może wydawać się sporym wyzwaniem. Na szczęście Stambuł jest świetnie skomunikowany i dotrzeć można do każdego z jego zakątków.

 Stambuł to olbrzymia metropolia, która ma bardzo dobrze rozwinięty transport publiczny: metro, tramwaje, autobusy i promy, codziennie przewożą miliony mieszkańców i turystów.

W tym wielomilionowym mieście nie kupimy jednorazowych biletów na przejazd komunikacją miejską. Aby swobodnie się przemieszczać, należy zakupić tzw. Istanbulkartı, a następnie ją doładować. Przy każdym wejściu na perony metra, przed bramkami przystanków tramwajowych czy przystani promowych, w autobusach zamontowane są specjalne czytniki do jej odbijania. System pobiera z niej odpowiednią ilość lirów (try) za dany przejazd. Normalna cena biletu na wszystkich liniach metra w Stambule wynosi 15 try (1,65 zł) za przejazd, przy przesiadce, następny przejazd kosztuje tylko 10,74 try (1,18zł).

Automaty zakupu i doładowania Istanbulkartı dostępne są niemal wszędzie, obsługiwane w wielu językach.

Tramwaje obok metra i promu to świetny sposób komunikacji (fot. KN)

Charakterystycznym środkiem transportu w Stambule są promy, które kursują zawsze o tej samej porze, bez względu na natężenie ruchu. Można na nim usiąść przy stoliku, zjeść tosta, wypić herbatę i poczytać gazetę, podziwiając piękne miasto za oknami.

Sieć promowa obsługuje Bosfor, Złoty Róg oraz dzielnice położone nad Morzem Marmara, w tym Wyspy Książęce. Ruch na Bosforze ograniczony jest głównie do południowego ujścia cieśniny. Tradycją wśród stambułczyków są weekendowe widokowe rejsy po Bosforze. Całymi rodzinami oglądają swoje piękne miasto, opowiadając młodemu pokoleniu historię rodu Osmanów, zajadając przy tym lokalne smakołyki.

Prom odpływa średnio co 20 minut. W części azjatyckiej warto skorzystać z portów w Kadıköy, Üsküdar i Bostancı. W europejskiej natomiast w: Beşiktaş, Eminönü i Karaköy. Czas podróży promem przez Bosfor wynosi około 20-30 minut.

Promy kursują z regularnością komunikacji miejskiej (fot. KN)

Z lotniska Istambul do miasta dojedziemy linią M11, stanowi ona istotne połączenie między miastem a jego główną bramą międzynarodową. Łączy Gayrettepe z lotniskiem w Istambul, zapewniając sprawne połączenie, oddalonych od siebie o ponad pięćdziesiąt kilometrów miejsc.

Jak podaje oficjalny turecki portal Istanbultouristpass z lotniska najlepiej dotrzeć trasą İstanbul Üniversitesi Vezneciler – lotnisko w Stambule ↔ Gayrettepe w kierunku stacji Kağıthane, na niej przesiadamy się na linię M2 (Hacıosman↔Yenikapı) w kierunku Eminonu.

Ta trasa metra zapewnia wygodny i skuteczny sposób podróżowania między lotniskiem międzynarodowym Istambul, a centrum miasta. Jako że metro w Stambule rozwija się w zawrotnym tempie, warto pamiętać o aktualnej mapie off line, która umożliwi sprawne poruszanie się po 11 liniach, jakie dostępne są w mieście.

Posiadając Istanbulkartı można przesiadać się między różnymi rodzajami transportu oraz dowolnymi liniami w ciągu 90 min.

 
Stambuł wita (fot. KN)

Stambuł zamieszkuje blisko 16 mln osób, co stanowi 18 procent populacji Turcji - podaje Turecki Instytut Statystyczny, jednakże nieoficjalnie żyje tam aż 22 mln osób, czyli niemal jedna czwarta ludności tego kraju. Życie tętni w dzień i w nocy. Dźwięki ulicy, trąbiący kierowcy, lodziarze robiący pokaz, rozmowy, śpiewy... Niezliczona ilość turystów potrafi zmęczyć podczas wielogodzinnej wędrówki po tym malowniczym miejscu.

W poszukiwaniu azylu pomiędzy kolejnymi niezwykłymi punktami na mapie miasta, warto poszukać spokoju i chłodu. Znaleźć go można w jednym z trzech tysięcy meczetów umiejscowionych w całym Stambule. Należy pamiętać, że Stambuł jest miastem muzułmańskim i takie też obowiązują zasady kulturowe.

Wchodząc do meczetów kobiety muszą zakrywać głowę chustą, okrywać ramiona oraz nogi, aż do kostek a mężczyźni mieć długie spodnie. Oczywiście, we wszystkich świątyniach obowiązuje zakaz wchodzenia w obuwiu. Można je zostawić na zewnątrz. Po meczetowych dywanach poruszamy się w skarpetkach. Dla zapominalskich pań, zaraz przy wejściu widnieje pokaźna ilość hust zapewniających odpowiednie okrycie.

Warto pamiętać, że dwa najsłynniejsze meczety: Sultan Ahmet Camii czyli Błękitny Meczet oraz Hagia Sophia, są na trasie zwiedzania wszystkich wycieczek, jakie przyjeżdżają do Stambułu, a więc nie znajdziemy tam chwili wytchnienia.

Wśród barwnych, ciasnych i zakręconych uliczek, warto poszukać przytulonych do bazaru świątyń, To właśnie w nich można znaleźć miejsce do odpoczynku, obserwacji i dłuższego zastanowienia się nad zabytkami, kulturą czy podziwiania pięknych mozaik. Trzeba pamiętać, że w Stambule przez większą część roku panują wysokie temperatury, to właśnie w meczetach można znaleźć miły chłód, który pomoże ciału i duszy.

Można też zajrzeć do meczetu Sulejmana umiejscowionego na trzecim z siedmiu wzgórz Stambułu, w obrębie murów miejskich, na zboczu schodzącym do Złotego Rogu. Miejsce to jest świętym graalem fanów dynastii Osmańskiej i serialu "Wspaniałe Stulecie'', to właśnie przy tej świątyni, znajduje się grób Sulaejmana Wspaniałego i jego żony Hurrem Sultan.

Yeni Camii zwany "nowym" znajduje się obok słynnego targu Korzennego, przystani Emimonu i mostu Galata. Wewnątrz spotkać można modlących się wiernych: mężczyzn i kobiety w wyznaczonych miejscach. Kolejnym wartym uwagi meczetem jest Nuruosmaniye, świątynia znajduje się przy Wielkim Bazarze. 

Meczety to też doznania dźwiękowe w trakcie nawoływania muezinów na modlitwę. Pięć razy na dzień w jednym momencie, ze wszystkich minaretów w Stambule wybrzmiewa śpiew - jest to wezwanie do modlitwy przedzierające się przez hałas wielkiego miasta, który sprawia, że Stambuł na chwilę zamiera. Dźwięk ten otula miasto na siedmiu wzgórzach, zapierając dech w piersiach turystów, przed wschodem słońca (fadżr), w południe (zuhr), po południu (asr), po zachodzie słońca (maghrib) i w pierwszej połowie nocy (isza).

Kapalı Çarşı jest największym, najstarszym i najbardziej barwnym bazarem na świecie. W tym labiryncie sklepików i stoisk, można kupić prawie wszystko: biżuterię, dywany, materiały, przedmioty wykonane z metali szlachetnych, tkaniny, ubrania, przyprawy, słodycze, i tak bez końca...

Przyciąga turystów, wchłania ich przepychem, czaruje ferią barw i aromatów, a ci z zachwytem dają się ponieść. Warto jednak pamiętać, że pamiątki oraz przysmaki taniej kupimy na targowiskach wokół Krytego Bazaru. Jak podkreślają Turcy "negocjacje to tradycja", dlatego warto zagadać ze sprzedawcą i obniżyć cenę o kilka lir.

Wielu powie: - To tylko herbata, przecież można wypić ją w domu. Nic bardziej mylnego! Turecka herbata to nie tylko mocny, aromatyczny napój. Roznoszona na ulicach, targu, restauracjach, parkach a nawet przystankach, jest doskonałą okazją by przysiąść, zatrzymać czas i przyjrzeć się toczącemu życiu w Stambule.

Biorąc pod uwagę położenie Turcji, która leży na pograniczu Europy Wschodniej i Azji Zachodniej, nic dziwnego że stała się napojem narodowym Turków.

Herbata jest spożywana w Turcji praktycznie bez przerwy: od rana do wieczora, nie ma określonej godziny. Dla stambułczyków, proces parzenia tego obłędnego trunku jest rytuałem. Używają do tego specjalnego dwupoziomowego czajnika "çaydanlık", piją ja w tradycyjnych szklaneczkach w kształcie tulipanów czyli w bardaczkach. Ten zwyczajny rytuał potrafi w magiczny sposób przełamać barierę językową oraz różnice kulturowe, korzystnie wpływając na pożądane rezultaty negocjacji czy przypadkowego spotkania. Będąc w restauracji warto o nią poprosić.

W wielu z nich życzliwi właściciele podają ją zupełnie za darmo jako dodatek do zamówionego posiłku, okraszając jej podanie wspaniałymi opowieściami.

Miłośnicy kawy również nie będą zawiedzeni. W tradycji tureckiej kawa ma także specjalne miejsce. Picie kawy jest narodowym rytuałem, a turecka kawa jest znana na całym świecie. Przygotowywana w dżezwie, ma intensywny smak i jest często podawana w małych filiżankach "demitasse" zachwycając turystów od pierwszego łyczka. Warto pamiętać, aby przy zamówieniu zaznaczyć, czy ma być słodka lub nie. W Turcji słodką kawę parzy się wraz z cukrem.

Stambuł odbiera się wszystkimi zmysłami, jednym z nich jest węch. Mitem jest, że miasto z tak wielomilionową populacją, handlem i wszechobecnymi kotami, które mieszkańcy uwielbiają i dokarmiają - śmierdzi. Stambuł pachnie perfumami, kardamonem, szafranem, słodkością baklawy, halki, lokum, kawą, herbatą i różano-pudrowym aromatem - Turkish delight. O dziwo czystość jest tu na poziomie dużo mniejszego Lublina. W kawiarniach, sklepach, centrach handlowych, targu czy nawet toalecie nie znajdziemy przykrych zapachów.

Kuchnia stambułska to raj dla smakoszy. W tym pięknym mieście na każdym kroku znajdziemy coś do zjedzenia. Od ulicznych handlarzy, którzy sprzedają świeże małże, ryż z ciecierzycą, pyszne kasztany czy pieczoną kukurydzę, przez lokalnych kucharzy zapraszających do stoliczków na chodniku, serwujących przepyszne dania z baraniny i podrobów, po ogromne restauracje pełne tradycyjnego jedzenia - wszyscy zapraszają do spróbowania tureckich specjałów.

Z czego słynie Stambuł? Kebab to tylko początek przygody ze smakami. Jeśli śniadanie to tylko menemen, czyli kremowe jajka w pomidorach z aromatycznymi przyprawami i ostrą papryką, podawane w różnych konfiguracjach z dodatkiem bułki i ayranu.

Cokoreç to dla wielu kontrowersyjne tureckie danie przyrządzane z jagnięcych jelit. Potrawa ta wzbudza skrajne odczucia smakowe: jest uważana albo za wspaniały przysmak, albo za totalne paskudztwo. Najlepszy można zjeść od lokalnych sprzedawców. Ta kanapka z nadzieniem, wzbudza równie dużo emocji, co ruch drogowy na stambułskich ulicach.

Balık ekmek, czyli rodzaj tureckiego street food'u w postaci kanapki-bułki z grillowaną makrelą, posypana garścią cebuli, sałaty i pietruszki, okraszona dużą ilością soku ze świeżej cytryny - to prosta droga do raju w ustach spragnionego smaków Europejczyka. Warto pamiętać, że najlepsza ryba w bułce jest przy moście Galata, nieopodal meczetu - tę miejscówkę łatwo znaleźć zazwyczaj ustawiają się przy niej spore kolejki. Właściciel serwuje rybkę, która jeszcze rano pływała w pobliskich wodach.

Jedną z największych pułapek Stambułu są słodycze i desery. Z ogromną ilością cukru, masła i syropów, kuszą swoim pięknym wyglądem i zapachem wszystkich, nie tylko turystów. Jak zrelacjonowała jedna z Turczynek Fatma, desery dzielimy na dwa rodzaje: słodkie na bazie miodu i mleczne. Rāḥat al-ḥulqūm, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „komfort dla gardła”, jest przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Oczywiście królową tureckich słodyczy jest baklava, która na miejscu smakuje zupełnie inaczej, niż na polskich straganach. Słodycz, chrupkość i wyjątkowe nadzienie powoduje cukrowy zawrót głowy. Ten słodki przysmak wykonany z ciasta filo, miodu lub syropu cukrowego, orzechów włoskich i pistacjowych. Wiele warstw cienkiego jak papier ciasta filo układa się jedną warstwą na drugiej, a pomiędzy nimi rozprowadza się cienką warstwę nadzienia. Po upieczeniu w piekarniku baklavę polewa się syropem z wody cukrowej.

Warto jednak poszukać w słodkim asortymencie wyjątkowych smaków. Lokum jest przysmakiem bez względu na wiek, Turcy nazywają go "miodem tureckim", chociaż smakołyk ten nie ma z nim nic wspólnego. Wykonuje się go z cukru, wody i skrobi. Do galaretki dodaje się posiekane orzechy, migdały lub pistacje oraz różne aromaty, w postaci wody różanej, wiśniowej lub migdałowej. Pięknie ułożone niczym mozaika kusi przechodniów tęczowymi kolorami. Popularnym street food jest lokma czyli kulki wykonane z ciasta drożdżowego z dodatkiem cynamonu, które smażone są na głębokim tłuszczu. Przed podaniem oblewa się je miodem lub syropem cukrowym.

Podobny smak ma obłędna halka, chociaż ona jest znacznie bardziej chrupka. Każdy kęs słodyczy daje niezapomniane smakowe doznania, powodując przybranie na wadze, nawet podczas krótkiego pobytu. Najlepsze Kestane Şekeri oczywiście nad Bosforem, to kandyzowane słodkie kasztany. Kasztany po obraniu są moczone w syropie cukrowym i gotowane aż do momentu, gdy będą miękkie. Jeśli Stambuł to halva! Ta turecka robiona jest z sezamu i podawana w wielu smakach jak i rodzajach. Rozpływająca się w ustach daje raj podniebieniu.

Jak w każdej dużej metropolii, tak również tam zdarzają się kradzieże, dlatego warto pilnować swoich rzeczy. W chwili obecnej mieszkańcy, jak i turyści z całego świata, uważają go za miejsce, w którym jest bezpiecznie. Pamiętać należy o lokalnych zwyczajach dotyczących ubioru i zachowania w miejscach sakralnych, a także o kulturze tego miejsca. Nie wiedząc jak się zachować, warto obserwować miejscowych. Stambuł przyciąga i zachwyca spragnionych obcowania z niesamowitą kulturą tego miejsca. Bazując na tylu pozytywnych przesłankach śmiało polecam wizytę w tym magicznym i jedynym w swoim rodzaju mieście, leżącym na styku dwóch kontynentów.

e-Wydanie

Pozostałe informacje

Przebudowa ulicy Samsonowicza. W czwartek kolejne utrudnienia dla kierowców

Przebudowa ulicy Samsonowicza. W czwartek kolejne utrudnienia dla kierowców

Trwa przebudowa ulicy Samsonowicza na lubelskim Wrotkowie. Od czwartku kierowców czekają kolejne utrudnienia.

Skazany przed laty pseudokibic schował się w łóżku

Skazany przed laty pseudokibic schował się w łóżku

Kolejny pseudokibic zatrzymany do sprawy śmiertelnego pobicia. To sprawa z 2016 roku, gdy w wyniku starcia pseudokibiców drużyn z Lublina i Stalowej Woli na drodze w powiecie radomskim śmierć poniósł 33-latek ze Stalowej Woli.

Marcin Romanowski

Zwrot w sprawie Marcina Romanowskiego. Prokuratura nie odpuszcza

Prokuratura wydała Europejski Nakaz Dochodzeniowy wobec posła PiS Marcina Romanowskiego - poinformowała w środę rzeczniczka prokuratora generalnego Anna Adamiak. Treść wniosku nie jest na ten moment znana.

Wymiana drzwi zewnętrznych - praktyczny poradnik

Wymiana drzwi zewnętrznych - praktyczny poradnik

Wymiana drzwi zewnętrznych to inwestycja, która znacząco wpływa na bezpieczeństwo i estetykę domu lub mieszkania. Drzwi wejściowe stanowią nie tylko funkcjonalny element budynku, ale również wizytówkę domu. Właściwy wybór oraz prawidłowy montaż drzwi zewnętrznych pozwoli nam cieszyć się komfortem i bezpieczeństwem przez długie lata. Niezależnie od tego, czy wymieniasz drzwi wejściowe w domu jednorodzinnym, czy w bloku, ten poradnik przeprowadzi Cię przez najważniejsze aspekty tego procesu.

Z Jarosławem Niemcem o kopalni "Bogdanka"
Dzień Wschodzi
film

Z Jarosławem Niemcem o kopalni "Bogdanka"

O przyszłości kopalni „Bogdanka”, wielkim proteście w Lublinie i wielu innych tematach rozmawiamy z Jarosławem Niemcem, związkowcem przewodniczącym Związku Zawodowego „Przeróbka”

Nowy Starbucks znajduje się przy Krakowskim Przedmieściu 12

Pierwszy na Lubelszczyźnie Starbucks otwarty

Starbucks, jedna z najbardziej rozpoznawalnych marek na świecie, otwiera swoją pierwszą kawiarnię w Lublinie. Już od 2 kwietnia będzie można cieszyć się kultowymi napojami w nowoczesnym wnętrzu przy ul. Krakowskie Przedmieście. Na pierwszych gości czeka niespodzianka.

Jak działają systemy bezpieczeństwa w nowoczesnych samochodach?

Jak działają systemy bezpieczeństwa w nowoczesnych samochodach?

Motoryzacja przeszła prawdziwą rewolucję w zakresie bezpieczeństwa kierowcy oraz pasażerów. Pojazdy wyposażone są w zaawansowane technologie elektroniczne i sensory, które nieustannie monitorują otoczenie oraz zachowanie samochodu na drodze. Inteligentne systemy potrafią wykrywać potencjalne zagrożenia na długo przed tym, jak dostrzeże je ludzkie oko, a w razie potrzeby – błyskawicznie interweniują. Dzięki połączeniu nowoczesnych czujników, kamer oraz systemów komputerowych, podróżowanie stało się znacznie bezpieczniejsze niż jeszcze kilkanaście lat temu.

Kolonie letnie 2025 – lato, które zapamiętasz na długo

Kolonie letnie 2025 – lato, które zapamiętasz na długo

Wakacje to wyjątkowy czas, który każde dziecko powinno spędzić aktywnie i w inspirującym towarzystwie. Kolonie letnie 2025 z Kogis to gwarancja niezapomnianych przygód i rozwoju pasji w najpiękniejszych zakątkach Polski. Nasz zespół doświadczonych wychowawców i animatorów przygotował bogaty program, który łączy zabawę z nauką i poznawaniem świata. W nadchodzącym sezonie szczególną popularnością cieszą się wyjazdy nad polskie morze, gdzie dzieci mogą cieszyć się plażowaniem i kąpielami pod okiem ratowników, a także uczestniczyć w fascynujących zajęciach tematycznych. Równie atrakcyjne są pobyty na Mazurach i Kaszubach, gdzie natura i przygoda łączą się w jedną, niepowtarzalną całość.

Stand-up w Domu Kultury LSM – wystąpi Błażej Krajewski
stand-up
10 kwietnia 2025, 19:00

Stand-up w Domu Kultury LSM – wystąpi Błażej Krajewski

Początek kwietnia w Domu Kultury LSM będzie odjazdowy. Przygotujcie się na potężną dawkę humoru w wykonaniu Błażeja Krajewskiego. "Human" to jego nowy program, w którym z dystansem i humorem przygląda się temu, co nas wyróżnia jako ludzi.

Schizofrenię da się wyczytać z oczu? Sprawdzają to lubelscy naukowcy

Schizofrenię da się wyczytać z oczu? Sprawdzają to lubelscy naukowcy

Sztuczna inteligencja pomoże zdiagnozować schizofrenię. Lubelscy naukowcy sprawdzają, czy można tego dokonać za pomocą skanowania siatkówki.

Obywatel Rumunii jechał na Białoruś, ale wpadł w Polsce

Obywatel Rumunii jechał na Białoruś, ale wpadł w Polsce

Co obywatel Rumunii na przejściu granicznym w Terespolu miał? Fałszywe prawo jazdy i kradzione BMW. Miał też spotkanie z funkcjonariuszami z Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej.

Wypadek w Chełmie

Tragiczny wypadek nastolatków. Chełm pożegna Filipa i Mateusza

Chełm pożegna nastolatków, którzy zginęli tragicznie w wypadku samochodowym w niedzielę. Pogrzeby odbędą się w środę i czwartek.

Małopolska Hodowla Roślin i Krajowa Grupa Spożywcza strategicznymi sponsorami KPR Padwa Zamość

Małopolska Hodowla Roślin i Krajowa Grupa Spożywcza strategicznymi sponsorami KPR Padwa Zamość

Zamojska piłka ręczna posiada silne wsparcie ze strony liderów polskiego sektora rolniczego i spożywczego. Małopolska Hodowla Roślin sp. z o.o. oraz Krajowa Grupa Spożywcza S.A. to strategiczni sponsorzy Klubu Piłki Ręcznej Padwa Zamość. To ważny krok dla rozwoju klubu i promocji piłki ręcznej w regionie.

Jan Paweł II na tronie papieskim na dziedzińcu KUL w czasie spotkania ze społecznością akademicką
galeria

Już 20 lat nie ma z nami Jana Pawła II. Miał dużo wspólnego z Lublinem

Dzisiaj przypada 20. rocznica śmierci św. Jana Pawła II – papieża, wykładowcy i profesora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Lubelski ratusz przypomina, że był Honorowym Obywatelem Lublina.

zdjęcie ilustracyjne

Linia 18 pojedzie dzisiaj objazdem

Linia 18 pojedzie dzisiaj objazdem. Ma to związek z przebudową drogi w Elizówce.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium