W sobotę, 10 września, odbędzie się w Lublinie 32. Ogólnopolski Turniej Nalewek. Wśród sędziów jest Hieronim Błażejak, najwybitniejszy dziś znawca tematu w Polsce.
W książce kucharskiej hrabiów na Włodawie i Różańce, wydanej Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, zawierającej ponad 1000 przepisów ważne miejsce zajmują receptury i porady lecznicze. Szczególnie intrygujący jest dział wódek zdrowotnych. Jak na przykład „Wódka przednia dobra na żołądek”.
Oto sposób je wykonania: „Najprzód weźmi kadzidła białego łut[ów] 2, dzięgielu łut[ów] 2, pomarańczowych skórek łut[ów] 2, rozmarynu łut[ów] 2, cynamonu łut[ów] 2, kwiatu muszkatowego łut[ów] 2, gałek muszkatowych łut[ów] 2, imbieru łutów 2, goździków łut[ów] 2, szafranu łut[ów] 2, hanyżu łut[ów] 2, pieprzu długiego łut[ów] 2, kubebów łut[ów] 2, tatarskiego ziela łutów 2, cytwaru łut[ów] 2, skórek tartych z pępków kapłunich łut[ów] 2, gałganu łut[ów] 2, kardamonu łut[ów] 2.To wszystko przetłukszy w poły, umoczyć we dwa garca gorzałki do dziewiątego dnia, a potym przedystylować”.
Gorzka, żołądkowa pociejówka zajmować musiała honorowe miejsce w pałacu w Różance, gdzie wystawne uczty były na porządku dziennym. Niemniej dostojnie i smakowicie prezentować się musiała pociejówka rozmarynowa czy „gorzałka na sto lat życia”. A ponieważ wrzesień to najlepszy czas na nastawienie dobrej nalewki, przypominamy najważniejsze zasady i podajemy kilka sprawdzonych przepisów.
Podstawy
Co w nastawienia nalewki jest najważniejsze?
– Najpierw owoce Pamiętajcie, żeby zbierać je z dala od dróg. Jeśli kupujecie pigwy na targu, spytajcie, gdzie rosły. Najlepsze są owoce starych odmian, ponieważ jeszcze zachowały dobry smak – mówi Hieronim Błażejak.
Po owocach ważny jest alkohol. – Radzę, żeby kupić dobry spirytus, zmieszać go pół na pół z wodą, odstawić na 3 tygodnie, żeby zanieczyszczenia opadły na dno słoja. Po tym czasie należy płyn zlać delikatnie przez papierowy filtr do kawy, zostawiając resztki z zanieczyszczeniami w słoju.
Trzeci element to czystość. – Słoje muszą być wyparzone, nakrętki także. Owoce oczyszczone, umyte i wysuszone. Spotkałem się z taką opinią, że spirytus wszystko wypali. To bzdura. Brak higieny może być przyczyną klęski: pracochłonna nalewka będzie miała nieprzyjemny zapach i słaby smak. Na końcu liczy się cierpliwość, cierpliwość i jeszcze raz cierpliwość.
Chrzanówka na miodzie i cytrynie
Składniki: litr spirytusu, korzeń chrzanu, skórka z ekologicznej cytryny, 6-7 dużych łyżek nadbużańskiego miodu lipowego, 3 goździki.
Wykonanie: spirytus wymieszać z litrem wody, ostawić na 10 dni. Przefiltrować przez papierowy filtr do kawy, uważając, żeby zostawić osad na dnie naczynia. Do słoja wrzucić pokrojony w plasterki chrzan, posiekaną skórkę z cytryny, goździki. Odstawić na 7 dni, przecedzić, wymieszać z podgrzanym miodem, odstawić na 3 dni. Przefiltrować przez gazę, rozlać na do butelek.
Ratafia z cytryn i pomarańczy
Zrób jako ci się podoba, jeden sposób obydwóch, weź ośm pomarańcz albo cytryn, obierz z skóry, lekko pokraj tę skórkę w drobne zraziki, wrzuć w dzbanek, wlej trzy kwarty wódki, mocz razem trzy tygodnie, wsyp potym funt cukru w tygiel, wlej pół kwaterek wody, przetop, zszumuj, przelej w dzbanek do wódki, mocz jeszcze dwanaście albo piętnaście dni, nareszcie przecedzisz w butelki; takowa ratafia kilka lat może być konserwowana.
(Przepis z „Kucharza doskonałego”)
Wiśniowa zapiekanka
Oto przedwojenny przepis na wiśniową zapiekankę:
„W polewany garnek nasypać dojrzałych wisien do trzech ćwierci; wymierzyć garnek i czwarta część jego zawartości wsypać cukru-pudru, zalać spirytusem, lub wódką, lub też po połowie spirytusem i wódką, a to zależnie od tego, czy mocną, czy mniej mocną zapiekankę mieć chcemy. Spirytus nie powinien na trzy palce dochodzić do brzegów garnka. Przykryć dobrze dopasowaną pokrywą, okleić brzegi pergaminem, oblepić cały garnek ciastem chlebowem i wstawić na całą noc do pieca jeszcze gorącego, po razowym chlebie. Nazajutrz, gdy piec wystygnie, garnek wyjąć, nalewkę scedzić dokładnie z owocu. Jeżeli potrzeba, przecedzić przez flanelowy worek, przez takiż worek wycisnąć resztę soku z wisien, wymięszać dobrze ten sok z resztą nalewki i butelkować. Wyborna nalewka, którą można używać zaraz po zrobieniu”.
Wisielec na deser
Składniki: 1 duża cytryna, garść ziarenek kawy, 3 łyżki płynnego miodu, 1 łyżka przegotowanej wody, 0,75 l wódki 45%, 1/2 laski wanilii, 3 rozgniecione ziarna kardamonu, 2 goździki, ziarenko pieprzu.
Wykonanie: cytrynę sparzyć, ponakłuwać i naszpikować ziarnami kawy. Miód rozcieńczyć przegotowaną wodą i wlać do słoja razem z wódką, dodać przypraw.
Przez cytrynę przeciągnąć sznurek i zawiesić nad alkoholem. Zamknąć na 3 tygodnie. Następnie nalew przefiltrować, cytrynę wycisnąć, dodać sok do nalewki. Po 3 tygodniach jest delikatna i aromatyczna. Podawać do zimowej herbaty..
Z żurawinówką do Europy
Nalewka żurawinowa spod Biłgoraja jest jednym z najważniejszych skarbów tradycyjnej polskiej kuchni, które mają nas wyróżniać w Unii – tak wynika z raportu przygotowanego przez redakcję „Wysokich obcasów”.
Okazuje się, że na bagnach Puszczy Solskiej rosną najlepsze żurawiny w kraju. Przepis na nalewkę ma sto lat. Mieszkańcy sporządzają ją z pokolenia na pokolenie. Do końca wszystkich tajemnic szlachetnego specjału nie zdradzą.
Na pół litra wódki dobrej trzeba wziąć 3 szklanki przemarzniętej żurawiny. Musi być stąd, spod Biłgoraja, bo ma wyraźnie lepszy smak. Żurawiny trzeba przemielić w maszynce, przełożyć do słoja i zalać butelką wódki. Tak ma stać w cieple przez 9 dni. Następnie trzeba zlać nalew, żurawiny odcisnąć przez lnianą szmatkę do garnka, dodać 2,5 szklanki cukru, podgrzać, wymieszać, gdy wystygnie, dolać ćwiartkę spirytusu, wymieszać i dodać do słoja z nalewem. Jak się po dwóch tygodniach przegryzie, można rozlać do butelek.
XXXII Ogólnopolski Turniej Nalewek w restauracji Niepospolita
Rozpocznie się w sobotę 11 września 2022 o godzinie 13 w Restauracji Niepospolita. Nalewki oceniane będą w dwóch kategoriach: historyczne (ze wskazaniem i opisem źródła inspiracji) oraz tematyczne: arcydzięgiel.
Do Lublina wybiera się śmietanka polskich pasjonatów nalewek. XXXII Ogólnopolski Turniej Nalewek jest imprezą artystyczną, która ma na celu promocję polskich Artystów Nalewek, tradycji wyrobu nalewek, odkrywanie dawnych receptur i nagradzanie ich twórców oraz szeroko rozumianą integrację polskiego środowiska nalewkarskiego.