Paweł Puzio
Pustułka jest niewielkim sokołem wymagającym ochrony czynnej. Gatunek ten często gniazduje na terenach przemysłowych, a kilkunastu przedstawicieli wyjątkowo upodobało sobie zakład Cemex w Chełmie.
Już drugi rok z rzędu sezon lęgowy w zakładach Cemex rozpoczęło pojawienie się jaja w skrzyni lęgowej. 17 kwietnia minionego roku pustułki złożyły pierwsze jaja w Cementowni Chełm i to aż w trzech gniazdach na raz. Jednak to dopiero w maju nastąpił najbardziej oczekiwany moment sezonu, kiedy to zaczęły wykluwać się pisklęta.
Nadzór nad ptakami w zakładach Cemex pełnił dr Bartosz Janic z Katedry Ekologii i Zoologii Kręgowców Uniwersytetu Łódzkiego, zapewniając wsparcie merytoryczne i opiekę naukową w ramach prowadzonego projektu. Sezon 2024 był niezwykle udany. Według szacunków ornitologa cementownie Cemex w Chełmie i Rudnikach opuściły w ubiegłym roku 52 pustułki, czyli ponad dwa razy więcej niż w 2023 roku. Zaobrączkowano łącznie aż 40 z nich.
– Obrączkowanie przyniosło w tym sezonie konkretną informację zwrotną – mówi Bartosz Janic z Uniwersytetu Łódzkiego. – Osobnik z Chełma, w 25 dni od zaobrączkowania, uszkodził sobie skrzydło wpadając do pomieszczenia w odległej o 275 km od gniazda miejscowości Baranowicze na Białorusi. Z wiadomości otrzymanej ze Stacji Ornitologicznej Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Gdańsku, polskiego koordynatora obrączkowania ptaków, wiemy również, że samiec został przekazany do zoo.
– Projekt ochrony pustułek rozpoczęliśmy w Cemex w 2011 roku. Od tego czasu wprowadziliśmy wiele dodatkowych działań i nawiązaliśmy współpracę z ekspertami, którzy pomagają nam lepiej zadbać o sokoły zamieszkujące nasze zakłady – mówi Monika Wosik, dyrektorka Ochrony Środowiska i Zrównoważonego Rozwoju Cemex Polska. – Uważamy, że przy inicjatywach wspierających bioróżnorodność warto działać długoterminowo, monitorować efekty podjętych działań i w razie potrzeby je korygować lub rozbudowywać.
Obecnie w zakładach Cemex znajduje się łącznie 14 skrzyń lęgowych, a kolejnych 30 firma sfinansowała, aby wspierać pustułki w innych częściach kraju. W sześciu miejscach lęgowych na terenie cementowni zainstalowano kamery umożliwiające ciągły monitoring.
Transmisja z trzech kamer udostępniana jest w sezonie na żywo, aby w obserwacje ptaków mogli zaangażować się również internauci. Od czterech lat w zakładach prowadzone jest obrączkowanie piskląt, a w 2023 roku Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego oficjalnie objął nadzór merytoryczny nad projektem. Dodatkowo firma prowadzi edukację ekologiczną o pustułkach oraz organizuje konkurs dla internautów.
