Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Kuchnia

4 czerwca 2022 r.
10:31

Dziś dzień targowy. Może warto kupić... twaróg. Przepisy, pomysły, inspiracje

(fot. Maciej Kaczanowski)

Twarożek z rzodkiewką i śmietaną, słynna „Awanturka”, kluski leniwe, biała pizza z twarogiem. Twaróg w Polsce ma swoje święto, regionalnych mistrzów w okolicach Janowa Lubelskiego, którzy wyrabiają serki w popiele i wielką tradycję.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Najbardziej rozpoznawalnym symbolem tej tradycji są serniki. To drewniane budowle, nakryte gontem lub słomą, wsparte na jednym lub kilku słupach, towarzyszące w krajobrazie dworkom i folwarkom. Nazywano ją także sernicą lub lesicą, od gałęzi leszczyny służących do budowy przewiewnych ścian.

Tak opisał ją Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu: „Stała w ogrodzie, prawie pod samym parkanem, […] Wielka, stara sernica, budowana w kratki. Z belek na krzyż wiązanych, podobna do klatki. W niej świeciły się białych serów mnogie kopy; Wkoło zaś wahały się suszące się snopy Szałwiji, benedykty kardy, macierzanki: Cała zielna domowa apteka Wojszczanki. Sernica w górze miała wszerz sążni półczwarta. A u dołu na jednym wielkim słupie wsparta, Niby gniazdo bocianie”.

Najprawdopodobniej od takich budowli pochodzi nazwa miejscowości Serniki, gdzie zresztą wyrabia się twarogi i piecze wybitne serniki.

Sery dojrzewające w ziemi

Są znane w Europie od wieków. Piotr Adamczewski, niestrudzony popularyzator tego, co w kuchni najcenniejsze, pisał swego czasu na swoim blogu o serze  „Bursztyn z Talamello”. Wkłada się ów ser do płóciennego worka, następnie do skrzyni, zasypuje pszenicą i słomą i składa w torfowej jamie. Ziemia wyciąga wilgoć, torf nadaje aromatu, ser uzyskuje bursztynową barwę.

Okazuje się, że Polska ma w zakopywaniu serów w ziemi długą tradycję.

– Taki twaróg nazywano zakopańcem, truposzem i umrzykiem – mówi Gieno Mientkiewicz, pasjonat polskich serów zagrodowych i pomysłodawca „Dnia twarogu”, który po raz trzeci obchodzono w Polsce 2 czerwca.

Jak wyglądała produkcja takiego twarogu? Oto przepis: „Pół garnca świeżej, gęstej śmietany, zlać do nowej gęstej serwety, związać ją nad samą śmietaną i włożyć do dołka wykopanego w świeżej czarnej ziemi ale nie piaszczystej; głęboko na pół łokcia, na wierzchu przykryć płótnem we dwoje, żeby się ziemi nie nasypało. Zasypać ziemią, nacisnąć ją i kamieniem nałożyć. Na drugi dzień twaróg wyjąć i ciaśniej przewiązać żeby się lepiej uformował. Ale można i tak jak jest wyjąć i na talerz położyć. Śmietana powinna być trochę osolona przed zakopaniem i z kminkiem zmieszana, kto go lubi. Prędko użyć go trzeba bo się psuje”.

* (K. Białozierska, Nowa Praktyczna Gospodyni Litewska, Warszawa 1989).

Za odtworzenie „Umrzyka” wzięło się w Polsce dwóch pasjonatów. Pierwszy to Aleksander Baron, warszawski szef kuchni, który wpadł na pomysł, by zrobiony osobiście twaróg schować do płóciennego woreczka i zakopać w pojemniku z torfem. Drugi, to wspomniany Gieno Mientkiewicz, który robi „Umrzyka” na balkonie.

Jak?

– Kupuję w sklepie ogrodniczym worek ziemi ogrodowej. Jak nie mam czasu zrobić twarogu, kupuję dobry twaróg i śmietanę, mieszam, wyrabiam, przekładam do małego płóciennego worka. Odsypuję połowę ziemi, wkładam worek z serem, zasypuję ziemią i wynoszę „Umrzyka” na balkon. W ciągu kilku dni ziemia wyciąga wilgoć, ser dojrzewa, jego smak się balansuje. Tym sposobem mamy w domu wyjątkowo smaczny twaróg, z którego można zrobić na przykład twarożek z rzodkiewką – opowiada Mientkiewicz, który często przyrządza z twarogu leniwe. Najlepiej, jak będzie to twaróg wędzony, który jest dostępny w handlu. Oto autorska receptura Mientkiewicza.

Leniwe z wędzonego twarogu z miodem

Składniki: 50 dag wędzonego twarogu, 3 łyżki mąki, 2 jaja, sól. Oraz dodatki: bułka tarta, masło, miód gryczany.

Wykonanie: w misce pokruszyć twaróg widelcem. Dodać jaja, mąkę, sól. Wymieszać, nie przejmując się małymi grudkami twarogu. Zagotować wodę z solą. Kluski nabierać mokrą łyżką z brzegu miski (jak kluski kładzione), gotować kilka minut od wypłynięcia. Odcedzić. Na patelni roztopić masło, dodać leniwe, polać miodem. Wymieszać, obsypać bułką tartą i podsmażyć na złoto.

Pizza bianca z twarogiem

Składniki: spód na pizzę, kostka białego sera, puszka włoskich pomidorów, 10 dag mozarelli, szczypiorek, bazylia, sos śmietanowy z oregano.

Wykonanie: spód na pizzę włożyć na blachę piekarnika, wyłożona papierem. Posmarować ciasto sosem śmietanowym. Posypać mozarellą, rozłożyć plastry pomidorów, całość posypać pokruszonym twarogiem. Piec około 15 minut w temperaturze 200 stopni Celsjusza. Wyjąć, podzielić na części, posypać posiekanym szczypiorkiem. Do pizzy podać oliwy smakowe: czosnkową, paprykową i ziołową.

Ser nadbużański z Maryjankiem

Składniki: kilogram sera białego, litr mleka, kostka masła, 2 łyżeczki Maryjanku (majeranku), 1 łyżeczka soli, 1 łyżeczka sody oczyszczonej.

Wykonanie: mleko podgrzać, wkruszyć ser, powoli mieszać, aż oddzieli się serwatka. Odcedzić, dodać masło i przyprawy. Podgrzewać, aż powstanie masa. Przełożyć do foremek, wyłożonych folią i schłodzić. Pokroić w plastry. Podawać z cebularzem.

Kuba Piętowski: sernik ziemniaczany z lodami musztardowymi

Składniki: 5 ziemniaków, 6 jajek, 3/4 kostki masła lub margaryny do pieczenia, 1 kilogram sera białego śmietankowego, 1 szklanka cukru, opakowanie cukru waniliowego, tłuszcz i bułka tarta do posypania formy. Lody: 500 ml śmietany 36 procent, mleko słodzone, gostyńskie, 3 żółtka, 8 łyżek musztardy francuskiej, 2 łyżki musztardy Dijon. Sos kurkowy: 50 dag kg kurek, 1 litr śmietany 30 procentowej, 1 łyżka żurawiny, może być ze słoika, po 1 łyżeczce świeżych ziół jak pietruszka, tymianek, rozmaryn i oregano, 2 łyżki masła, wino białe opcjonalnie, 2 ząbki czosnku, 1 mała cebula, sól i pieprz do smaku.

Wykonanie: ugotować 5 dużych ziemniaków. Obrane ziemniaki ugnieść tłuczkiem, dodać posiekaną nożem margarynę/masło. Wymieszać. Jaja umyć, wybić ze skorupek, oddzielić żółtka od białek. Żółtka utrzeć razem z cukrem i cukrem waniliowym. Następnie dodać do ziemniaków. Utrzeć wszystko razem. Połączyć z serem i ubitą na sztywno pianą z białek. Zmiksować do uzyskania jednolitej masy. Masę przełożyć na blachę posmarowaną tłuszczem i posypaną bułką tartą. Piec około 1 godziny w piekarniku nagrzanym do 180 stopni.

Lody. Wszystkie składniki połączyć, wymieszać w termomiksie na wysokich obrotach, podgrzewając do temperatury 80 stopni Celsjusza. Otrzymaną masę przelać do pojemnika, kiedy ostygnie, zamieszać i włożyć do zamrażalnika.

Sos kurkowy z żurawiną. Oczyścić grzyby.Te większe pokroić, Podsmażyć na maśle z dodatkiem, przypraw i ziół. Po 5 minutach dodać drobno pokrojoną cebulkę i czosnek. Smażyć, aż cebula się zeszkli, po czym wlać wino i odparować. Dodać śmietanę, żurawinę i zagotować sos. Doprawić solą i pieprzem.

Na kolację „Awanturka”

Czyli kultowa pasta na kanapki. Niezwykle prosta w wykonaniu i bardzo smaczna. Jak ją zrobić? Wystarczy kupić kostkę dobrego twarogu i puszkę sardynek w oleju.

W misce trzeba widelcem rozdrobnić twaróg. Sardynki odsączyć z oleju, oczyścić z głowy, płetw i ogonów, odfiletować, usuwając kręgosłup, dodać do twarogu, wymieszać dodając odrobinę oliwy. Do pasty można dodać dodać wedle uznania posiekany szczypior, koperek lub posiekaną szalotkę. Oraz przyprawić świeżo zmielonym pieprzem oraz – kto lubi – musztardą.

 „Awanturkę” można także przyrządzić z wędzoną makrelą, podając na ciemnym pieczywie posmarowanym dobrym masłem i posypując świeżym koperkiem.

e-Wydanie

Pozostałe informacje

49-letni mężczyzna zatrzymany przez policję za utopienie kota

Utopił kota i wyrzucił ciało. Grozi mu pięć lat więzienia

49-letni mieszkaniec gminy Michowo jest podejrzewany o zabicie swojego kota ze szczególnym okrucieństwem. Został zatrzymany przez policję. Grozi mu do pięciu lat pozbawienia wolności.

Już po licencjacie. Kolejne czepkowanie w AZ i pierwsze umowy o pracę
ZDJĘCIA
galeria

Już po licencjacie. Kolejne czepkowanie w AZ i pierwsze umowy o pracę

Po trzech latach studiów nastąpił uroczysty finał. Mury Akademii Zamojskiej opuściło kolejne grono pielęgniarek i pielęgniarzy z tytułem licencjata. Wszyscy na zakończenie tego etapu edukacji odebrali symboliczne czepki, a trzy najlepsze studentki dostały etaty.

Cyrk bez granic wraca do Lublina. Rusza 12. edycja festiwalu Cyrkulacje
26 września 2025, 17:00

Cyrk bez granic wraca do Lublina. Rusza 12. edycja festiwalu Cyrkulacje

Od 26 września do 12 października Centrum Spotkania Kultur stanie się areną magii, akrobacji i… czystej energii. Wszystko za sprawą 12. edycji Wschodnioeuropejskiego Festiwalu Cyrku Współczesnego Cyrkulacje. To już tradycja, że jesienią stolica Lubelszczyzny wita artystów, którzy sztukę cyrku wynoszą poza granice wyobraźni.

Bartłomiej Pelczar jest jednym z graczy, którzy w poprzednim sezonie sięgnęli po wicemistrzostwo Polski

PGE Start Lublin chce powalczyć o Pekao Superpuchar Polski

W sobotę w Warszawie sezon koszykarski w Polsce zostanie oficjalnie zainaugurowany rozgrywkami o Pekao Superpuchar Polski

Pierwszy weekend jesieni. Jak wypadnie pogodowo?
PROGNOZA POGODY
film

Pierwszy weekend jesieni. Jak wypadnie pogodowo?

Pierwszy jesienny weekend przywita nas słońcem, jednak z biegiem godzin pojawiać się będzie coraz więcej chmur. O szczegółach opowiada Katarzyna Rybacka.

Projekt utworzenia Miejskiego Urzędu Pracy w Chełmie został zdjęty z porządku obrad sesji Rady Miasta

Pat w sprawie Miejskiego Urzędu Pracy Chełmie. Radni podzieleni

Ponad 2,5 mln zł rocznie Chełm dopłaca do funkcjonowania Powiatowego Urzędu Pracy. Rosnące koszty skłoniły władze miasta do propozycji utworzenia własnej instytucji – Miejskiego Urzędu Pracy. Jednak pomysł prezydenta Jakuba Banaszka już na starcie budzi poważne wątpliwości radnych.

Tragedia w powiecie ryckim. Nie żyje 23-latek

Tragedia w powiecie ryckim. Nie żyje 23-latek

W piątek rano doszło do tragicznego wypadku na drodze powiatowej nr 1415L. Niestety jedna osoba nie żyje.

Mateusz Stolarski (Motor Lublin): Najważniejsza jest dla nas liga

Mateusz Stolarski (Motor Lublin): Najważniejsza jest dla nas liga

Motor Lublin w czwartkowy wieczór przegrał po dogrywce 0:1 z Arką w Gdyni i odpadł z rozgrywek STS Pucharu Polski. Jak spotkanie podsumowali szkoleniowcy obu ekip?

Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie po raz kolejny wyróżniony

Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie po raz kolejny wyróżniony

Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie został uhonorowany prestiżowym wyróżnieniem „Wymagaj Jakości”, przyznawanym przez Rzecznika Praw Pacjenta i Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia. Nagrodę odebrała 23 września Dyrektor Naczelna placówki Beata Gawelska.

Jesteś mistrzem scrabble? Zgłoś się do tego turnieju

Jesteś mistrzem scrabble? Zgłoś się do tego turnieju

W weekend Politechnika Lubelska zaprasza na V Otwarte Mistrzostwa Lublina w Scrabble. Turniej odbędzie się w budynku Wydziału Budownictwa i Architektury przy ul. Nadbystrzyckiej 40.

Tętent kopyt, rżenie i skoki. Święto Konia 2025
NASZ PATRONAT
galeria

Tętent kopyt, rżenie i skoki. Święto Konia 2025

To były dwa wyjątkowe dni, podczas których w Sitnie, na placu Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli królowały rumaki i jeźdźcy. Piątą edycję Święta Konia zorganizowało Terenowe Koło Hodowców Koni w Zamościu wspólnie ze Szwadronem Kawalerii Ochotniczej w Barwach 9 Pułku Ułanów Małopolskich w Zamościu.

Drugie derby w tym miesiącu. AZS AWF Biała Podlaska zmierzy się z KPR Padwą Zamość

Drugie derby w tym miesiącu. AZS AWF Biała Podlaska zmierzy się z KPR Padwą Zamość

W piątek, o godzinie 17, AZS AWF Biała Podlaska zmierzy się z KPR Padwą Zamość

Zdjęcie ilustracyjne
BOGDANKA

Morderstwo w Boże Narodzenie. Brat zabił brata

Do Sądu Okręgowego w Lublinie wpłynął akt oskarżenia przeciwko 36-letniemu górnikowi, który miał zabić swojego brata. W tle dramatu pojawiają się alkohol, konflikt o majątek i porachunki miłosne.

Motor Lublin przegrywa w Gdyni po dogrywce i żegna się z STS Pucharem Polski już po pierwszej rundzie
galeria

Motor Lublin przegrywa w Gdyni po dogrywce i żegna się z STS Pucharem Polski już po pierwszej rundzie

Od dłuższego czasu mecze pomiędzy Arką Gdynia, a Motorem Lublin budzą ogromne emocje i tak też było w „Pucharze Tysiąca Drużyn”. Do wyłonienia zwycięzcy w czwartkowym starciu potrzebna była dogrywka, w której gola na wagę awansu zdobył zespół znad morza

Ścianka i defibrylatory to niektóre ze zwycięskich projektów puławskiego BO 2026
Puławy

Wyniki budżetu obywatelskiego w Puławach. Te projekty wygrały

Niecałe trzy tysiące puławian oddało ważne głosy na projekty budżetu obywatelskiego 2026. Finansowanie otrzyma 8 z 38 finałowych propozycji. Najwięcej pieniędzy pochłonie nowa ścianka wspinaczkowa na puławskich błoniach.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium