Bigos na cebularzu, czyli regionalnie na talerzu - 10 najsmaczniejszych dań z lubelskiego

Na bigos do Marty i Stanisława Stelmachów w Pułankowicach często zajeżdżali Piotr Bikont i Robert Makłowicz, chwaląc ów myśliwski bigos, który w Polsce nie miał sobie równych. Recepturę oparto na przepisach z książki: „Kuchnia myśliwska. Jan Szyttler, czyli na łowach: dla uśmierzenia głodu, dogadzając oraz najdelikatniejszemu smakowi z dodaniem rad i przepisów do urządzenia ubitej zwierzyny czworonożnej lub ptactwa, tudzież przygotowania naprędce posiłku z wybranych rozmaitych drobnych cząstek zwierzyny”.

Dwie najważniejsze zasady pułankowickiego bigosu są następujące: kapusta kiszona i świeża pół na pół oraz mięso i kapusta pół na pół. W przypadku mięsa była to specjalna kompozycja dziczyzny, ale my możemy ugotować bigos na wieprzowinie, indyku i wołowinie. A nawet myśliwski bigos bez mięsa. A ponieważ koniec stycznia to dobra pora na nastawienie bigosu, to zaczynamy.

Bigos myśliwski

Składniki: kilogram słodkiej i kilogram kwaśniej kapusty, 10 dag suszonych śliwek bez pestek, 20 dag ciemnego miodu, 5-7 sztuk suszonych borowików, 20 dag powideł śliwkowych (mirabelka), 5 dag (puszka) koncentratu pomidorowego , 1 łyżka cukru, przyprawa myśliwska, marchewka i pietruszka, 10 ziarenek jałowca, 30 dag cebuli, 2 kg obsmażonego mięsa i kiełbasy (najlepiej myśliwskiej).

Wykonanie: dwa rodzaje kapusty ugotować oddzielnie. Połączyć je na drugi dzień. Podsmażyć cebulę. Dodać mięso do połączonych kapust i podgotować z warzywami. Dodać cebulę i miód. Cały czas mieszać, aby potrawa się nie spaliła. Dodać powidła. Odgotować oddzielnie grzyby i pokroić je oraz wrzucić do bigosu. Całość gotować 5 godzin. Próbować i dosmaczać. Najlepszy jest na piąty dzień odgrzewania. Do bigosu możemy podać słynny lubelski cebularz. A nawet podać bigos na cebularzu.

Cebularz lubelski

Składniki na ciasto: 1,5 szklanki wody, 5 dag drożdży, 3 do 4 szklanek mąki (w zależności od tego ile się wgniecie), szczypta soli, 0,5 szklanki oleju, szczypta cukru. Na nadzienie: 3-4 cebule, 0,25 szklanki maku, 2 łyżki smalcu gęsiego, sól, jajko do posmarowania.

Wykonanie: drożdże z odrobiną cukru wymieszać w 0,25 szklance wody, poczekać aż „ruszą”. Rozczyn wlać do mąki, dodać sól, cukier, olej i wyrabiać, aż ciasto będzie odstawało od ręki. Tak wyrobione ciasto odstawić do wyrośnięcia. Cebule na nadzienie posiekać w średniej wielkości kostkę, posypać solą. Lekko odcisnąć, dodać mak i roztopiony smalec gęsi, dobrze wygnieść i odstawić na 2 godziny. Wyrośnięte ciasto rozwałkować na grubość około 0,5 cm i wycinać spore krążki np. od talerzyka. Na środku placka zrobić wgłębienie, posmarować rozmąconym jajkiem i posypać cebulą z makiem. Piec na złoty kolor.

Flaki po urzędowsku

A teraz do cebularza flaki. Mogą być po piasecku, po urzędowsku i po zamojsku. My wybraliśmy słynne flaki z Urzędowa, na które rodzinny przepis przechowała Otylia Gałat.

Składniki: 1 kg flaków wołowych, 1 kg grzybów leśnych (prawdziwki, podgrzybki ), szklanka kaszy jaglanej, 3 cebule, 3 marchewki, seler, pietruszka, lubczyk, sól, pieprz, papryka, ziele angielskie, imbir, gałka muszkatołowa, majeranek, olej, masło, około 4 do 5 litrów rosołu z kaczki.

Wykonanie: flaki trzykrotnie obgotować, w czwartej wodzie ugotować do miękkości i odcedzić. Na kaczce ugotować rosół z warzywami. Cebulę zeszklić na oleju z masłem. Dodać pokrojone grzyby i razem dusić. Kaszę opłukać. Flaki, grzyby, kaszę, przyprawy dodać do rosołu i gotować do miękkości kaszy około pół godziny. Doprawić solą, pieprzem. Nadzwyczajny smak.

Forszmak po lubelsku

Składniki: 20 dag ogórków kiszonych, 20 dag boczku wędzonego, 20 dag kiełbasy podlaskiej, 70 dag schabu wędzonego, 3 dag koncentratu pomidorowego, 3 łyżki gęstej śmietany, 1 łyżka mąki, 1 kostka rosołu drobiowego, 1 łyżka smalcu, 1 łyżka masła, 1 łyżka mąki, sól, biały pieprz.

Wykonanie: schab, boczek i kiełbasę pokroić w paski. Na rozgrzany smalec wrzucić schab. Podsmażyć, przełożyć do garnka z bulionem. Dodawać kolejno boczek, kiełbasę, cebulę (każde osobno). Doprawić pieprzem, solą, koncentratem pomidorowym. Obrane ogórki pokroić w paski, podsmażyć na maśle, dodać pod koniec gotowania do forszmaku. Po zagotowaniu zagęścić zasmażką z mąki i masła oraz śmietaną. Lubelski forszmak najlepiej podać w małych, okrągłych chlebkach.

Hreczniaki nadbużańskie

Składniki: 25 dag kaszy gryczanej, 15 dag białego sera, 15 dag sera żółtego, 2 jaja, łyżka tłuszczu, 2 łyżki posiekanej natki pietruszki, 5 dag tartej bułki, pieprz, sól; olej do smażenia.

Wykonanie: kaszę ugotować na sypko. Razem z serami przekręcić przez maszynkę, wymieszać z jajami i natką. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Uformować małe kotleciki, obtoczyć je w tartej bułce i usmażyć na oleju. Podawać z bukietem smakowitych surówek.

Janowski gryczak

Składniki: 1 kg ugotowanej na sypko kaszy gryczanej, 1 kg ugotowanych i rozgniecionych ziemniaków, 1,5 kg twarogu, 70 dag stopionej na skwarki słoniny, pół litra 18% śmietany, 10 jajek, sól, pieprz, mięta.

Wykonanie: wyrobić składniki na jednolitą masę. Doprawić solą, pieprzem i miętą. Wyłożyć do wysokiej blachy grubo wysmarowanej smalcem i starannie ugnieść, by nie było pustych przestrzeni. Wierzch wygładzić i zwilżyć wodą (można posmarować jajkiem). Wstawić do nagrzanego pieca (180-200 st. C) i piec około 1,5 godziny.

Kulebiaczki z kapustą i grzybami

Składniki: 2 kg mąki, pół łyżeczki soli, 2 łyżeczki cukru, 1 litr mleka, 10 dag drożdży, 5-6 jajek, 3 szklanki oleju, 4 kg kapusty kiszonej, grzyby, cebula.

Wykonanie: drożdże rozczynić ciepłym mlekiem. Jak rozczyn wyrośnie, dodać 5-6 jajek, 2 szklanki oleju i ok. 1 litra mleka, zagnieść i pozostawić do wyrośnięcia. Ugotować kapustę kiszoną i grzyby. Usmażyć 3 cebule na 1 szklankę oleju. Doprawić solą, pieprzem, czosnkiem w kosteczkach. Robić pierożki, smarować rozbitym (rozmąconym) jajkiem i piec najlepiej w piecu chlebowym.

Pierogi po lubelsku

Składniki: na ciasto: 3 szklanki mąki (ile się wgniecie), 1 całe jajko, 2 łyżki oleju, 0,5 szklanki ciepłej wody, szczypta soli. Na farsz: 0,5 kg kaszy gryczanej, 0,5 kg wiejskiego sera białego, szczypta soli, 1 łyżka cukru, szczypta mięty polnej, 2 żółtka.

Wykonanie: z podanych składników wyrobić elastyczne ciasto. Kaszę gryczaną (najlepiej niepaloną) uparować, wymieszać z pokruszonym serem (im grubiej, tym lepiej), dodać dwa żółtka, miętę, wyrobić, doprawić solą i cukrem. Rwać kawałki ciasta, robić cienkie placuszki, nakładać farsz, lepić pierogi, zrobić ząbki. Do gotującej się osolonej wody dodać trochę oleju, wkładać pierogi, gotować do wypłynięcia. A teraz hit dzisiejszego rankingu.

Podcos lubelski

Składniki: 1 główka białej kapusty, pół szklanki kaszy jęczmiennej, 1 pęczek koperku, pół pęczka szczypiorku, ziele angielskie, listek laurowy, pieprz czarny, sól.

Wykonanie: kapustę poszatkować dość drobno, wrzucić do garnka, dodać przyprawy i większość koperku, gotować przez kilkanaście minut. Dodać kaszę, przykryć i gotować do miękkości. Dodać szczypiorek, resztę koperku, podawać z chlebem. (przepis: Koło Gospodyń wiejskich z Woli Osowińskiej)

Schabowy po lubelsku

Składniki: 4 kotlety schabowe, 4 jajka, sól, pieprz, mąka gryczana, olej do smażenia.

Wykonanie: mięso delikatnie rozbić tłuczkiem, natrzeć solą z pieprzem i odstawić do lodówki na godzinę. Jajka roztrzepać z solą. Każdy kotlet panierować w mące gryczanej, obtaczać w jajku i smażyć na złoty kolor. Podawać z ziemniakami opiekanymi w kminku. Smacznego.