Podróż w czasie do dawnego Lubartowa

Lubartów (Lewartów) to miasto założone na prawie magdeburskim, zlokalizowane na gruntach wsi Łucka i Szczekarków - na podstawie przywileju króla Zygmunta Augusta z 1543 roku - wydanego dla Piotra Firleja. Miasto szybko stało się ośrodkiem rzemiosła i handlu, dzięki wyrobom rzemieślników sprowadzanych z zagranicy i osiedlających się w mieście. Od momentu wybudowania dworu w latach 1545-1553 Lubartów stał się rezydencją Firlejów i kolejnych właścicieli miasta aż do II połowy XVIII w. W 1549 r. zbudowano kościół, w 1557 r. zamieniony na zbór kalwiński. Założono także sławne gimnazjum kalwińskie. Szybko w miasteczku osiedlili się przedstawiciele społeczności żydowskiej.

 >>> Powrót do szkoły. Początek roku szkolnego na starej fotografii <<<

W układzie urbanistycznym przeważają równoległe ulice w kierunkach północ-południe. Istniejący Rynek z historyczną zabudową murowaną pochodząca z XVIII- XIX w. ze skośną pierzeją zachodnią, wskazującą pierwotny przebieg traktu do Kocka, posiadał zabudowę zwróconą frontem do rynku, a na tyłach lokowane były zabudowania gospodarcze. Z tego czasu pochodzi również blok zabudowy składający się z jednopiętrowych kamienic dzielący plac na Rynek I i Rynek II. Również w XVIII w. powstało obecne założenie pałacowe - barokowy pałac usytuowany bokiem do miasta wzdłuż osi ul. Lipowej, oddzielony od zabudowy miasta zespołem kościoła farnego wybudowanego w latach 1733-1738 w miejsce poprzedniego kościoła drewnianego, oraz oddalony od nich zespół klasztorny kapucynów datowany na 1741 r.

>>> Zima stulecia 1978/1979 <<<

Według źródeł miasto było otoczone obwarowaniami z trzema bramami, istniejącymi jeszcze w połowie XVIII w. XIX wiek nie obfituje już w taką ilość inwestycji. Lubartów jako miasto prywatne nie podlegał działalności urbanistycznej Królestwa Kongresowego. W 1819 r. założono cmentarz parafialny ok. 200 m. od Rynku na gruntach dworskich. Pod koniec XIX w. powstała stacja kolejowa ok. 2 km od rynku, co skutkowało rozwojem zabudowy wzdłuż ul. Lubelskiej.

Żródła: Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Lublinie (fotografie: L.Kozakiewicz), Narodowe Archiwum Cyfrowe oraz fotopolska.eu