Mocny głową i ciałem

- Do Samoobrony zapisał mnie Balcerowicz. Przez jego politykę zbankrutowałem. Z długów wyszedłem dopiero w ubiegłym roku - Józef Żywiec irytuje się na samo wspomnienie.
23 marca tego roku. Lublin. Józef Żywiec przysłuchuje się obradom wojewódzkiego sejmiku. Trwa debata na temat sytuacji na wsi w regionie. Nagle salę obiega wiadomość: policja bije rolników pod chłodnią Agram. Posłowi Żywcowi dwa razy nie trzeba powtarzać.
Wybiega z sali i jedzie przed lubelską chłodnię. Tu, po przepytaniu rolników, rusza do ataku. Najpierw forsuje bramę, a następnie, po słownej utarczce z policjantem, zabiera się za stojący radiowóz. Kołysze zdenerwowany samochodem, po czym ...odchodzi. Siedzący w samochodzie policjanci nie zwracają uwagi na poselskie zmagania z maszyną.
Zostało mi tylko bujanie
- Stanąłem w obronie starszego mężczyzny, którego zaatakowali policjanci. Takich funkcjonariuszy to kiedyś trzeba będzie rozliczać - zapowiada Żywiec.
Dlaczego kołysał radiowozem?
- Gdybym miał mniej lat i lepsze zdrowie, to ja bym im pokazał! Teraz to zostało mi tylko bujanie... - mówi.
Żywiec, rocznik 53, od dziesięciu lat jest na rencie (co miesiąc dostaje świadczenie w wysokości 500 złotych). Z powodu kręgosłupa.
- Ale mam też problemy z żylakami, sercem, nadciśnieniem. Właściwie to powinienem się położyć do szpitala. Ale nie mam komu tego wszystkiego zostawić. Mam na myśli partię - macha zrezygnowany ręką.
Zakładał piorunochrony, gdy przyszedł list
Pochodzi z miejscowości Podgłębokie pod Cycowem (lubelskie). Tam rodzice mieli gospodarstwo. Nie chciał jednak zostać na ojcowiźnie. Pokłócił się z rodzicami. O co poszło? Nie chce rozmawiać na ten temat.
Pojechał do Lublina. Został uczniem szkoły zawodowej. Ale nauka mu nie szła. I wkrótce rzucił zawodówkę. Poszedł do pracy. Na budynkach przy ulicy Nałęczowskiej w Lublinie zakładał piorunochrony. Potem imał się jeszcze innych profesji.
- Wkrótce dostałem list z domu, żebym wracał. Nie miał się kto zajmować gospodarstwem. Co było robić? Wróciłem na wieś - wspomina.
Gospodarzył przez 23 lata; niedawno cały majątek przekazał synowi. Zaczynał od 27 hektarów. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych miał ich już 60 ha. Samej pszenicy. Następnie 600 hektarów innych upraw w dzierżawie od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Oprócz tego 100 byków, 30 świń, cztery sklepy, masarnię.
- I jak mi się to wszystko pięknie kręciło, nastał Leszek Balcerowicz (minister finansów na początku lat dziewięćdziesiątych) - opowiada. - W 1989 roku wziąłem kredyt w wysokości 400 milionów starych złotych. Przez politykę ze stopami procentowi doszło do tego, że bankowi musiałem oddać pięć razy więcej niż wziąłem gotówki.
Balcerowicz normalnie mnie wykończył.
Dopiero w ubiegłym roku spłaciłem wszystkie długi - ciągnie.
Problemy z bankiem rzuciły go w działalność związkową. Najpierw do NSZZ "Solidarność” Szybko jednak zapisał się do Samoobrony, która wówczas była jeszcze związkiem.
- Ale równolegle rozważałem też, czy nie lepiej pójść do PSL. Ludowcy są mi bliscy. Dziadek był w PSL, ojciec też. Ostatecznie jednak zapisałem się do Samoobrony.
Działał w związku, ale o swej bliskości do ludowców nie zapomniał. Kilka lat temu przy boku peselowskiego posła Zdzisława Podkańskiego dowodził blokadami rolniczymi w Wysokiem. Potem chciał nawet przyłączyć swój związek do PSL, ale nic z tego nie wyszło.

Mimo że od "zawsze” był przewodniczącym związku, to początkowo pozostawał w cieniu. W regionie większą karierę robił jego zastępca Leszek Zwierz (wyrzucony z Samoobrony, założył konkurencyjny związek "Ojczyzna”). Nie ma się co dziwić. Zwierz umiał porwać tłumy (wypłynął podczas blokad rolniczych, autor słynnego dowcipu: gospodarstwo rentowne, to takie, które jest utrzymywane przez dwóch rencistów) rozmawiać z ludźmi, a także z mediami.
Tymczasem Żywiec od świateł kamer wolał zacisza gabinetów. Mało mówił, ale za to dużo jeździł. Przede wszystkim za Andrzejem Lepperem, który przed sądami w całej Polsce odpowiadał za lżenie organów państwowych. Wspierał szefa duchowo. Ale, gdy trzeba było, to i fizycznie. A warunki ma ku temu - postawny, w młodości podnosił sztangi, trenował boks, lekkoatletykę. W tych latach otrzymał nawet przydomek: Ochroniarz. Oczywiście - przewodniczącego Leppera.
Ulubione słowo: beton
Kilka lat temu Samoobrona przekształciła się w partię. Automatycznie został jej przewodniczącym na Lubelszczyźnie; w niedzielę kongres partii ponownie wybrał go na szefa.
W ostatnich wyborach parlamentarnych wystartował z Lublina na posła. Z powodzeniem. - Dostałem tyle głosów, co już uznani politycy. Ale gdybym wystartował ze swojego terenu, to dostałbym ich trzy razy więcej - nie ma wątpliwości.
Dwa lata posłowania niewiele go zmieniły. Nadal jest małomówny. Ale gdy już przemówi, to nie stroni od mocnych sformułowań. Od kilku tygodni jego ulubionym słowem jest "beton”. Tak nazywa działaczy SLD, z którymi jeszcze niedawno Samoobrona tworzyła koalicję w sejmiku wojewódzkim.
- Dalej też ma wyjątkowo mocną głowę... - mówią z dwuznacznym uśmieszkiem jego partyjni koledzy.
- Przesada z tym moim piciem - protestuje poseł, ale bez przesadnej stanowczości.
• Nie pije pan w ogóle?
- Piję. A co: ja nie człowiek?
• Dużo?
- Najwyżej parę kieliszków.
Z posłem Żywcem siedzimy w jego biurze poselskim. Przy stoliku, pod blatem którego stoją dwie puste butelki. Po wódce: "Absolut” i "Maxima”.
W niewielkim stopniu zmienił poseł Żywiec swój stosunek do nauki. Dalej przekonuje, że nie dyplomy, ale praktyka jest najważniejsza. Jednak postanowił zrobić maturę. W weekendy chodzi do szkoły. Do prywatnego liceum w Warszawie. Ma już zaliczony semestr.
Kadry - to ja!
Mimo silnej postury, partii nie trzymał silną ręką. W tej kadencji parlamentarnej barwy zmienili dwaj lubelscy posłowie, którzy do Sejmu dostali się z listy Samoobrony - Jerzy Michalski i Stanisław Głębocki. W przypadku tego drugiego porażka jest wyjątkowo dotkliwa. Jeszcze do niedawna Głębocki miał swoje biuro poselskie w tym samym lokalu co Żywiec. Chodzi o kamienicę przy ul. 3 Maja w Lublinie, gdzie znajduje się siedziba Samoobrony.
Niedawno zaś radni wojewódzcy, wśród nich Konrad Rękas, mimo zaleceń centrali, jak i lubelskiego lidera, głosowali razem z SLD. Za to spotkała ich kara: wyrzucenie z partii.
- Nie potrzeba nam takich ludzi, którzy przyszli dla pieniędzy albo by robić swoje interesy - komentuje Żywiec. - W przyszłych wyborach nie będzie już takich wpadek. By dostać się na nasza listę, trzeba będzie podpisać weksel in blanco, że nie wyjdzie się z Samoobrony. Na kwotę od 100 tysięcy w górę - zapowiada.
Żywiec wierzy, że do przyszłego Sejmie Samoobrona wprowadzi 14 posłów z Lubelszczyzny.
- Nie przesadzam. Mamy coraz więcej ludzi. Młodych, wykształconych. Będzie z czego wybierać - twierdzi.
Na dowód pokazuje stos aplikacji i podań o przyjęcie do partii. Kilkadziesiąt osób wśród nich studenci, inżynierowie, doktorzy. Wszyscy chcą do Samoobrony. Żywiec zapowiada, że dla wszystkich coś się znajdzie. Jak nie fotel poselski, to inny.
Na razie jego ludzi na eksponowanych stanowiskach w regionie można policzyć na palcach jednej ręki. Samoobrona ma zaledwie po dwa fotele dyrektorów i zastępców w Urzędzie Marszałkowskim, kilka stanowisk kierowniczych w jednostkach podległych samorządowi.
- Bo ja nie jestem żaden kadrowy - broni się. - Gdybym się zachowywał tak, jak lider ludowców, to mój syn też byłby dyrektorem. Tymczasem jest tylko kierowcą w Urzędzie Marszałkowskim, na czym się zna. I to wybranym po testach - podkreśla.