Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
László Krasznahorkai
(fot. PAP)
Literacką Nagrodę Nobla 2025 otrzymał László Krasznahorkai. To węgierski pisarz, którego Szwedzka Akademia uhonorowała „za fascynującą i wizjonerską twórczość, która w obliczu apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki”.
Autor znany jest polskim czytelnikom z powieści „Szatańskie tango”, „Melancholia sprzeciwu” i „Wojna i wojna”. Uchodzi za jednego najważniejszych twórców literatury środkowoeuropejskiej. Akademia podkreśliła, że jego proza wyrasta z tradycji Franza Kafki i Thomasa Bernharda, czerpiąc z ich absurdalnego, groteskowego spojrzenia na świat.
Krasznahorkai urodził się w 1954 roku w Gyuli na południu Węgier. Studiował prawo i filologię w Segedynie oraz Budapeszcie, a literacki debiut zaliczył w 1977 roku opowiadaniem „Tebenned hittem” w piśmie „Mozgó Világ”. Zanim poświęcił się pisaniu, pracował jako dokumentalista w wydawnictwie Gondolat. Jego twórczość szybko zdobyła uznanie – „Melancholia sprzeciwu” przyniosła mu niemiecką nagrodę Bestenliste-Preis, a krytycy tacy jak Susan Sontag i W.G. Sebald nazywali go „mistrzem apokalipsy” i „jednym z ostatnich pisarzy absolutnych”.
Od lat łączy go artystyczna przyjaźń z reżyserem Bélą Tarrem, który zekranizował jego utwory w filmach „Szatańskie tango” i „Harmonie Werckmeistera”. Wspólnie pracowali także nad „Koniem turyńskim”, uznawanym za pożegnanie Tarra z kinem. Krasznahorkai jest laureatem wielu prestiżowych wyróżnień, w tym Nagrody Kossutha, Brücke Berlin, America Award i National Book Award za najlepsze tłumaczenie. Teraz do tej listy dołącza najwyższe literackie odznaczenie świata – Nagroda Nobla.
Jeden z najbardziej znanych cytatów z jego twórczości pochodzi z „Szatańskiego tanga”:„ Przychodzimy na ten zamknięty dookoła świat jak do chlewa i niczym te świnie tarzające się w własnym gnoju nie wiemy, po co właściwie tak się rozpychamy przy tych mlekodajnych cyckach, czemu ma służyć wieczna przepychanka przy korycie, czy wieczorem przy legowisku”.
Inny z „Melancholii sprzeciwu”: „Żyjemy w beznadziejnym piekle nieodgadnionej przeszłości i pełnej podstępów przyszłości”.
Krasznahorkai jest drugim Węgrem, który zdobył Literacką Nagrodę Nobla. Wcześniej dokonał tego Imre Kertész, którego w 2002 roku nagrodzono za „powieści, które przeciwstawiają osobiste doświadczenie jednostki wobec brutalnej bezstronności historii”. Tym samym tytułem poszczycić może się pięcioro polskich autorów i autorek: Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska i Olga Tokarczuk.
