Nowalijki - jeść czy się bać?

Boimy się, że nieumiejętnie nawożone mogą zawierać szkodliwe dla człowieka azotany.

Używanie przez producenta dużej ilości chemikaliów lub zbiór warzyw przed upływem tzw. okresu karencji może spowodować, że szkodliwe związki pozostaną w nowalijkach. Prawo określa wprawdzie dopuszczalne dawki nawozów i środków ochrony roślin oraz okresy karencji, ale z jego przestrzeganiem różnie bywa.

Wiosną nowalijki smakują najlepiej. Po monotonii zimowej diety chętnie jemy szczypiorek, rzodkiewkę. Nowalijki zawierają dużo witamin i pierwiastków, których bardzo potrzebujemy. A, jak twierdzą lekarze, żadna pastylka nie zastąpi tego, co przyswoimy w racjonalnym menu.

Prawdziwe nowalijki pochodzą z upraw gruntowych, dojrzewają pod osłonami, ale w ciepłe dni wygrzewają się w słońcu. Zawdzięczają mu nie tylko bogactwo smaku, ale i cenne składniki odżywcze.

Specjaliści twierdzą, że dziecko nie może się zatruć nowalijką. Gdyby pojawiły się objawy nietolerancji pokarmowej (biegunka, wysypka, mdłości czy wymioty), wiązać je należy raczej z jarzyną jako taką, a nie ze sposobem jej uprawy. Często dzieci tak reagują na paprykę, truskawki, pomidory. Jeśli mama mówi, że dziecku zaszkodził szczypiorek dodany do serka, to najczęściej przyczyną dolegliwości jest właśnie białko z serka.

Warto się pokusić o uprawę własnych warzyw. Bez problemu wyrosną na balkonie lub w doniczce na parapecie okiennym. W ten sposób możemy posadzić cebulę na szczypiorek i pietruszkę na natkę.

Sami możemy też uprawiać bogate w witaminy i związki mineralne kiełki soi, lucerny, czy rzeżuchy. Tę ostatnią spośród innych jarzyn wyróżnia duża zawartość jodu. Ponadto rzeżucha od wieków wykorzystywana była jako środek moczopędny oraz poprawiający stan skóry, paznokci, włosów.

Maria Kolesiewicz

• Nie kupuj nowalijek ze straganów położonych przy ruchliwych ulicach - "otrzymują” tam dodatkowa porcje ołowiu i kadmu.
• Zawsze pamiętaj o dokładnym umyciu warzyw pod bieżącą wodą.
• Do nowalijek, które mogą zawierać najwięcej azotanów należą szpinak i sałata.
• Nowalijki najlepiej gotować na parze.
• Pamiętaj, aby usuwać to miejsce, gdzie znajduje się nasada łodyg (marchew, buraczki) - tam jest najwięcej azotanów.
• Nie trzymaj zielonej sałaty w woreczku plastikowym, gdyż wówczas uaktywniają się związki azotowe.
• W natce szczypiorku i pietruszki odetnij końcówki łodyżek, opłucz i pokrój je tuż przed spożyciem nożem ze stali nierdzewnej.
• Z kapusty odrzuć zewnętrzne liście i usuń głąb, w którym gromadzi się dużo szkodliwych substancji.
• Kalafiory i brokuły po wymyciu wymocz w wodzie z dodatkiem soku z cytryny.

Sanepid nie sprawdzi każdego ogórka

Dr Małgorzata Witusik
kierownik Oddziału Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Wojewódzkiej Stacji Sanepid w Lublinie

Pobieramy próbki z takich warzyw jak ogórek, ziemniaki, czarna porzeczka i poddajemy je kontroli na obecność pestycydów. Jeśli idzie o zanieczyszczenia azotanami z gleby - tu trzeba przestrzegać norm unijnych dla sałaty i szpinaku, gdyż one kumulują najwięcej azotanów. W innych warzywach nie ma aż takiego zagrożenia. W ubiegłym roku stwierdziliśmy jedynie pojedyncze przekroczenia w próbkach sałaty. Sanepid nie jest w stanie sprawdzić każdego producenta, ponieważ jest to produkcja masowa. Analizy i aparatura są bardzo drogie, dlatego wykonujemy tylko badania przesiewowe.
(Kmo)