Do Europy po kłopoty

ponieważ 70 proc. ludności mieszka tu na wsi, region ten jest najsłabiej uprzemysłowiony, ma najniższy w Polsce poziom dochodów, a produkt krajowy brutto na mieszkańca jest o 42,7 proc. niższy od średniej krajowej i o 16,3 proc. od średniej dla woj. lubelskiego.
Co gorsza, dystans województwa lubelskiego wobec średniej krajowej powiększa się. Jeszcze bardziej dotyczy to podregionu chełmsko-zamojskiego.
Przeprowadzone przez Centrum Badawczo-Szkoleniowe WSZiA na Zamojszczyźnie badania wykazały, że połowa kierowników ankietowanych firm nie potrafiła określić barier ograniczających rozwój ich przedsiębiorstw. Natomiast połowa z tych, którzy już udzielili odpowiedzi, za czynnik ograniczający uznała stale zmniejszający się popyt, wynikający z niskich dochodów mieszkańców. Nikt jednak nie wskazał barier mogących wystąpić w przyszłości. Może to oznaczać, że całą energię kierują oni na bieżące funkcjonowanie firm, bez budowania strategii na przyszłość.
Badania wykazały, że najbardziej atrakcyjny z punktu widzenia efektywności inwestowania jest handel (tak uważa 62,1 proc. respondentów), turystyka (55,2 proc.) i przetwórstwo żywności (48,3 proc.). Za najmniej atrakcyjny uznano przemysł.
- A to potwierdza tezę o braku atrakcyjności inwestycyjnej regionu - konkluduje B. Kawałko.
Jego zdaniem region znalazł się w stanie klasycznej blokady gospodarczej, który w ekonomii określa się mianem:

Słaba infrastruktura, niskie nakłady inwestycyjne, to z kolei niskie płace, ubożenie społeczności i niska konsumpcja. Zmniejsza to zyski przedsiębiorstw i dochody gmin, co z kolei prowadzi do ograniczania produkcji i wysokiego bezrobocia. Ta sytuacja, niestety, nie stwarza możliwości łatwego dostosowania gospodarki regionu do funkcjonowania w warunkach konkurencyjności po przystąpieniu do UE.
Z badań wynika, że tylko 27,2 proc. przedsiębiorców jest przekonanych, iż ich firmy przygotowane są do integracji w sposób wystarczający, co piąty ma świadomość niedostatecznego przygotowania, a ponad połowa nie interesowała się tą problematyką, bądź nie miała zdania. Stąd prosty wniosek, że brak znajomości warunków funkcjonowania przedsiębiorstw w unii, w połączeniu z dużym odsetkiem firm nieprzygotowanych do funkcjonowania na wspólnym rynku, może doprowadzić do masowych bankructw. Ocenia się, że w Zamojskiem

Co ciekawe, z badań wynika, że tylko 4,4 proc. szefów firm zdaje sobie z tego sprawę.
Nieco ponad 45 proc. respondentów nie dostrzega żadnych korzyści dla swoich firm po wstąpieniu Polski do UE. Zainteresowanie większym rynkiem wykazało 21,2 proc. przedsiębiorców, a współpracą z zagranicą 15,7.
Niełatwy los czeka zamojskie rolnictwo. Gospodarstwa, które nie sprzedają produkcji, będą mieć w przyszłości kłopoty z utrzymaniem się na rynku. Pogorszy ich sytuację brak dopłat, obciążenia i ostra konkurencja. Ocenia się, że tylko z tego tytułu

z którymi związanych jest ponad 100 tys. osób.
Konsekwencją ustanowienia wschodniej granicy państwa zewnętrzną granicą celną UE będzie wprowadzenie wiz i utrudnienie przekraczania granicy obywatelom Ukrainy. Obecnie na zakupy w regionie zamojskim obywatele Ukrainy wydają rocznie 1,9 mld zł. Blisko połowę zakupów stanowią artykuły żywnościowe. Szacuje się, że wraz z "uszczelnieniem” granicy wschodniej ten ruch zmniejszy się o 30-50 proc. A to oznacza redukcję obrotów handlowych. Odczują to hurtownie, sklepy i zakłady wytwórcze obsługujące ukraiński rynek. Należy się też spodziewać spadku przemytu alkoholu i papierosów oraz drastycznego ograniczenia nielegalnego zatrudnienia Ukraińców. Dodajmy, że "na czarno” pracuje ich w Zamojskiem od dwóch do trzech tysięcy.
Z drugiej strony powinien nastąpić rozwój nowoczesnej infrastruktury granicznej, w postaci przejść drogowych, kolejowych, dróg dojazdowych. Pojawią się nowe miejsca pracy przy obsłudze granicy - w Straży Granicznej, służbach celnej, fitosanitarnej i weterynaryjnej.
- Przedstawiliśmy symulację tego, co może się stać, oczywiście przy pewnych założeniach - mówi Bogdan Kawałko. - Przyznaję, że są to możliwości skrajne. Ale ktoś, kto podejmuje decyzje w skali kraju, musi je brać pod uwagę.
B. Kawałko nie ma wątpliwości, że

Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że członkostwo niesie nie tylko korzyści ale też pewne zagrożenia i koszty dostosowawcze. Należy o tym głośno mówić i odpowiednio się przygotować. Inaczej dla niektórych regionów przystąpienie do unii może okazać się dramatem.
Zdaniem naszego rozmówcy, czas do referendum należałoby wykorzystać do zintensyfikowania na wysokim jakościowo poziomie szkoleń po to, by móc profesjonalnie się przygotować i skorzystać z funduszy i innych możliwości pomocy. A wszystko po to, żeby po wejściu do UE być konkurencyjnym. Bo szanse i atuty mamy duże.