Śledzik. Ryba czy zakąska?

Dlaczego warto jeść śledzie? Wiadomo, że są źródłem łatwo przyswajalnego białka. Ale jest ważniejszy powód. Naukowcy sprawdzili, że aż 70 procent tłuszczu zawartego w tej rybie to dobroczynne dla zdrowia kwasy tłuszczowe jedno- i wielonienasycone.

Szczególnie cenny jest kwas EPA, który rozszerza naczynia krwionośne, redukuje zlepianie krwinek i tworzenie zakrzepów. Ponadto reguluje ciśnienie tętnicze krwi oraz obniża poziom cholesterolu, a przy tym zwiększa odporność.
– Jedzenie ryb bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe Omega 3 może być rodzajem profilaktyki antyzawałowej i antynowotworowej – powtarza dr Franciszek Monies, znany puławski kardiolog.

Jeden śledź to "pakiet” łatwo przyswajalnych witamin i mikroelementów. To bogate źródło witamin A i D oraz E, która ma działanie przeciwmiażdżycowe. Sledzie mają dużo B6 (100 g ryby pokrywa w 20 proc. dzienne zapotrzebowanie na B6) oraz witaminy B12 (jej zawartość w 100 g przewyższa dzienne zapotrzebowanie aż czterokrotnie). Śledzie mają dużo żelaza, cynku i miedzi oraz fosforu i jodu.
Mają także dużo potasu, który ułatwia usuwanie nadmiaru wody z organizmu.

Badania naukowców potwierdziły, że kwas omega-3 przyśpiesza przemianę materii i spalanie tłuszczu. Śledzie odchudzają, wpływają na poprawę nastroju przez zwiększenie poziom serotoniny. Śledzie działają antydepresyjnie, wzmacniają pamięć i koncentrację. Najlepsze są w wiejskim oleju z cebulką. Wymoczone przekładacie sparzoną cebulą, doprawiacie ziołowym pieprzem i zalewacie olejem. Sprawdźcie, jak smakują w roli drugiego dania.

Składniki:

50 dag świeżych śledzi, 1 szklanka mleka, 4 dag suszonych grzybów, 1 czerstwa bułeczka, 2 cebule, sól, pieprz, olej, 1 jajko, pół szklanki tartej bułki, 3 łyżki mąki.

Wykonanie:

Śledzie sprawić, wyjąć kręgosłupy i ości. Wypłukać w zimnej wodzie, zalać mlekiem i odstawić na 2 godziny. Grzyby (namoczone na noc) ugotować i posiekać. Czerstwą bułkę namoczyć w wywarze z grzybów i dobrze odcisnąć. Cebulę drobno pokroić. Na patelni rozgrzać łyżkę oleju, przesmażyć cebulę, dodać grzyby i bułkę, sól i pieprz, dusić przez kilka minut.

Śledzie posypać pieprzem, do każdego nałożyć farsz. Oprószyć mąką, panierować w jajku i tartej bułce i usmażyć na rumiano. Podawać z obsmażanymi ziemniakami i sałatką szwedzką.

Przepis od Ignacego Gogolewskiego, który bardzo lubi gotować. Znakomity aktor, który był także dyrektorem Teatru Osterwy w Lublinie przepada za domowymi zupami.

– Zaczynam od bazy. Czyli zwykłej kartoflanki. Potem zaczynam dodawać, co mi do głowy przyjdzie. A to dobrej kiełbasy, a to wędzonki, a to więcej marchewki – mówi Gogolewski.

Największą słabość ma do szprotek. – Zapamiętałem je z dzieciństwa, kiedy babcia Antonina wysyłała mnie na targ. Za-pamiętałem tamten smak na zawsze. Ilekroć idę przez targ, kupuję sobie parę deko, żeby pokosztować. No i bardzo lubię śledzie. Często je robię, mam na nie swój patent. Nazwałem je nawet "Śledzie Boryny” – dodaje znakomity aktor.

A oto przepis, który każdy może po swojemu zmodyfikować.

Śledzie wymoczyć. Cebulę pokroić w plastry, sparzyć wrzątkiem. Winne jabłka pokroić w plastry. Dobrą, kwaśną śmietanę doprawić czosnkiem, świeżo mielonym pieprzem, chili, wymieszać, spróbować, jak trzeba dodać innych przypraw, tak, żeby smak był harmonijny.

W garnku układać warstwami śledzie, cebulę, jabłka, śledzie, cebulę, jabłka. Zalać śmietaną i odstawić.
Zjeść dobrą porcję. Najlepiej smakują pod kieliszek mrożonej wódki...

To jeden z najciekawszych przepisów na śledzie, wywodzący się z XVII kuchni staropolskiej. Do ryb bardzo często dodawano zamorskie korzenie oraz toruńskie pierniki.

Składniki:
Pół kg śledzi, 15 dag suchego piernika, 15 dag orzechów włoskich, 4 łyżki miodu, 4 łyżki octu winnego, 6 ziaren goździków, 6 ziaren pieprzu, 6 ziaren ziela angielskiego, 0,3 l oleju.

Wykonanie:
Śledzie moczymy 24 godziny w mleku. Po odfiletowaniu ściągamy skórę. W moździerzu rozbijamy goździki, ziele i pieprz. Na patelni podgrzewamy olej do 40 stopni i wrzucamy przyprawy. Powstałą marynatą zalewamy śledzie na 10 godzin.
Suchy piernik ścieramy na tarce. Siekamy orzechy. Dodajemy 4 łyżki miodu i 4 łyżki octu winnego. Po wymieszaniu smarujemy śledzie i zwijamy w koreczki.

Składniki:
Pół kg śledzia, pół łyżeczki startego kłącza imbiru, pół łyżeczki gałki muszkatołowej, 6 goździków, pół łyżeczki cynamonu, pół łyżki miodu, pół szklanki oliwy, sok z cytryny, sól, pieprz, łyżka posiekanej skórki pomarańczowej w skórce.

Wykonanie:
Filety śledziowe pociąć na małe porcje. Miód rozetrzeć z sokiem z cytryny. Dodać oliwę. W moździerzu utłuc goździki. Zetrzeć na tarce gałkę. Dodać wszystkie przyprawy, wymieszać, polać sosem śledzie. Posypać skórką pomarańczową.

Filety śledziowe osącz z oleju i pokrój w drobną kostkę. Cebule obierz i posiekaj. Korniszony i paprykę pokrój w kostkę.

Na talerzykach rozłóż porcje śledzi i pokrojone warzywa. Skrop je sokiem z cytryny, oliwą, lekko oprósz pieprzem. Udekoruj listkami natki i plasterkami cytryny.

Doskonałym dodatkiem do śledziowego tatara są kapary. I marynowane grzybki.
Do tatara podajemy młynek z białym pieprzem. Można podać ocet balsamiczny.
Tatar ze śledzia jest najlepszy z razowym chlebem, posmarowanym dobrym masłem.