Stołpie k. Chełma Zabytkowa, XII-wieczna wieża w Stołpiu od ponad pięciu lat jest we władaniu gminy Chełm. Nowi gospodarze przejęli obiekt od starosty chełmskiego z myślą o rewitalizacji. W tym roku ma przyjść czas na pierwsze efekty.
Mimo niepowodzenia, gmina nie poddaje się. Urzędnicy cierpliwie czekają na ogłoszenie kolejnych programów unijnych. Mają nadzieję, że w ramach jednego z nich uda im się pozyskać środki, które pozwolą doprowadzić wieżę do stanu jaki sobie wymarzyli, a architekci im zaprojektowali.
– Bez względu na to, czy uda nam się pozyskać zewnętrzne wsparcie i tak niebawem zamierzamy rozpocząć prace przy wieży – dodaje Kociuba. – Zdani na własne środki chcemy sfinansować poprzedzające samą inwestycję badania archeologiczne. Nie ukrywam też, że dzięki temu nie wygaśnie uzyskane już przez nas pozwolenie na budowę, a projekt rewitalizacji zachowa aktualność.
Projekt rekonstrukcji średniowiecznej wieży obronnej i zespołu zabudowań w Stołpiu na zamówienie gminy opracowali krakowscy architekci z Grupy Węcławowicz. Poza dodatkowymi badaniami archeologicznymi uwzględnia zabezpieczenie skarpy, oczyszczenie i konserwację wieży, zadaszenie oraz budowę balkonów i wieży widokowej. W środku wieży zainstalowane zostaną metalowe schody. Ponadto zlikwidowane mają być stalowe obejmy utrzymujące zewnętrzne ściany wieży w pionie. Zainstalowano je, kiedy niszczejący od wieków obiekt zaczął się rozpoławiać. Szacunkowa wartość wszystkich zaplanowanych prac to blisko 2 mln zł.
W trakcie badań historycznych i archeologicznych ustalono, że wieża powstała najwcześniej pod koniec XII w. i funkcjonowała prawdopodobnie do schyłku XIII w. Jej wtórne wykorzystywanie mogło trwać dłużej. Obok wieży znajdowała się prostokątna kamienna platforma o wymiarach 12,5 x 15,4 metra, o wysokości około 2,5 metra. W jej południowej części stał duży drewniany budynek o nieznanym przeznaczeniu, spalony pod koniec XIII wieku. Na terenie stanowiska odkryto pozostałości spalonych umocnień palisadowych. Badaczy intryguje i to, że podobne wieże były wznoszone w średniowiecznej Grecji jako prywatne kaplice dla członków arystokratycznych elit.