Klątwa szczoteczki do zębów

Stu- procentowo pewnej odpowiedzi udzielą w laboratorium na podstawie testu DNA. Wyrok wyda... szczoteczka do zębów.

Lublin jest jednym z 32 miast w Polsce, gdzie istnieje punkt pobrań materiału potrzebnego do testów DNA. Choć zwrot "pobranie materiału do testów” brzmi bardzo medycznie i naukowo, to w rzeczywistości jest to bezbolesne zdjęcie fragmentu naskórka z wewnętrznej strony policzka lub dziąseł. Mało kto wie, że na jego szczoteczce do zębów tkwi masa takiego materiału. I szczoteczka jest jednym ze źródeł materiału porównawczego. Taka szczoteczka może być powodem rozpadu małżeństwa, utraty lub zyskania potomstwa. A nawet wykrycia sabotażysty w pracy.

- Ale najczęściej przybywa ojców, bo 80 proc. badań na ustalenie ojcostwa ma wynik pozytywny - wyjaśnia Marcin Jaworek, prezes zarządu wrocławskiej firmy testDNA. - Pobranie materiału i zrobienie u nas badań może zlecić każdy, ale częściej zdarza się, że zleca je sąd. Wówczas procedury z naszego punktu widzenia są identyczne, choć prawnie się różną.

Z usług firmy i jej laboratoriów korzystają też detektywi.

- Ale usługi typowo detektywistyczne stanowią niewielką, w porównaniu z tymi na ustalenie ojcostwa, część zlecanych badań. Najpopularniejsza usługa detektywistyczna to badanie w celu wykrycia zdrady. Zazwyczaj składa się z kilku etapów, począwszy od określenia, czy dostarczony do nas materiał zawiera ludzkie DNA, kończąc na porównaniu kilku materiałów do profilu genetycznego poszukiwanej osoby - tłumaczą w test DNA.

Prezes pytany czy pracownicy mają świadomość, że dotykają bardzo intymnych ludzkich sfer i że wyniki ich pracy mogą komuś wywrócić życie do góry nogami odpowiada, że bardziej ludziom pomagają, niż szkodzą. - Zwykle trafiają do nas ludzie, sami czy skierowani sądownie, którzy już mają napiętą sytuację w rodzinie. Ponieważ badanie DNA jest najbardziej wiarygodną metodą, wyniki badań zwykle wyjaśniają definitywnie sporną kwestię. I zwykle ojciec domniemany albo mający wątpliwości okazuje się ojcem biologicznym - podkreśla Jaworek. I niczym scenarzysta telenoweli przytacza przykłady tego, co mogą wyjaśnić badania DNA.

Ojciec chce wiedzieć, czy jest ojcem danego dziecka. Ojciec jest niemal pewien, że nim nie jest, ale chce mieć dowód. Dlaczego? Może nie chce płacić niesłusznych alimentów? A może udowodnić matce dziecka oszustwo? Bywa
że matka potencjalnego ojca (zazwyczaj jest to młody chłopak) nie ufa jego partnerce i chce zbadać, czy aby jej synek nie został "złapany” na cudzą ciążę.
Badania robi matka, która chce sprawdzić, czy ma dziecko z mężczyzną A, czy B. I bywa, że ma wątpliwości nie tylko z powodu niewierności, ale np. szuka dowodu na gwałt w rodzinie. Córka chce sprawdzić, czy po śmierci jej matka jest słusznie oczerniana przez rodzinę ojca o zdradę.

I bardzo często chodzi o pieniądze. Dziadek, spisując testament, chce wiedzieć, czy wszystkie wnuki są jego. A rodzeństwo oskarża się nawzajem o to, że reszta nie jest. Albo żona jest zazdrosna o dziecko męża ze związku pozamałżeńskiego, które jest owocem jedynie przelotnego romansu. Chce udowodnić rywalce lub już dorosłemu dziecku, że jej mąż wcale nie jest ojcem.

- Pamiętam jeden przypadek, gdy w grę - jako potencjalni ojcowie - wchodzili morderca i jego ofiara. Badanie wykonano dla celów określenia, czy dziecku należy się spadek, czy renta - mówi Jaworek. Albo jeden z popularniejszych życiowych problemów, jakie dręczą klientów laboratorium: pan 60-letni lub starszy ma młodą partnerkę. Ta zachodzi w ciążę. Rodzina pana tłumaczy mu i tłumaczy, że po pierwsze, panienka leci na jego majątek a po drugie, dziecko na pewno nie jest jego, bo on już pewnie nie może być ojcem. - Wie pani jak się cieszy taki mężczyzna, kiedy okazuje się po testach, że jak najbardziej jest ojcem dziecka?

Nie zawsze kończy się szczęśliwie. Pewnego dnia zgłosiła się para. Poddała się testowi na potwierdzenie ojcostwa. Wynik był pozytywny, jednak kobieta odeszła od ojca swojego dziecka, bo nie chciała być z kimś, kto nie ma do niej zaufania.

Zdarzają się też sprawy światowego formatu, kiedy Kowalski podejrzewa, że może być spokrewniony z arystokratyczną rodziną A od kilku lat znane są profile genetyczne kilku rodzin książęcych i królewskich). Bo bez względu na to czego i kogo szukamy zawsze musi być DNA i DNA porównawcze. Skąd się bierze takie DNA? Z oficjalnych pobrań lub mikrośladów. Najsłynniejsze mikroślady ostatnich lat to zaplamiona sukienka Moniki Levinsky. W mniej aferalnej sytuacji może to być wspomniana szczoteczka do zębów, włosy z cebulkami, ślady krwi, znaczek, który ktoś poślinił, naklejając na kopertę.

Test DNA na ojcostwo (sądowy) analiza 2-3 osób łącznie z ekspertyzą biegłego kosztuje około 1890 złotych.

Test DNA na ojcostwo, mikroślady 2-3 osób 1950 zł.
DNA detektyw identyfikacja 1000 zł.

Kwas deoksyrybonukleinowy, w skrócie DNA, a wg dawniejszej nomenklatury kwas dezoksyrybonukleinowy jest to należący do kwasów nukleinowych wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny, który występuje w chromosomach i pełni rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych. Cząsteczki DNA mogą być bardzo długie. U ludzi ich długość (po rozkręceniu chromosomów) dochodzi w sumie do 2 metrów gdzie najdłuższa cząsteczka ma 23 cm.