Miejsce dla kobiety

Mimo uznania przez Polskę praw kobiet i zaciągnięcia wielu zobowiązań dotyczących dążenia do likwidacji ich dyskryminacji, w Polsce nie istnieją mechanizmy ich dochodzenia. – Choć nikt już nie odważy się powiedzieć, że kobiety i mężczyŸni nie są sobie równi i nie powinni być równo traktowani, elity polityczne nie są zainteresowane eliminowaniem praktyk dyskryminacyjnych wobec kobiet – przypomina Agata Teutsch z Przedwyborczej Koalicji Kobiet.
Przestrzeganie praw człowieka
wobec polskich kobiet budzi obawy międzynarodowych organizacji odpowiedzialnych za dbałoœć o ich respektowanie. Znalazło to wyraz w przekazanych rządowi polskiemu Uwagach Komitetu Praw Człowieka ONZ. W dokumencie tym komitet wyraża zaniepokojenie:
• Brakiem jakiegokolwiek mechanizmu, który stwarzałby możliwoœć ustosunkowania się w sposób systematyczny do opinii komitetu oraz wprowadzałby w życie jego rekomendacje.
• Licznymi formami dyskryminacji kobiet, zarówno w społeczeństwie polskim, jak i w krajowym systemie prawnym.
• Z zaniepokojeniem odnotowuje: surowe prawo dotyczące aborcji, ograniczony dostęp kobiet do œrodków antykoncepcyjnych, wyłączenie z programu szkolnego edukacji seksualnej, niedostatek powszechnych programów planowania rodziny.
• Komitet jest również zaniepokojony brakiem równoœci płci w sektorze zatrudnienia, przykładowo:
a) niewielka jest liczba kobiet na wysokich stanowiskach technicznych, menedżerskich i politycznych przy stosunkowo dużej liczbie kobiet na gorzej płatnych posadach,
b) œrednia płaca kobiet sięga zaledwie 70 proc. zarobków mężczyzn,
c) nie ma równej płacy dla kobiet za równą (z mężczyznami) pracę, wœród pracodawców utrzymuje się tendencja do żądania testów ciążowych.
Komitet jest zaniepokojony
skutkami polskiego systemu emerytalnego, który poprzez utrzymanie różnego wieku emerytalnego dla mężczyzn i kobiet prowadzi do niższych emerytur dla kobiety; zauważa przy tym, że przysługująca kobiecie teoretycznie możliwoœć przejœcia na emeryturę póŸniej niż w wieku 60 lat nie ma odzwierciedlenia w praktyce, a ponieważ wysokoœć emerytury jest bezpoœrednio związana z liczbą lat pracy, skutkiem będą niższe emerytury dla kobiet.
Tymczasem reprezentacja kobiet we władzach ustawodawczych jest bardzo nikła. W wyniku wyborów w 1997 roku kobiety zajęły 13 proc. miejsc w Sejmie i 12 proc. w Senacie. Natomiast w Szwecji kobiety stanowią 44 proc. członków parlamentu, w Danii – 38 proc., Finlandii – 37 proc., Holandii – 32,4 proc., Niemczech – 29,8 proc., w Austrii i Hiszpanii – 27,1 proc., w Belgii – 24 proc., w Chorwacji – 20,5 proc., w Estonii – 17,5 proc., na Litwie – 17,2 proc., na Łotwie i w Wielkiej Brytanii – 7 proc.
Demokracja parytetowa
zakłada, że kobiety i mężczyŸni, aby móc w pełni i na równych zasadach korzystać z przysługujących im praw, muszą mieć równą reprezentację w politycznych gremiach decyzyjnych. Oznacza to, że reprezentacja jednej z płci we władzy i w procesach podejmowania decyzji nie powinna być niższa niż 40–50 proc.
W wielu krajach np. w Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Holandii, Niemczech, Norwegii i we Włoszech wprowadzono różne systemy kwotowe. Także liczne partie polityczne krajów należących do UE wprowadziły systemy kwotowe dotyczące zarówno władz partii, jak i list kandydatów w wyborach powszechnych. W przypadku list kandydatów najczęœciej stosowany jest tzw. system suwakowy, co oznacza, że po pierwsze, partia gwarantuje np. minimum 40-procentowy udział każdej z grup (kobiety, mężczyŸni), po drugie nazwiska na listach są umieszczane naprzemiennie: kobieta–mężczyzna–kobieta–mężczyzna itd. W Niemczech niemal wszystkie partie wprowadziły systemy kwotowe: w CDU kobiety mają zagwarantowany 30-procentowy udział we władzach partii i na listach, w SPD – 40-procentowy, w Partii Zielonych i PDS – 50-procentowy.