Składek za nianię nie zapłaci rodzic. Opiekunki zgłaszają się do ZUS

Od 1 października do lubelskiego oddziału ZUS zgłoszono już ok. 20 opiekunek do dzieci. – Zainteresowanie nowymi przepisami dotyczącymi ubezpieczenia niań jest bardzo duże – potwierdza Małgorzata Korba, rzecznik oddziału ZUS w Lublinie. – Zgłaszają się do nas zarówno rodzice, jak i same opiekunki. Każdego dnia mamy nowe zgłoszenia niań do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych.

Tylko zatrudnieni

Z nowych przepisów, na podstawie których państwo opłaca składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za nianie, mogą skorzystać rodzice lub rodzic samotnie wychowujący dziecko, pod warunkiem że wszyscy są zatrudnieni. Może to być np. umowa o pracę, umowa-zlecenie czy własna działalność gospodarcza.

– Zakład nie opłaci składek za nianię, gdy któryś z rodziców pracuje wyłącznie na umowę o dzieło lub przebywa na urlopie macierzyńskim czy urlopie wychowawczym – zastrzega Korba. – Z rozwiązania można skorzystać, gdy dziecko nie jest umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym ani nie opiekuje się nim tzw. dzienny opiekun.

Do 4 roku życia

Niania może się zajmować dzieckiem od momentu, kiedy ukończy ono 20 tydzień życia do końca roku szkolnego, w którym ukończy ono 3 rok życia. W wyjątkowych przypadkach, gdy objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym jest niemożliwe lub utrudnione, niania może się nim opiekować do 4 roku życia.

Podpisz umowę

Jeśli te warunki są spełnione, wtedy rodzice mogą podpisać z nianią tzw. umowę uaktywniającą. Jest ona podobna do umowy-zlecenia.

– Kolejny krok to zgłoszenie opiekunki do ZUS – podpowiada Małgorzata Korba. – Jeden z rodziców będzie płatnikiem składek, chociaż w rzeczywistości nie będzie on ponosił opłat. Ale jako płatnik składek zgłasza się w ZUS na formularzu ZUS ZFA. Na drugim formularzu, ZUS ZUA, zgłasza do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego nianię. Na formularzu musi się znaleźć także podpis zatrudnionej opiekunki.
Na dopełnienie tych formalności rodzic ma siedem dni od dnia, którym powstał obowiązek ubezpieczeniowy. Rzecznik zapewnia, że pracownicy ZUS pomogą wypełnić formularze.

Wysokość wynagrodzenia

To, czy państwo pokryje całość składek z wynagrodzenia niani, zależy od jego wysokości. Jeśli płaca niani nie przekracza miesięcznie minimalnego wynagrodzenia w kraju (w 2011 roku – 1386 zł brutto, w 2012 roku – 1500 zł brutto), to rodzice nie płacą żadnych składek. Jeśli wynagrodzenie opiekunki jest wyższe, wtedy od nadwyżki ponad płacę minimalną składki finansują wspólnie rodzice i niania.
– Jeśli w tym roku niania zarabia miesięcznie 1500 zł brutto, składki od kwoty 1386 zł sfinansuje ZUS, od pozostałej kwoty, czyli 114 zł opłacą je rodzice i niania – wylicza Korba.

Dokumenty rozliczeniowe

Po zgłoszeniu opiekunki do ubezpieczeń, rodzice będą mieć jeszcze jeden obowiązek. Po pierwszym miesiącu pracy złożą w ZUS dokumenty rozliczeniowe (ZUS DRA i ZUS RCA). Te za październik składamy do 15 listopada. Rodzic nie musi wypełniać dokumentów sam, mogą to za niego zrobić pracownicy ZUS.

– Jeżeli wynagrodzenie niani nie przekracza płacy minimalnej, to taki komplet dokumentów składa się w ZUS tylko raz – wyjaśnia rzecznik.

Dziadek i babcia

Jak skorzysta na tym rozwiązaniu niania? Małgorzata Korba wylicza: Jako osoba zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego ma prawo do bezpłatnej opieki medycznej. Na jej koncie w ZUS będą się gromadziły składki emerytalne, które podwyższą emeryturę. Będzie mieć też prawo do świadczeń powypadkowych, jeśli przydarzy się jej wypadek przy pracy.

Nianią może zostać także członek rodziny, np. babcia czy wujek. Opiekunką dla własnego dziecka nie może być natomiast jeden z rodziców. Państwo opłaci składki za nianię nawet, jeśli jest jeszcze studentką i także wtedy, gdy opiekunka jest już na emeryturze lub rencie.