Pandemia koronawirusa: maseczki, kwarantanna i zakaz wstępu do lasu

4 marca 2020 roku minister zdrowia Łukasz Szumowski poinformował podczas konferencji prasowej, że jeden z 584 wykonanych w Polsce pacjentom testów na obecność koronawirusa okazał się dodatni. Kolejne cztery przypadki zakażenia potwierdzono 6 marca, a do końca miesiąca było ich ponad 2,5 tysiąca. Pierwszy zgon osoby zakażonej koronawirusem potwierdzono w Polsce 12 marca. Rozpoczęło się wprowadzanie mających powstrzymać rozprzestrzenianie się koronawirusa obostrzeń i restrykcji. 20 marca wprowadzono stan epidemii.

Alfabet pandemii Covid-19 w Poslce: 

A jak ANTYSZCZEPIONKOWIEC – ruchy antyszczepionkowe nabrały szczególnego znaczenia podczas pandemii. W Lublinie, podobnie jak w innych miastach, pojawiły się protesty antyszczepionkowców. Organizowano manifestacje, w tym tzw. „marsze wolności”, w których uczestnicy sprzeciwiali się przymusowi szczepień, obostrzeniom pandemicznym i innym środkom wprowadzonym przez rząd. Były one głośnym sygnałem sprzeciwu wobec polityki sanitarnej.

B jak BAŃKA SPOŁECZNA – nieoczekiwane zjawisko, które zyskało popularność w czasie pandemii. Wśród różnych „nowych zwyczajów” ludzi wprowadzonych przez COVID-19 jednym z bardziej interesujących było tworzenie tzw. bąbelków socjalnych. Były to małe grupy osób, które ustalały, że będą spotykać się wyłącznie ze sobą nawzajem, minimalizując ryzyko zakażenia poprzez kontakt z obcymi.

C jak CHLEBEK BANANOWY – wielu z nas podczas lockdownu odkryło nowe zamiłowania; m.in. do gotowania i pieczenia. Przykładem tego jest osławiony chlebek bananowy, którego wypieku podejmowali się nawet najmniej wprawieni w kulinarnych bojach. W sieci krążyły liczne przepisy na ten prosty wypiek, a internauci poszukiwali najlepszego.

D jak DYSTANS SPOŁECZNY – w domu, na spacerze, nawet w gronie najbliższych: wszędzie zalecany był dystans społeczny. W Polsce wynosił on ok. 2 metrów, ale zdarzały się kraje, w których rekomendowano nawet 4 metry. Każdy, kto miał psa, na pewno bardziej go w tym czasie docenił. Miara luksusu dla mieszkańców miast? Duży balkon.

E jak E-LEKCJE – czas, gdy domy zamieniły się w szkoły. – Nie trzeba było za bardzo na tych lekcjach być. Co prawda ja sobie dobrze radziłem z nauką, ale inni mieli problem. Ta sytuacja wpłynęła jednak na moje relacje z ludźmi. Ciężko było rozwijać szkolne kontakty, na szczęście po powrocie do szkoły udało się je odbudować – mówi Janek Pijanowski z Prywatnej Szkoły Podstawowej im. Królowej Jadwigi w Lublinie.

F jak FALA KORONAWIRUSA – żyliśmy od fali do fali. W Polsce i na całym świecie pandemia COVID-19 przebiegała falami, z wyraźnymi wzrostami liczby infekcji w określonych okresach. Często były one związane z mutacjami wirusa (np. warianty Delta, Omikron). Każda z tych fal wymagała wprowadzenia nowych obostrzeń, większej liczby testów, a także większego zaangażowania służb medycznych, by sprostać rosnącej liczbie pacjentów.

G jak GODZINY DLA SENIORÓW – przez kilka miesięcy obowiązywały godziny dla seniorów. Osoby po 60. roku życia mogły robić zakupy między godziną 10 a 12. – Z jednej strony to było miłe, że ktoś o nas pomyślał, ale z drugiej: nie zawsze było to wygodne. Nie każdy senior wychodzi na zakupy akurat między 10 a 12! Czasem potrzebowałam czegoś po południu, ale wtedy w sklepie było więcej ludzi i większe ryzyko. Poza tym półki bywały mniej zaopatrzone, bo rano dostawy jeszcze nie zdążyły przyjechać. No i młodsi denerwowali się, że muszą czekać – wspomina 72-letnia pani Krystyna z Lublina.

H jak HIGIENA – Częste mycie rąk stało się jednym z najważniejszych zaleceń zdrowotnych. Wiele osób zaczęło inwestować w środki do dezynfekcji, a pandemia przyczyniła się do rozwoju nowych technologii, takich jak bezdotykowe dozowniki czy inteligentne sanitariaty.

I jak INFEKCJA – tego słowa chyba obawiał się każdy z nas. Gdy ktoś kichnął, kaszlnął, automatycznie pojawiały się obawy, czy nie mamy do czynienia z osobą zarażoną. Strach o zdrowie swoje i bliskich sprawił, że wiele osób podchodziło do każdej infekcji z dużą ostrożnością. Nawet zwykłe objawy przeziębienia mogły wywołać niepokój i prowadzić do izolacji, aby uniknąć ewentualnego kontaktu z osobami, które mogłyby być narażone na zakażenie.

J jak JEDNORAZOWY – jednorazowe maseczki, rękawiczki, stroje medyczne – te hasła padały nieustannie. Wydaje się nawet, że w pewnym momencie budziły w nas poczucie bezpieczeństwa. Jednak z biegiem czasu zaczęły się pojawiać również inne, mniej optymistyczne konsekwencje związane z nadmiernym używaniem jednorazowych produktów. Ich masowa produkcja i wyrzucanie na wysypiska spowodowały ogromny wzrost odpadów, co stało się kolejnym wyzwaniem ekologicznym. Jednorazowe maseczki i rękawiczki zalegały w miejscach publicznych, a ich recykling stał się coraz trudniejszy.

K jak KRYZYS – to słowo wisiało w powietrzu. Dotknął nas kryzys zdrowotny, kryzys ekonomiczny, kryzys zaufania, a także kryzys społeczny. Pandemia wywołała izolację społeczną, która miała wpływ na zdrowie psychiczne wielu osób. Osoby starsze, osoby samotne oraz ci, którzy stracili pracę, byli narażeni na depresję, lęki i stres. Zmniejszenie kontaktów międzyludzkich spowodowało również wzrost problemów rodzinnych i przemocy domowej. Z konsekwencjami tego mierzymy się do dziś.

L jak LOCKDOWN – mieliśmy cztery główne lockdowny. Każdy z nich różnił się w zależności od sytuacji epidemicznej, a restrykcje były stopniowo luzowane lub zaostrzane w zależności od liczby zakażeń. Z konsekwencjami lockdownu zmierzyły się m.in. lubelskie restauracje, ale też miejsca kultury, m.in. Kino Bajka, które w 2020 roku poprosiło swoich fanów o pomoc. Problemy jednak nie zniknęły wraz z zakończeniem pierwszego lockdownu. Tak wówczas mówił dyrektor Bajki Waldemar Niedźwiedź: „W sierpniu 2020 mieliśmy 14 proc. wpływów, które były w sierpniu zeszłego roku. A pierwszy tydzień września? W zeszłym roku 18 tysięcy zł, w tym 3 i pół. Oszczędności ze stycznia i lutego dawno się skończyły. Wykorzystaliśmy wszystkie możliwości, jakie dawały tzw. tarcze antykryzysowe, do seansów nie mogę ciągle dokładać. Mieszkania nie sprzedam” – mówił w rozmowie z Dziennikiem Wschodnim. Z pomocą przyszli jednak widzowie.

M jak MASECZKI – o maseczkach można mówić wiele, ale w ciekawy sposób na ich obecność w naszym życiu zwróciły uwagę lubelskie naukowczynie: prof. Ewa Głażewska i prof. Małgorzata Karwatowska z Wydziału Filologicznego UMCS, które napisały książkę o covidowych wizerunkach masek z perspektywy językowo-kulturowej. W pewnym momencie maska okazała się przejawem mody, ale też werbalnym zapisem naszych emocji i przekonań.

N jak NIETOPERZ – legenda głosi, że od niego wszystko się zaczęło. Chociaż nietoperz jest często wymieniany w kontekście pochodzenia wirusa, warto podkreślić, że jego rola w tym procesie nie jest jednoznaczna. Wciąż trwają intensywne badania, jak doszło do przeniesienia wirusa na ludzi, ale jedno jest pewne – przenoszenie chorób ze zwierząt na ludzi (tzw. zoonozy) to zjawisko, które występowało i występuje w historii ludzkości, a nietoperze stanowią jeden z wielu przykładów takich „pomostów” w przyrodzie.

O jak OSOCZE – można powiedzieć, że produkt na wagę złota. Osocze było pobierane od osób, które przeszły COVID-19 i uzyskały pozytywne wyniki testów na obecność przeciwciał. Następnie, po przetworzeniu, osocze było podawane pacjentom w celu wsparcia ich układu odpornościowego. W pewnym momencie osocze ozdrowieńców stało się jedną z metod leczenia chorób wirusowych, szczególnie COVID-19, w okresie, gdy inne terapie były jeszcze w fazie opracowywania. Taką terapię zapoczątkowała Klinika Chorób Zakaźnych w Lublinie.

P jak PAPIER TOALETOWY – w pierwszych tygodniach pandemii w wielu krajach (w tym w Polsce) pojawiły się ogromne kolejki przed sklepami i puste półki z papierem toaletowym. Ta panika wynikała z lęku przed niepewną przyszłością oraz obaw o możliwość lockdownów, które mogłyby skutkować ograniczoną dostępnością produktów spożywczych i higienicznych. Choć sytuacja wkrótce wróciła do normy, to był to moment, w którym papier toaletowy stał się symbolem niepokoju społecznego i kryzysu.

R jak REKONWALESCENCJA – dla jednych łatwa, dla innych niesamowicie wymagająca. Jak się okazało, koronawirus mógł długofalowo wpływać na nasze zdrowie i wprowadzać trudne do odwrócenia zmiany.

S jak SZPITAL TYMCZASOWY – może nie każdy już pamięta, że Targi Lublin, na których odbywają się teraz liczne wystawy i pokazy, w 2020 roku były miejscem dla osób ciężko chorujących na koronawirusa. Budowa szpitala rozpoczęła się w październiku 2020 roku, a jego otwarcie miało miejsce w grudniu tego samego roku. Był to jeden z wielu tymczasowych szpitali, które powstały w Polsce w odpowiedzi na rosnącą liczbę pacjentów chorych na COVID-19.

T jak TEST – w Polsce zorganizowano liczne punkty testowania, a także wprowadzono testy w miejscach pracy i szkołach, aby jak najszybciej zidentyfikować przypadki zakażenia. W drugiej fali pandemii na rynku pojawiły się także testy COVID-19, które można było wykonać w domu, co stało się popularnym rozwiązaniem wśród osób chcących sprawdzić swój stan zdrowia bez wychodzenia z domu.

U jak UTRATA SMAKU I WĘCHU – pierwszy objaw koronawirusa. Na pierwszy rzut oka ciekawe doświadczenie, ale czymże jest życie bez dobrego smaku?

W jak WUHAN – to jedno z największych miast w Chinach, nazywane jądrem pandemii, bo to właśnie tutaj, na jednym z targów, najprawdopodobniej doszło do pierwszych zakażeń. Co ciekawe, kiedy w Wuhan wybuchła epidemia koronawirusa, trwała wówczas chińska noworoczna parada. To był moment, w którym tysiące ludzi uczestniczyły w zgromadzeniach, co sprzyjało szybkiemu rozprzestrzenianiu się zarazy.

Z jak ZAKUPY PRZEZ INTERNET – to właśnie w czasie pandemii nabrały popularności. Liczby mówią same za siebie – przed 2020 rokiem tylko 3 proc. ludzi robiło zakupy spożywcze online, teraz już ponad 20 proc. z nas. Sklepy internetowe rozkwitały, podobnie jak paczkomaty. Jako ciekawostkę warto dodać, że sklepy odzieżowe odnotowały gigantyczny wzrost sprzedaży... dresów i piżam. Ludzie masowo kupowali wygodne ubrania do pracy zdalnej