Zastosowanie robotów w medycynie

Lekarze mają do dyspozycji coraz to nowsze technologie. Wdrożenie rozwiązań z zakresu automatyki medycznej otwiera sztuce lekarskiej wiele wrót. Choroby i schorzenia, które jeszcze kiedyś wydawały się najzwyczajniej zabójcze, dzięki wykorzystaniu robotów dołączają do grona uleczalnych. Znaczne korzyści płynące ze stosowania robotów w medycynie to powód, dla którego ciężko znaleźć przeciwników robotyzacji leczenia. Roboty można znaleźć już w wielu gałęziach tej dziedziny.

Ginekologia

Roboty umożliwiają przeprowadzenie niemal każdej operacji w obrębie jamy brzusznej. O ile w przypadku prostych operacji są w stanie zrobić dokładnie to samo co człowiek, o tyle przy operacjach bardziej złożonych i pod presją czasu okażą się skuteczniejsze. Stosunkowo wysoki koszt użycia robotów przemawia na ich niekorzyść, przez co przy prostych przypadkach najczęściej się ich nie stosuje. Gdy tylko wystąpi jednak trudniejsza sytuacja, medycyna nie waha się długo, aby z robotów skorzystać. Najczęściej są stosowane w ginekologii onkologicznej, tzn. w histerektomii, przy usuwaniu ognisk endometriozy, mięśniaków albo w wyłuszczaniu zmian łagodnych w obrębie jajnika.

Urologia

Historia robotów urologicznych nabiera tempa w 2000 roku, kiedy to we Frankfurcie po raz pierwszy przeprowadzony zostaje zabieg radykalnej prostatektomii. Od tego czasu rozwiązanie określane skrótem RARP (z ang. robot assisted radical prostatectomy) szybko staje się wiodącą metodą leczenia raka prostaty. Ma to oczywiście swoje uzasadnienie: przewaga z zastosowania tej techniki objawia się np. w zmniejszonej utracie krwi i mniejszej liczbie powikłań. Wszystkie te czynniki razem wzięte pozwalają na szybszy powrót potencji i trzymania moczu oraz na krótszy pobyt w szpitalu.

Te liczne zalety pozwoliły na popularyzację robotów w urologii. Należy tu nadmienić o słynnych robotach da Vinci, z wykorzystaniem których przeprowadzono spory odsetek zrobotyzowanych operacji urologicznych. Należą do nich operacje takie jak reimplantacja moczowodu, pieloplastyka, wazowazostomia albo całkowita i częściowa nefrektomia.

Chirurgia ogólna

Tu podobnie – za narodziny robotyki chirurgicznej można uznać rok 2000. Wtedy to użyto robota da Vinci w chirurgii przełyku i trzustki. W 2008 roku dzięki robotowi udało się po raz pierwszy małoinwazyjnie pobrać fragment wątroby od żywego dawcy.

Obecnie w chirurgii roboty często stosuje się np. przy leczeniu otyłości. Przy użyciu maszyn można łatwiej operować choćby przewody pokarmowe.

Kardiologia

Roboty są niezwykle przydatne tam, gdzie liczy się precyzja. Do takich dziedzin medycyny można bez wahania zaliczyć kardiologię. Kardiolodzy wymieniają wiele zalet z użycia technik małoinwazyjnych przy pomocy robotów. To min. mniejsze nacięcia, krótszy czas pobytu w szpitalu oraz szybszy powrót do stanu przedoperacyjnej aktywności a także lepsze efekty kosmetyczne.

Do operacji wykonywanych obecnie za pośrednictwem robotów należy zaliczyć plastykę zastawki mitralnej (to jednocześnie najczęściej przeprowadzana procedura), korekcję wrodzonych wad serca, ablację stosowaną w leczeniu migotania przedsionków, rewaskularyzację tętnic wieńcowych i resekcję wewnątrzsercowych zmian nowotworowych.

Porównanie szczegółów operacji przeprowadzonej z wykorzystaniem robota ze szczegółami tej wykonanej przez ludzi mogą zaskakiwać. Robot pracuje tutaj… wolniej. Z porównania takiego wykonanego w latach 2006-2009 jasno wynika, że robot operował średnio o 40 minut dłużej. Przekłada się to natomiast na kilka zalet: operowani przez robota mieli mniej powikłań w postaci migotania przedsionków i wysięku opłucnej. Krócej o jeden dzień przebywali z tego powodu w szpitalu. Dodatkowo podczas operowania przez robota potrzeba prawie dwukrotnie mniej preparatów zastępczych dla krwi, gdyż jej ubytki są znacznie mniejsze.

Neurochirurgia

Neurochirurgia to również dziedzina, w której wysoki nacisk kładzie się na precyzję. Dodatkowo zaletami operującego są tutaj pewna powtarzalność ruchów i zdolność do operacji w wąskim polu. Wszystko to potrafią roboty.

Mogą pracować na kilka sposobów: robot może mieć z góry założone działanie, które ma tylko zrealizować, może być sterowany przez lekarza, albo może pracować w trybie mieszanym.

Okulistyka

Trwa wiele obecnie prac mających na celu wprowadzenie robotów operujących do okulistyki. Pierwszą na świecie operację z wykorzystaniem robota przeprowadzono w tej dziedzinie w 2016 roku. Nadzieje są spore, gdyż roboty eliminują drżenie rąk, a to przy rozmiarze operowanych w okulistyce struktur jest niezwykle istotne oraz mają zdolność do niezwykle precyzyjnych ruchów. We wspominanym zabiegu, który miał miejsce w Wielkiej Brytanii, nacięcie na gałce ocznej wykonane przez robota mierzyło mniej niż 1 mm.

Roboty to wielka nadzieja dla medycyny, która może w przyszłości znacznie wydłużyć życie ludzi.