Gdzie stanie ławeczka skrzypaczki pochodzącej z Chełma? Konserwator zabytków nie zgadza się na lokalizację

Przetarg przeprowadziły poprzednie władze miasta. Po wyborach Paweł Wira, kierownik chełmskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków ponownie przesłał już nowemu prezydentowi swoją negatywną opinię w sprawie lokalizacji ławeczki.
Teren skwerku objęty jest pośrednią ochroną konserwatorską.

– Już pod koniec XV wieku w tym miejscu stanęła drewniana kaplica wraz z przytułkiem, a zarazem szpitalikiem dla ubogich mężczyzn – mówi Wira. – Następnie w połowie XVIII wieku w miejscu kaplicy powstał murowany kościół pod wezwaniem św. Ducha. Od tamtego czasu chorymi i ubogimi opiekowali się miejscowi oo. Pijarzy. Po zarządzonej przez władze carskie kasacie zakonu, kościół został przemieniony na cerkiew. Z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości był już w tak złym stanie technicznym, że przestał być użytkowany. W końcu w 1935 r. zapadła decyzja o jego rozbiórce.

Wira dotarł do wydawnictw, w których zastanawiano się, co zrobić z niszczejącym kościołem. Jednym z pomysłów było uporządkowanie terenu i postawienie tam pomnika, na przykład miłosiernego samarytanina, przypominającego charakter miejsca. Przede wszystkim to, że przez wieki pomoc otrzymywali tam chorzy i cierpiący. Zdaniem Wiry Ida Haendel, bez względu na jej znaczenie dla chełmskiej i światowej kultury, nie ma z tym miejscem nic wspólnego.

– W żadnym wypadku nie jestem przeciwnikiem ustawienia w mieście ławeczki Idy Haendel – podkreśla Wira. – Uważam jednak, że powinno się znaleźć dla niej inne miejsce. Na przykład przy kinie „Zorza”, przed wojną o nazwie „Wersal”, gdzie jako dziecko dała dwa świetne koncerty.

Wira swoją negatywną opinię wydał w lipcu, a miasto i tak ogłosiło przetarg i wyłoniło wykonawcę przebudowy skwerku. Teraz ten problem będzie musiał rozwiązać nowy prezydent miasta.

– Uważam, że przyjęta przez poprzedników forma upamiętnienia Idy Haendel jest bardzo dobra – mówi Jakub Banaszek, prezydent Chełma. – Dlatego czekają nas dalsze rozmowy z konserwatorem zabytków. Wierzę, że szybko ustalimy lokalizację i ławeczka słynnej skrzypaczki stanie w mieście.

Na wykonanej z brązu ławeczce będzie można przysiąść obok grającej na skrzypcach Idy Haendel, jeszcze jako dziewczynki.

Urodziła się 15 grudnia 1928 r. w Chełmie. Była tak zwanym cudownym dzieckiem. W trzecim roku życia grała zasłyszane melodie na skrzypcach. W wieku 4 lat rozpoczęła naukę u Mieczysława Michałowicza w Konserwatorium Warszawskim. Następnie kontynuowała naukę u Carla Flescha (Berlin, Londyn) oraz George’a Enescu (Paryż).

W 1935 r. była najmłodszym uczestnikiem I Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w Warszawie (zajęła siódme miejsce). Podczas II wojny światowej wykonywała wiele koncertów dla żołnierzy państw alianckich. W latach 1946–1947 zadebiutowała koncertami w Stanach Zjednoczonych. W 1940 r. przyjęła obywatelstwo brytyjskie.

W Polsce koncertowała w latach 1959 i w 1960; w 1986 r.z ojcem odbyła podróż sentymentalną do Chełma, zarejestrowaną przez kanadyjską telewizję.

W 2006 grała na skrzypcach w czasie wizyty papieża Benedykta XVI w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. W tym samym roku odwiedziła Chełm i Poznań dając w obu miastach koncerty – z orkiestrą w Poznaniu i Capellą Cracoviensis w Chełmie. Ten ostatni był jej pierwszym tak dużym koncertem w Polsce od wyjazdu w 1936 roku. Biegle mówi po polsku.

Wikipedia