Barbórka w cieniu zielonej rewolucji

Śląskie kopalnie są objęte umową społeczną, dzięki czemu otrzymują miliardowe wsparcie od państwa, Lubelski Węgiel Bogdanka musi samodzielnie mierzyć się z wyzwaniami nowoczesnego świata.

Polskie górnictwo na rozdrożu

Polski sektor górniczy znalazł się w bezprecedensowym momencie, który zadecyduje o jego dalszym funkcjonowaniu w kolejnych dekadach. Podpisana umowa społeczna dla kopalń śląskich, pierwotnie zakładająca stopniowe wygaszanie wydobycia do 2049 r., może ulec znaczącemu przyspieszeniu. Eksperci wskazują na realną możliwość zakończenia wydobycia już w 2040 r., a w najbardziej radykalnych scenariuszach widmo zamknięcia kopalń może wydarzyć się już nawet w 2035 r.

W tej skomplikowanej układance szczególną pozycję zajmuje Lubelski Węgiel Bogdanka, który jako jedyny znaczący podmiot pozostaje poza ramami umowy społecznej. Ta pozornie korzystna sytuacja stawia jednak przed spółką szereg wyzwań.

Podczas gdy śląskie kopalnie mogą liczyć na systemowe wsparcie państwa, lubelska spółka musi samodzielnie mierzyć się z coraz trudniejszą rzeczywistością. Paradoks polskiego górnictwa polega na tym, że jego najbardziej efektywny podmiot zmuszony jest konkurować z dotowanym węglem ze Śląska.

Ta sytuacja wymaga od zarządu Bogdanki niezwykłej elastyczności w planowaniu strategicznym i poszukiwaniu nowych możliwości rozwoju.

Nierówna konkurencja

Lubelski Węgiel Bogdanka, zatrudniając ponad 5,2 tys. osób (liczba ta wzrasta do około 7 tys., wraz ze spółkami zależnymi), osiąga roczne wydobycie na poziomie 8 mln ton węgla. Dla porównania Polska Grupa Górnicza, przy zatrudnieniu sięgającym 30 tys. pracowników, wydobywa niewiele ponad 20 mln ton rocznie.

W 2023 r. lubelska spółka osiągnęła bardzo dobre wyniki finansowe, co było bezpośrednim skutkiem rekordowo wysokich cen węgla na rynkach światowych. Jednak już początek bieżącego roku przyniósł radykalną zmianę koniunktury – ceny surowca spadły o ponad jedną piątą. W konsekwencji natychmiast odbiło się to na rentowności wydobycia.

Mimo niesprzyjających warunków rynkowych Bogdanka wciąż utrzymuje rentowność operacyjną, co jaskrawo kontrastuje z sytuacją śląskich kopalni. Tymczasem koszt wydobycia tony węgla na Śląsku jest przeszło dwukrotnie wyższy niż w lubelskiej spółce.

Perspektywy rozwoju

W obliczu nieuchronnego odchodzenia od węgla Bogdanka intensywnie poszukuje alternatywnych kierunków rozwoju. Spółka z sukcesem weszła na rynek ukraiński, gdzie dostarcza węgiel do tamtejszych cementowni i cukrowni. Choć część kontraktów na dostawy do elektrowni została zawieszona w związku z rosyjską agresją na Ukrainę, perspektywa powojennej odbudowy tego kraju może otworzyć przed Bogdanką nowe możliwości ekspansji.

Do końca bieżącego roku zarząd spółki LW Bogdanka planuje przedstawić nową, wieloletnią strategię rozwoju, która uwzględni zmieniające się uwarunkowania rynkowe i regulacyjne. Równolegle prowadzone są intensywne prace inwestycyjne związane z udostępnieniem nowych złóż, co ma zagwarantować stabilność wydobycia w kolejnych latach.

Kopalnia patrzy w przyszłość

Cele polityki klimatycznej Unii Europejskiej i postępująca transformacja energetyczna wymuszają na spółce poszukiwanie nowych ścieżek rozwoju. Bogdanka już teraz rozwija projekty wykraczające poza tradycyjną działalność górniczą – inwestuje w technologie magazynowania energii, produkcję wodoru oraz zagospodarowanie metanu z pokładów węgla.

Szczególnie istotnym krokiem było uruchomienie w 2023 r. farmy fotowoltaicznej o mocy 3 MW. Spółka planuje jej rozbudowę do 30 MW, co stanowi element szerszej strategii osiągnięcia znacznej mocy ze źródeł odnawialnych. Celem władz kopalni jest zaspokojenie nawet 10 proc. rocznej konsumpcji energii elektrycznej województwa lubelskiego do 2030 r. Bogdanka jako pierwsza polska kopalnia wdraża też kompleksowy system zarządzania energią, który ma znacząco obniżyć ślad węglowy przedsiębiorstwa. Te działania pokazują, że spółka aktywnie przygotowuje się do funkcjonowania w nowej rzeczywistości energetycznej. Spółka zakłada stworzenie innowacyjnego koncernu multi-surowcowego napędzającego zieloną transformację oraz zabezpieczającego rozwój gospodarczy regionu.

Materiał powstał przy współpracy z LW Bogdanka S.A.