
W Stołpiu (gm. Chełm, pow. chełmski) trwają intensywne badania archeologiczne niezwykłego zespołu wieżowego z XIII wieku. Prace prowadzi dr Stanisław Gołub, a ich inicjatorem i finansującym jest Gmina Chełm we współpracy z firmą „Usługi Archeologiczne”.

Odkrycia są konsultowane z gronem wybitnych naukowców: prof. dr. hab. Andrzejem Buko (Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie), prof. Mykołą Bevzem (Politechnika Lubelska, Politechnika Lwowska), prof. dr. hab. Radosławem Dobrowolskim (UMCS w Lublinie) oraz dr. Lucjanem Gazdą (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Chełmie).
Wał, trakt i pradziejowe naczynie
W sierpniu br. archeolodzy dokonali kolejnego przełomowego odkrycia. Obok reliktów kapliczki i drugiej wieży kamienno-ceglanej odsłonięto wał biegnący wschód–zachód, uformowany w obrębie kredowego stoku i umacniany kamieniami przed naporem wody. Od południa prowadził do niego trakt.
W szczycie wału natrafiono na starszy obiekt pradziejowy z fragmentami zdobionego naczynia (?) o nieustalonej funkcji i chronologii – prawdopodobnie z okresu wpływów rzymskich – który został zniszczony we wczesnym średniowieczu.
Wyjątkowy kompleks w skali Europy
Według badaczy unikatowa kapliczka, obudowane źródła, wieża z gródkiem, druga wieża, wał i trakt tworzyły w okresie wczesnego średniowiecza wyjątkowy w skali Europy kompleks budowli. Całość powstała według określonej koncepcji i planu, w pobliżu obfitych źródeł słynących z wody o właściwościach leczniczych i znaczeniu kultowym.
Plany na przyszłość
Badania w Stołpiu potrwają do końca sierpnia 2025 roku. Ich celem jest przygotowanie projektu rewitalizacji i utworzenia rezerwatu archeologicznego, w którym odkryte relikty będą eksponowane dla zwiedzających.
