Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Łożysko kulkowe od wewnątrz
Znane powiedzenie mówi że historia toczy się kołem i faktycznie, po wynalezieniu koła historia zauważalnie ruszyła z kopyta. Ludzkość od początku swych dziejów zmagała się z siłami tarcia, już to krzesząc ogień, już to transportując ciężkie skalne bloki na drewnianych balach. Odkrycie koła w IV tysiącleciu p.n.e. pozwoliło na zmianę ruchu ślizgowego na ruch toczny, co znacząco ułatwiło transport i stało się jednym z kamieni milowych cywilizacji. Dało podwaliny również trybologii – nauce o zjawisku tarcia i procesach temu towarzyszących. Jeśli zestawimy ze sobą koło i tarcie, w sposób nieuchronny dojdziemy do wynalazku, jakim jest łożysko.
Jak i dlaczego działa łożysko?
Łożysko to część składowa urządzenia lub mechanizmu, której zadaniem jest podtrzymywanie obracających się części, takich jak wał lub oś, zapewnienie właściwego ruchu obrotowego poprzez redukcję tarcia oraz przenoszenie obciążeń i utrzymanie prawidłowej osi obrotu. Przykładowe łożysko składa się z dwóch pierścieni, pomiędzy którymi osadzone są obracające się elementy, takie jak kulki lub wałki. W wewnętrznym pierścieniu osadzony jest element obracający się, a specjalny koszyk umieszczony pomiędzy pierścieniami zapobiega przemieszczaniu się kulek. Dzięki temu ruch wału/osi jest płynny i stabilny, a działanie sił grawitacyjnych na element obracający się zostaje zminimalizowane. Bez tego prostego mechanizmu poruszanie się zwyczajnym samochodem czy rowerem byłoby poza zasięgiem ludzkich możliwości. Rynek motoryzacyjny, a szerzej rynek pojazdów mechanicznych, jest dziś największym odbiorcą i beneficjentem tego pochodnego kołu wynalazku.
Łożysko – krótki rys dziejowy
Historia łożysk sięga już neolitycznego okresu rozwoju ludzkości, kiedy stosowano prymitywne łożyska ślizgowe z kamienia, używane w prostych konstrukcjach. Z kolei z IV wieku p. n. e. pochodzi konstrukcja oblężnicza dzieła greckiego inżyniera Diadesa, uznawana za prototyp tak zwanego łożyska tocznego. Był nią taran ułożony na ruchomych rolkach, które znajdowały się w specjalnie wydrążonych w tym celu bieżnikach. Z I wieku n. e. pochodzi zaś prototypowe łożysko kulkowe. Mechanizmy łożyskowe opisywał w swych projektach sam Leonardo da Vinci, ale dopiero rewolucja przemysłowa przyniosła znaczący przełom w historii ich rozwoju, głównie dzięki możliwości wykonywania ich elementów składowych z metalu. Pierwsze opatentowane łożysko pochodzi z końca XVIII w. Natomiast XIX stulecie to okres doskonalenia technologii wyrobu; zaś wiek XX doprowadził do normalizacji i standaryzacji wymiarów, a zastosowanie w jego drugiej połowie technologii ściernych do produkcji elementów łożysk pozwoliło na osiągnięcie współczesnej precyzji i niezawodności.
Moc łożyska, czyli atrybuty niezawodności
Dobre łożysko powinno przede wszystkim cechować się wysoką wytrzymałością i odpornością: na korozję, zatarcie, nacisk, temperaturę, zużycie, zmęczenie materiału. Jako część zamienna narażona na ciągłe obciążenia, musi charakteryzować się maksymalną możliwą żywotnością. W chwili obecnej mamy dostępnych na rynku wiele typów łożysk, różniących się ze względu na swą konstrukcję – stożkowe, kulkowe, walcowe, wałeczkowe, baryłkowe, igiełkowe, przegubowe. Łożyska wykonywane są nie tylko ze stali, ale i z tworzyw sztucznych lub ceramicznych.
Biorąc pod uwagę specyfikę części, jaką jest łożysko, przy ich wyborze należy niezmiennie kierować się najwyższą jakością, trwałością oraz bezpieczeństwem użytkowania. Tylko takie łożyska będą nam służyły zgodnie ze swoim przeznaczeniem.
Autorem artykułu jest Sklep Łożyska "Serwisowa"
tel.: 85 687 17 78
e-mail: biuro@lozyska-bialystok.pl
Łożysko nie jedno ma imię
Łożysko w świecie techniki
