Świerzb, co musisz o nim wiedzieć?

Czym jest świerzb?

Świerzb to choroba zakaźna wywoływana przez pasożyta – świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei). Gołym okiem dostrzec go nie można, jednak skutki jego działania są mocno odczuwalne przez zarażoną osobę. Jednym z głównym objawów świerzbu jest silne swędzenie skóry, którego przyczyną jest zagnieżdżenie się pasożyta w naskórku. Świerzbowiec ludzki składa tam swoje jaja, które w czasie ok. 2-3 tygodni przemieniają się w larwy i żywią ludzkimi komórkami. Po ok. 3-6 tygodniach od zarażenia dochodzi do nasilenia objawów. Idealnym środowiskiem dla tego pasożyta są ciepłe i schowane miejsca, dlatego szczególnie upodobał sobie przestrzenie między palcami, pachwiny, pępek, linię pod biustem, okolice pasa oraz narządów rodnych, w fałdach skóry, w zgięciach stawowych, w okolicy brodawek sutkowych. Poza organizmem człowieka świerzbowiec nie przetrwa dłużej niż 3 dni.

Przyczyn zarażenia się świerzbem jest wiele, ale zdecydowanie najłatwiej jest ją przejąć od osoby już zainfekowanej. Rozwojowi choroby sprzyja bezpośredni kontakt z osobą zarażoną, a także długie przebywanie np. w jednym domu, gdzie dochodzi do częstego kontaktu z rzeczami zarażonej osoby (np. spanie w tej samej pościeli, używanie wspólnych ręczników, noszenie tych samych ubrań, korzystanie z tych samych naczyń). Nie bez znaczenia jest także higiena osobista, dlatego najłatwiej świerzbem zarażają się dzieci.

Objawy świerzbu

Świerzbowiec ludzki w warstwie naskórka, tam gdzie się „osiedla” pozostawia odchody, które są odpowiedzialne za silne swędzenie skóry. Wysypka, która temu towarzyszy, wyskakuje po kilku tygodniach od zakażenia. Może ona przybrać formę grudek, pęcherzyków, krostek, bąbli pokrzywowych.  Na skutek drapania na skórze pojawiają się tzw. przeczosy – ubytki w skórze powstałe na skutek drapania. W warstwie rogowej naskórka powstają również norki świerzbowcowe, które drążone są przez samice świerzbowca ludzkiego. Drapanie prowadzi do rozprzestrzeniania się świerzbu, a w efekcie może on zaatakować całą powierzchnię skóry, poza twarzą osoby zainfekowanej. Ciepło wzmaga swędzenie skóry, dlatego należy unikać przebywania w wyższym temperaturach oraz ciepłych kąpieli. Świąd skóry jest szczególnie dokuczliwy w nocy. Świąd w początkowym stadium prowadzi do zaróżowienia skóry, która z czasem ciemnieje, w wyniku wypełniania się kałem pasożytów.

Leczenie świerzbu

Niestety zdiagnozowanie świerzbu nie należy do najprostszych zadań. Istnieje wiele chorób o zbliżonym charakterze i objawach. Objawy choroby pojawiają się stosunkowo późno, w ciągu kilku tygodni od zakażenia, co również nie sprzyja leczeniu. Najtrudniejsze dla chorej osoby jest powstrzymanie się od drapania, które prowadzi do rozprzestrzeniania się choroby. Najczęściej pierwszym objawem, który skłania do wizyty u specjalisty, jest narastający świąd skóry. Dermatolog, po zbadaniu skóry pacjenta pod mikroskopem, zazwyczaj zapisuje leki mające na celu zmniejszenie swędzenia na powierzchni skóry. Są to preparaty, które zawierają permatrynę, lindan, benzoesan benzylu, crotamitone polecana jest również maść siarkowa. Można je stosować w różnych formach: w postaci maści, żelu czy nalewki. Dodatkowo konieczne może się okazać włączenie do leczenia leków przeciwhistaminowych, antybiotyków oraz kalaminy. Smarowanie ciała powinno przebiegać od góry w kierunku stóp, a preparat powinien się utrzymać na skórze nie krócej niż 8 godzin, dlatego zaleca się stosowanie leków na noc. Istotne jest również przestrzeganie zasad higieny osobistej: kąpiele, częste zmiany bielizny oraz odzieży. Należy również wyprać wszystkie używane przez zarażoną osobę rzeczy i zrezygnować z ich stosowania na okres min. 2 tygodni.

Świąd na skórze może utrzymywać się na skórze jeszcze kilka tygodni po leczeniu świerzbowca. W takim przypadku nie należy panikować, gdyż jest to najczęściej podrażnienie skóry po zastosowanych preparatach. Oczywiście dla pewności trzeba to potwierdzić u dermatologa - lek. Marcin Wójcik

Istnieją również domowe sposoby leczenia świerzbu, chociaż powinny być jedynie uzupełnieniem kuracji otrzymanej od lekarza. Zakażone miejsca można potraktować naparami z ziół tkj. tymianek, kminek czy piołun. Pomocne mogą się również okazać olejki np. lawendowy czy herbaciany, stosowane jako dodatek do kąpieli.