Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Hologramy ELS, czyli naklejki stosowane do potwierdzania ważności Elektronicznej Legitymacji Studenckiej, kojarzą się przede wszystkim z okresem studiów. Choć ich pierwotne zastosowanie było ściśle urzędowe, dziś coraz częściej trafiają one do prywatnych zbiorów pasjonatów. W wielu przypadkach są traktowane jak znaczki pocztowe czy monety – jako pamiątki minionych lat i przykład rozwijającej się technologii zabezpieczeń dokumentów. Zainteresowanie tym nietypowym hobby rośnie, a wraz z nim pojawiają się pytania o jego legalność. Prawo nie zabrania posiadania czy kolekcjonowania oryginalnych hologramów, o ile nie są one wykorzystywane w sposób, który mógłby wprowadzać w błąd co do autentyczności dokumentów. Właśnie dlatego temat hologramów kolekcjonerskich wymaga rozróżnienia pomiędzy pasją a działaniami, które mogą podlegać odpowiedzialności karnej.
Dlaczego hologramy kolekcjonerskie ELS zyskują na popularności?
Dla wielu osób hologramy ELS to sentymentalny symbol czasów studenckich – przypomnienie pierwszych zajęć na uczelni, spotkań w akademiku czy egzaminów, które wymagały wiedzy, ale i odporności psychicznej. Trzymanie w ręku takiej naklejki potrafi przywołać wspomnienia podobne do oglądania starych fotografii. Właśnie ten emocjonalny wymiar sprawia, że kolekcjonowanie hologramów zyskuje na znaczeniu wśród byłych studentów.
Z punktu widzenia kolekcjonera, hologramy ELS mają także unikalny charakter. Podobnie jak w filatelistyce czy numizmatyce, liczy się różnorodność wzorów, stan zachowania oraz rzadkość występowania. Wzory zmieniały się co semestr, dlatego kompletny zbiór wymaga czasu, cierpliwości i znajomości szczegółów, które dla laika mogą być niewidoczne. Nie można pominąć również wartości edukacyjnej. Analizując kolejne wersje hologramów, można prześledzić rozwój technologii zabezpieczeń dokumentów w Polsce – od prostych nadruków po wielowarstwowe, trójwymiarowe obrazy, których podrobienie wymagałoby zaawansowanego sprzętu. W ten sposób kolekcjonowanie staje się też sposobem na poznawanie technik stosowanych w walce z fałszerstwami.
Jak legalnie kolekcjonować hologramy ELS?
Podstawą jest zachowanie przejrzystego celu kolekcjonerskiego. Oznacza to, że hologramy mogą być gromadzone jedynie w ramach prywatnych zbiorów, do prezentacji na wystawach czy w projektach edukacyjnych, a nie w celu umieszczania ich na legitymacjach i wprowadzania w błąd co do ich autentyczności.
Przepisy art. 270 kodeksu karnego przewidują odpowiedzialność za podrabianie, przerabianie lub używanie dokumentu jako autentycznego. Obejmuje to także sytuacje, w których ktoś próbuje wykorzystać prawdziwy hologram na nieważnej legitymacji w sposób sugerujący jej aktualność. Takie działanie grozi grzywną, a nawet karą pozbawienia wolności.
Bezpieczne źródła pozyskiwania to przede wszystkim zakupy od innych kolekcjonerów, aukcje tematyczne czy wymiana w zamkniętych grupach hobbystycznych. Unikać należy anonimowych ofert, które mogą dotyczyć przedmiotów pochodzących z nielegalnego obrotu. Co ciekawe, hologramy ELS znajdują zastosowanie także w produkcjach filmowych, sesjach zdjęciowych czy projektach artystycznych, gdzie pełnią wyłącznie funkcję rekwizytu – i w takim kontekście ich użycie jest zgodne z prawem.
Co warto wiedzieć o historii hologramów studenckich?
Początki legitymacji studenckich w Polsce wiążą się z dokumentami papierowymi, w których okresową ważność potwierdzała pieczęć dziekanatu. Wraz z rozwojem technologii wprowadzono Elektroniczną Legitymację Studencką – plastikową kartę z chipem i zabezpieczeniami, w tym hologramem. Początkowo były to proste naklejki, które z czasem zastąpiono wzorami o coraz większej złożoności.
Hologram w ELS pełnił podwójną funkcję: potwierdzał ważność dokumentu i stanowił element trudny do podrobienia. Zastosowane mikronadruki, zmienne kolory czy ukryte obrazy były odpowiedzią na coraz bardziej wyrafinowane próby fałszerstw.
Kalendarium zmian obejmuje kilkanaście lat, a każdy rocznik wyróżniał się nieco innym wzorem, kolorem i detalami. Dzięki temu dziś można precyzyjnie określić, z którego semestru pochodzi dany egzemplarz, a to dla kolekcjonera stanowi dodatkową wartość. Szczegółową historię można znaleźć na stronie - historia hologramów studenckich.
Hologramykolekcjonerskie ELS to przykład przedmiotów, które z biegiem czasu tracą swoją pierwotną funkcję użytkową, zyskując nową – jako nośniki wspomnień i materialne świadectwo rozwoju technologii. Ich wartość tkwi nie w możliwości „przedłużenia” ważności legitymacji, lecz w kontekście kulturowym, sentymentalnym i historycznym.Prawo wyraźnie określa granicę pomiędzy pasją a działaniem nielegalnym. Kolekcjonowanie w ramach hobbystycznych zbiorów jest dozwolone, natomiast wszelkie próby wykorzystania hologramu do podszywania się pod ważny dokument niosą poważne konsekwencje. Dla wielu osób gromadzenie hologramów ELS to coś więcej niż kolekcjonerstwo – to forma zachowania fragmentu historii polskich uczelni. Można je porównać do filatelistyki czy numizmatyki, z tą różnicą, że w tym przypadku „znaczki” i „monety” przypominają konkretny etap życia. Być może w przyszłości kolekcjonowanie hologramów studenckich stanie się osobną dziedziną hobbystyczną, a dzisiejsze zbiory nabiorą jeszcze większej wartości.
