Sarkofagi z krypty w Janowie Podlaskim w konserwacji. Tu pochowano Adama Naruszewicza

Odnowiona ma być cała krypta, która znajduje się pod prezbiterium. Ale prace rozpoczęły się od sarkofagów. - Są to trzy sarkofagi drewniane i jeden metalowy, XVIII-wieczne i jeden XIX-wieczny, w których oprócz biskupa Naruszewicza spoczywają biskupi Franciszek Kobielski, Antoni Wołłowicz oraz Józef Twarowski - mówi Tomasz Trzos, konserwator. - Na czas konserwacji zwłoki zostały przeniesione do trumien tymczasowych i zostały w krypcie. Same sarkofagi mają wartość historyczną. Możemy na ich podstawie dużo powiedzieć np. o XVIII-wiecznym rzemiośle. Ich konserwacja potrwa kilka miesięcy- zaznacza Trzos.

- Szczątki są w dobrym stanie, bo zwłoki zostały zmumifikowane. Nie musieliśmy ich rozbierać na czynniki pierwsze podczas eksploracji. Wszystko zostanie udokumentowane archeologiczne i antropologicznie. Powstanie opracowanie na ten temat - zapowiada konserwator.

W eksploracji sarkofagów uczestniczył też archeolog Sławomir Kulpa. - Było spore ryzyko, ale okazało się że szczątki stosunkowo dobrze się zachowały. Bo w krypcie warunki są sprzyjające. Najstarszy pochówek dotyczy 1770 roku. Najlepiej zachowała się mumia biskupa Naruszewicza.

Wiadomo że sarkofagi były wcześniej otwierane, bo brakuje w nich kosztowności, np. pierścieni czy krzyży, które składano zwykle do trumien- opowiada archeolog. - Jeden z biskupów miał pastorał. Bardzo cenne są też szaty w których zostali pochowani biskupi. Były to jedwabne stroje. Dobrze też się zachowały buty, widać że były nienoszone - zauważa Kulpa.- To pierwsza taka próba kompleksowej konserwacji krypty i dokumentacji historycznej i antropologicznej. Sarkofagi zostały wykonane z drewna odleżakowanego, bardzo dobrej jakości, były obite czerwonym materiałem - dodaje archeolog.

Janów Podlaski od 1423 roku był siedzibą biskupów łuckich. Ostatnim (1796 r.) z rezydujących tu  biskupów był właśnie Adam Naruszewicz. Ten poeta, dramatopisarz, twórca polskiego klasycyzmu, był bliskim współpracownikiem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Legenda głosi że właśnie w Janowie, Naruszewicz miał pisać tezy Konstytucji 3 Maja.

- Plany są takie aby odnowić całą kryptę, nie tylko sarkofagi, ale to decyzja biskupa - przyznaje proboszcz janowskiej parafii ks. Stanisław Grabowiecki. Prace mają związek ze 100-leciem diecezji siedleckiej i 200-leciem janowskiej. - Chodzi o odnawianie śladów biskupstwa na naszym terenie - zaznacza na koniec ks. Grabowiecki.