13. Watch Docs w Lublinie (program)

Watch Docs. Prawa Człowieka w Filmie jest jednym z najstarszych i największych festiwali filmów o prawach człowieka na świecie, co roku gromadzącym około 70 000 widzów w całej Polsce.

W Lublinie, tegoroczny festiwal odbywa się po raz 13 i jak co roku zobaczymy najlepsze aktualne filmy dokumentalne poruszające tematykę praw człowieka, wspólnie zobaczymy świat z różnych perspektyw, konflikty bardzo bliskie i te z drugiego końca kontynentu, poznamy osoby niezwykłe i całkiem zwyczajne.

A wszystko to, pozwoli nam spojrzeć na otoczenie z perspektywy praw człowieka: czym są, czy należą się jednym bardziej niż innym, co wspólnego mają problemy społeczeństw o różnym stopniu zurbanizowania, jak media mówią o konfliktach na świecie i co dzieje się u naszych wschodnich sąsiadów - na Ukrainie?

W ramach wydarzenia odbędzie się 14 projekcji i 2 dyskusje. Będzie to również czas podsumowania 10 lat działalności Stowarzyszenia Homo Faber, które minęło w ubiegłym roku.

Sobota, 14 marca

17:00 Otwarcie festiwalu

17:10 Film otwarcia "Zakazane filmy”, 94', reż. Felix Moeller, Niemcy 2014
W archiwum za specjalnym murem ochronnym spoczywają wybuchowe filmy. Wybuchowe dosłownie – bo przy wyższej temperaturze taśma celuloidowa grozi eksplozją – ale też w przenośni. Na tyle, że niemieckie prawo nakłada ograniczenia na ich rozpowszechnianie. Spośród około tysiąca produkcji nazistowskiego kina – bo o nich mowa – 40 tytułów najtwardszej propagandy nadal nie może być prezentowanych bez odpowiedniego wprowadzenia i dyskusji po pokazie. Są tam arcyciekawe fragmenty fabuł antypolskich, antybrytyjskich, gloryfikujących wojnę, czy wreszcie... mającego pozytywnie nastroić społeczeństwo do nazistowskiego programu eutanazji dramatu Ich klage an! (Oskarżam).

19:00 Debata - Współczesne wyzwania prawoczłowiecze

20:40 "Szlaki Gringo”, 80', reż. Pegi Vail, USA 2013
Masowa turystyka zdaje się być relatywnie niewinnym przejawem globalizacji, w porównaniu z jej bardziej spektakularnymi symptomami. Pegi Vail, nowojorska antropolożka i reżyserka filmu, uświadamia nam, że to powierzchowne wrażenie. Dokumentując przez dziesięć lat rozwój turystyki w tak odległych miejscach, jak Boliwia, Tajlandia, Bhutan czy Mali, zgromadziła przekonujące dowody na to, że charakterystyczne dla nowej generacji turystów dążenie do odkrywania miejsc nietkniętych stopą białego człowieka niemal zawsze prowadzi do degradacji miejscowych społeczności.

Niedziela, 15 marca

16:00 Debata - Watch dogi i działalność obywatelska

17:30 "Cicha inkwizycja”, 65', reż. Holen Sabrina Kahn & Alessandra Zeka, Nikaragua, USA, 2014
Ceną za pragmatyczny sojusz sandinistów i episkopatu Nikaragui, który pomógł Danielowi Ortedze utrzymać się przy władzy, jest bezwzględnie surowe prawo antyaborcyjne. Nie uczyniono wyjątków ani dla ciąży z gwałtów, ani dla aborcji terapeutycznych, ratujących życie kobiet. Doktor Carla Cerrato, niegdyś entuzjastka socjalistycznej rewolucji, nie może pogodzić się z cynizmem jej dnia dzisiejszego. Przede wszystkim jednak – z bezsensowną śmiercią kolejnych ofiar nieludzkiej ustawy. Podobnie jak inni lekarze, musi dokonywać trudnych wyborów między wskazaniami medycznych procedur, a zakazami prawa.

18:40 "Ucieczka”, 23', reż. Srđan Keča, Serbia, Bośnia i Hercegowina, 2014
Bałkańskie Romki – bohaterki nowego filmu Srdjana Kecy, zmagają się z podwójnym wykluczeniem. Z jednej strony – jako przedstawicielki stygmatyzowanej mniejszości etnicznej, z drugiej – jako kobiety
w radykalnie patriarchalnej społeczności. Każda z nich stara się na swój sposób zmienić swoje życie. Uciec przed przemocą męża, albo też uciec z rodzinnego domu... do narzeczonego. Ucieczki nie zawsze się udają i nie zawsze dobrze wróżą. Zwłaszcza, gdy – jak ucieczka Danjeli – oznaczają opuszczenie szkoły. Film Kecy nie nastraja optymistycznie: być może szansę na lepsze życie dostanie dopiero kolejne pokolenie romskich kobiet.

19:10 "Euromajdan. Surowy montaż”, 60', reż. Volodymyr Tykhyi & Andriy Lytvynenko & Kateryna Gornostai & Roman Bondarchuk & Yulia Gontaruk & Andrey Kiselyov & Roman Liubyi & Oleksandr Techynskyi & Oleksiy Solodunov & Dmitry Stoykov, Ukraina 2014
Organizatorzy Docudays.ua – ukraińskiego festiwalu filmów o prawach człowieka – zwrócili się do operatorów rejestrujących wydarzenia na Majdanie z apelem o udostępnienie materiałów, które pomogłoby stworzyć całościowy obraz kijowskiej rewolucji. Byli wśród nich zarówno uznani twórcy, jak i debiutanci, dla których dokumentowanie protestów było po prostu najbardziej adekwatną formą zaangażowania. Wielu z nich ryzykowało życiem, żeby z bliska uchwycić najbardziej dramatyczne momenty. W rezultacie powstał dokument naładowany emocjami, przejmujący i pełen pasji – prawdziwy filmowy autoportret Euromajdanu, zrealizowany przez ludzi, którzy go tworzyli.

Poniedziałek, 16 marca

20:20 "Czarna księga Majdanu”, 76', reż. Anastasiya Lysenko & Asya Khmeleva & Yuri Katynskyi & Anna Holtsberg & Anna Korzh & Anton Syomin & Anna Lysun & Victoria Zhukova & Alyona Kosinova & Anastasia Krysko & Vladislav Rohalevsky & Anna Borisova, Ukraina 2014
Dokumentalna kronika Majdanu pokazuje nam w zbliżeniu sytuacje i postaci uchwycone przez kamery studentów kijowskiej szkoły filmowej. Młodzi twórcy rejestrowali rewolucję od środka, na gorąco chwytając rzeczywistość, w której powaga miesza się z komizmem. Zobaczymy tu bohaterów pierwszej linii i statystów rewolucji, robotników, studentów, artystów i dziwaków. Ludzi w różnym wieku i z różnym
podejściem do rzeczywistości, których protest połączył więzią silniejszą od strachu. Czarni od dymu, zmęczeni, na barykadach i w zaimprowizowanych noclegowniach opowiadają o swoich doświadczeniach, nadziejach, o tym, co sprawiło, że Ukraina w ciągu kilku miesięcy nieodwracalnie stała się innym krajem.

21:40 "Wyspa Krym”, 30', reż. Ihor Chayka, Ukraina 2014
Zadziwiające proroctwo radzieckiego dysydenta Wasilija Aksjonowa, autora fantastycznonaukowej powieści Wyspa Krym (1979), która zapowiada wchłonięcie czarnomorskiego półwyspu przez potężnego sąsiada, staje się w filmie Ihora Czajki punktem wyjścia do ukazania genezy rosyjskiej inwazji na Krym. Analizując wypowiedzi polityków i archiwalne materiały rosyjskiej telewizji, autor filmu nie pozostawia wątpliwości co do tego, że Kreml planował tą operację od lat.

17:00 "Będzie wojna”, 68', reż. Boris Bertram, Dania, 2013
Świetnie udokumentowany film Borisa Bertrama udowadnia, że w pewnym momencie medialno-dyplomatycznej kampanii uzasadniającej konieczność nowej wojny nie da się już zatrzymać. Korzystając z dobrze dobranych archiwaliów uzupełnionych współczesnymi wypowiedziami ekspertów, polityków i dyplomatów, Bertram pokazuje nam, jak wyglądały zakulisowe przygotowania do inwazji na Irak i w jaki sposób udało się ją zaprezentować zachodniej opinii publicznej. Oto wojna prowadzona z zacisznych gabinetów – daleka od prawdziwego pola bitwy, choć także przerażająca.

Wtorek, 17 marca

18:20 "Obietnica Pandory”, 90', reż. Robert Stone, USA 2013
Głośny film w reżyserii nominowanego do Oscara dokumentalisty Roberta Stone'a. Skojarzenia z bronią masowego rażenia oraz tragedia w Fukushimie sprawiły, że dla wielu pojęcie energetyki jądrowej stało
się synonimem lęku i globalnego zagrożenia. Co jeśli takie opinie są bezpodstawne – czy potrafimy pozbyć się uprzedzeń? Czy źródło energii, które budzi tyle obaw w rzeczywistości może być jedynym
ratunkiem przed katastrofą klimatyczną? Przyjęty entuzjastycznie na festiwalu Sundance i na innych najważniejszych przeglądach kina niezależnego, film Roberta Stone'a stał się impulsem do dyskusji na temat wpływu elektrowni jądrowych na środowisko naturalne.

20:00 "Wyrok na Węgrzech” 112', reż. Eszter Hajdú, Węgry, Niemcy, 2014
Najgłośniejszy węgierski dokument ostatnich lat to kronika procesu grupy neonazistów, oskarżonych o zamordowanie sześciu Romów, w tym kobiet i dziecka. Film wiernie oddaje specyfikę ponad dwuletniego procesu Klaustrofobiczna przestrzeń niewielkiej sali sądowej, w której sprawców od rodzin ofiar dzielą zaledwie metry, pozwala na bardzo bliską obserwację tak jednych, jak i drugich.

17:00 "Powrot do Homs”, 90', reż. Talal Derki, Syria, Niemcy, 2013
Nagradzany na całym świecie – od Sundance po Kraków – dokument Talala Derkiego ukazuje syryjski konflikt w takim zbliżeniu, że widzowie czują się jak na pierwszej linii frontu. Twórcy filmu niejednokrotnie
ryzykowali życiem, rejestrując walki w oblężonym mieście. Powrót do Homs jest jednym z najwybitniejszych filmowych świadectw walki Syryjczyków o wolność.

18:40 "Aleppo. Notatki z ciemności”, 90', reż. Wojciech Szumowski & Michał Przedlacki, Polska, 2014
Ten wyjątkowy dokument zrealizowany przez polskich twórców latem ubiegłego roku wspólnie z miejscowymi Syryjczykami ukazuje życie oblężonego miasta z perspektywy siedmiu postaci. Wojna wywróciła ich życie do góry nogam. Pomoc rannym, rozdawanie chleba czy wsparcie duchowe są tu równie ważne jak walka z bronią w ręku.

20:20 "Uśmiechnij się a świat odpowie Ci uśmiechem”, 21', reż. Ehab Tarabieh & Yoav Gross & Familie al-Haddad, Izrael, Terytoria Palestyńskie, 2014
Izraelska armia ma prawo bez nakazu przeszukiwać domy na Zachodnim Brzegu. Palestyńczycy nie dowiadują się, czy podstawą takich działań są wiarygodne dane wywiadowcze, czy chodzi tu wyłącznie o szykanę. Mogą jednak filmować izraelskich żołnierzy podczas czynności operacyjnych. Pewnej zimowej nocy w Hebronie członkowie rodziny al-Haddad słyszą pukanie do drzwi... Prezentowany film zrealizowany został przez izraelską organizację pozarządową B'Tselem, założoną w 1989 r. przez grupę wybitnych prawników, naukowców, dziennikarzy i członków Knesetu. Misją B'Tselem jest dokumentacja naruszeń praw człowieka na terytoriach okupowanych.

19:50 "Rodzeństwo jest na zawsze”, 75', reż. Frode Fimland, Norwegia, 2013
73-letni Magnar i 70-letnia Oddny od dzieciństwa żyją na rodzinnej farmie, przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Niewiele się tu zmienia, choć w latach 60. konia zastąpił traktor, a w 70. podciągnięto elektryczność i telefon. Przez cały rok rodzeństwo czeka na wakacje, chociaż nie polegają one na wypoczynku – to letni wypas krów na wysokogórskich pastwiskach. Subtelna opowieść o tradycyjnym życiu blisko natury podbiła serca Norwegów. Film Frode Fimlanda na zeszłorocznym Bergen International Film Festival zdobył nagrodę publiczności, a później okazał się przebojem kasowym norweskich kin, udowadniając nieodparty pociąg nowoczesnego społeczeństwa szybkich zmian do tego, co trwałe i do starej, odwiecznej symbiozy człowieka z przyrodą.