Uratowane ciepło

Wzrost kosztów energii potrzebnej do ogrzewania mieszkań zmusił nas do budowy domów z materiałów ograniczających straty ciepła, do stosowania szczelnej stolarki okiennej i drzwiowej.
Obecnie blisko połowa zużywanej energii przeznaczana jest do ogrzewania powietrza, dopły-wającego dzięki sprawnej wentylacji, z zewnątrz. Trwają dalsze poszukiwania możliwości zaosz-czędzenia niezbędnej do tego energii. Najbardziej skutecznym sposobem ograniczenia jej zużycia do ogrzewania pomieszczeń jest odzyskiwanie ciepła z wydalanego na zewnątrz powietrza. A możliwość taką daje zainstalowanie kompletnego systemu wentylacji nawiewno – wywiewnej dla domów jednorodzinnych, który oferuje już wiele specjalistycznych firm. Ich cena zaczyna się już od około 3000 zł.
„Serce” systemu
Podstawowym elementem – „sercem” wentylacji z odzyskiem ciepła jest niewielka centrala wentylacyjna. Jest wyposażona w dwa identyczne wentylatory: nawiewny i wyciągowy, na-grzewnice świeżego powietrza, filtry i krzyżowy wymiennik ciepła tzw. rekuperator. Przez wy-miennik przepływa zarówno powietrze ciepłe – wyciągane z pomieszczeń, jak i zimne – pobierane z dworu. A płynie kanalikami usytuowanymi między metalowymi, równoległe ułożo-nymi płytkami. Kanaliki poprowadzone są w ten sposób, że w jednym ich rzędzie płynie ciepłe powietrze, a przez rząd następny – zimne. Przenikające przez płyty ciepło odzyskiwane z usuwanego powietrza ogrzewa powietrze nawiewane. Dodatkowym źródłem ciepła jest wykra-plająca się na ściankach wymiennika para wodna (później skropliny są odprowadzane cienką rurką z tworzywa do kanalizacji).
Centrala wentylacyjna – w zależności od kubatury domu – może być wyposażona w więcej niż jeden wymiennik ciepła, co pozwala na odzyskiwanie większej ilości energii zawartej w wywie-wanym powietrzu.
Centralne położenie
Centrala powinna być zainstalowana w środkowej części domu, w pomieszczeniu, w którym nie będą przebywać ludzie. Jej pracy towarzyszy zwykle pewien szum, który może przeszkadzać domownikom. Zazwyczaj centrale umieszcza się na strychu. Poza tym dobrze wybrane dla niej miejsce może ograniczyć długość poziomych odcinków przewodów wentylacyjnych, z którymi jest połączona. Część kanałów służy do rozprowadzania świeżego powietrza do tzw. pomieszczeń czystych (salon, sypialnia), a część do wyciągania powietrza z tzw. pomieszczeń brudnych (kuch-nia, łazienka, w.c., spiżarnia, garderoba). Natomiast przepływ powietrza z pomieszczeń czystych do brudnych odbywa się przez szczeliny pod drzwiami lub wykonane w nich lub ścianie specjalne otwory.
Miejsce dla rur
Sieć kanałów wentylacyjnych zbudowanych z rur aluminiowych o średnicy 10–25 cm (zaizo-lowanych termicznie wełną mineralną) zajmuje sporo miejsca i ze względów estetycznych po-winna być ukryta. Natomiast rur o mniejszym przekroju nie powinno się stosować, bo powodowałyby one wzrost tzw. oporu przepływu, spadek wydajności systemu oraz hałaśliwą pracę instalacji. Dlatego system wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła powinien zostać zaplanowany w fazie projektowania budowy lub przebudowy domu.
Konieczna regulacja
Dla zapewnienia prawidłowej pracy urządzenia konieczne jest wyregulowanie instalacji tak, aby nawiewana była taka sama ilość powietrza, jaka jest wydalana i było ono odpowiednio roz-dzielane do poszczególnych pomieszczeń. Regulacji dokonuje się poprzez wkręcanie lub wykrę-canie obrotowych talerzyków znajdujących się w zaworach powietrznych na końcach kanałów wentylacyjnych, jedynej widocznej części systemu. Po wyregulowaniu instalacji przez fachow-ców nie można już talerzyków wkręcać, ani wykręcać, gdyż zakłóciłoby to prace centrali wenty-lacyjnej.
Otwory, przez które jest zasysane świeże powietrze (tzw. czerpnia) i usuwane (tzw. wyrzutnia) powinny się znajdować w pewnej odległości od siebie, na przykład na strychu i w piwnicy. Cho-dzi o zlikwidowanie możliwości powtórnego zassania przez wentylator nawiewny usuwanego powietrza.
Sterowanie wydajnością
Centrala wentylacyjna może mieć dwa tryby pracy, umożliwiające regulację wydajności. Za-miany trybu następują automatycznie dzięki umieszczonym w łazienkach i toaletach czujnikom wilgotności tzw. higrostatom. (e)