

W dniach 6–9 czerwca 2025 roku w całym kraju odbędzie się druga edycja „Archifestu. Dni archiwów społecznych” – ogólnopolskiego święta pamięci lokalnej, wspomnień i społecznej archiwistyki. Na mapie wydarzeń znalazły się również placówki z województwa lubelskiego.

W Krynicach, na terenie gminy znanej z bogatej historii i dziedzictwa kulturowego, Archiwum Społeczne Wsi i Gminy Krynice wraz z Gminnym Ośrodkiem Kultury zapraszają na dwie inicjatywy.
6 czerwca w Urzędzie Gminy (lub w razie niepogody w GOK-u) otwarta zostanie wystawa pt. „Dawne Krynice i okolice”, prezentująca archiwalne i współczesne zdjęcia tych samych miejsc – zestawienie, które pokazuje, jak zmieniała się przestrzeń wsi i gminy. Zwiedzający będą mogli dzielić się wspomnieniami i zachęceni zostaną do przeszukiwania własnych rodzinnych archiwów. Wystawie towarzyszyć będą specjalne materiały edukacyjne dla młodszych uczestników.
Tego samego dnia o godz. 11.00 odbędzie się spotkanie z historyczką sztuki dr Agnieszką Szykułą, poświęcone lokalnym zabytkom – zarówno tym istniejącym, jak i tym, które zniknęły z krajobrazu. W rozmowie, prowadzonej przez regionalistkę Beatę Gałan-Smól, uczestnicy poznają historie najstarszych wsi gminy – Dzierążni, Źwiartowa i Krynic.
Hrubieszów, dzięki zaangażowaniu Cyfrowego Archiwum Tradycji Lokalnej w Miejskiej Bibliotece Publicznej, szykuje aż dwa wydarzenia.
6 czerwca w Hrubieszowskim Centrum Dziedzictwa odbędzie się spotkanie „Hrubieszów – dzielimy się wspomnieniami”, podczas którego zaprezentowane zostaną fotografie ze zbiorów archiwum. Uczestnicy będą zachęcani do wspólnego opisywania zdjęć i dzielenia się osobistymi historiami. Oprócz tego zaplanowano warsztaty tworzenia magnesów z motywami miejskimi metodą kolażu. Stworzone prace będą prezentowane w bibliotece przez całe wakacje.
Kulminacją obchodów będzie jednodniowa wystawa plenerowa „Dopisz to, co wiesz”, która odbędzie się 9 czerwca na miejskim deptaku. Wystawa składać się będzie z plansz z nieopisanymi zdjęciami. Przechodnie będą mogli wpisywać swoje komentarze, wspomnienia i podpisy. To otwarte działanie ma zainspirować mieszkańców do refleksji nad własną historią i pokazać, jak ważna jest pamięć jednostek w tworzeniu zbiorowej tożsamości.
Pamięć dostępna, wspólna, żywa
„Archifest” to inicjatywa Centrum Archiwistyki Społecznej, która ma na celu popularyzację lokalnych historii oraz aktywizację społeczności wokół idei zachowywania wspomnień. Jak podkreśla Joanna Łuba, wicedyrektorka CAS, „dzięki archiwistkom i archiwistom społecznym nieznane dotąd zbiory zostają ocalone i szeroko udostępnione”.
Wszystkie wydarzenia w województwie lubelskim są bezpłatne i otwarte dla wszystkich zainteresowanych. Nie obowiązują wcześniejsze zapisy.
