Rak szlachetny powrócił do domu

W październiku 2024 roku w ramach projektu prowadzonego przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie odbyło się wsiedlanie raka szlachetnego. Był wprowadzony do trzech rzek na Lubelszczyźnie: Giełczewki, Wojsławki i Wolicy. Celem tej inicjatywy było przywrócenie populacji tego rzadkiego gatunku skorupiaka.

Projekt powstał w odpowiedzi na zagrożenia wynikające ze spadku liczebności tego gatunku na obszarach Polski. W ramach działań proekologicznych RZGW w Lublinie już od 2020 roku prowadzone są prace nad przywróceniem populacji raków w rzekach Lubelszczyzny i Podlasia. Pierwsze wsiedlania odbyły się na rzekach Włodawka, Krzemianka i Liwiec, a w latach 2021-2023 akcję rozszerzono o rzekę Uherkę. Dotychczas do tych rzek wprowadzono 2,5 tysiąca osobników raka szlachetnego.

 W bieżącym roku projekt objął takie rzeki jak: Giełczewkę, Wojsławkę i Wolicę, gdzie było wpuszczono dodatkowo 1000 osobników. Realizacja projektu prowadzana była pod nadzorem dr Marcina Kolejko i dr Witolda Strużynskiego.

Przed rozpoczęciem działań wsiedleniowych przeprowadzono kompleksowe analizy siedliskowe: ocenę hydromorfologiczną i hydrobiologiczną. W ramach wizji terenowych dokładnie zbadano obecność gatunków wskaźnikowych oraz brak inwazyjnych gatunków  takich jak rak pręgowaty czy marmurkowy oraz norki czy wydry. Oni mogłyby zagrażać rodzimemu rakowi szlachetnemu. Przeanalizowano również inne czynniki abiotyczne, jak zawartość tlenu w wodzie, poziom biogenów, oraz stabilność hydrologiczną rzek.

W procesie wsiedlania wykorzystano raki pochodzące z zamkniętego ośrodka hodowlanego w jeziorze Sominko w miejscowości Grzybowo. W celu zachowania dobrostanu zwierząt, transport i wprowadzenie osobników odbyło się przy zachowaniu wszelkich wymaganych norm i zasad. Sam proces wsiedlania raka przeprowadzany z brzegu rzek w właściwych odległościach ( w zależności od mikrosiedlisk).

Skorupiaki delikatnie adaptowały się do nowych warunków poprzez kilkukrotne-krótkotrwałe (około 15-20s) zanurzenie w wodzie.

Zadaniem zespołu badawczego było  ciągłe monitorowanie efektów . W listopadzie 2020 roku przeprowadzono pierwsze obserwacje, które potwierdziły obecność raków szlachetnych w miejscach ich wsiedlenia. Regularny monitoring w latach 2021-2023r sezonie wiosenno-letnim przyniósł pozytywne rezultaty: zaobserwowano aktywność raków w różnych mikrosiedliskach, a wyniki  wskazywały na skuteczność działań reintrodukcyjnych.

W tym roku też  zostały kontynuowane prace monitoringowe. Obserwacje dotyczyły w szczególności nowych siedlisk w rzekach Giełczewka, Wojsławka i Wolica. Stabilne warunki hydrologiczne i brak źródeł zanieczyszczenia w tych rzekach, stanowiły doskonałe podstawy do długotrwałego odtworzenia populacji raka szlachetnego.